Page 41 - นาวิกศาสตร์ เดือน กรกฎาคม ๒๕๕๔
P. 41
อุปราชครองเมืองพิษณุโลก
เมื่อสถานที่รวมพลและแหล่งกำลังพล
อยู่ที่หัวเมืองเหนือ พระมหาธรรมราชา
จึงโปรดเกล้า ฯ ให้สมเด็จพระนเรศวร
เป็นอุปราชขึ้นไปปกครองหัวเมืองเหนือ
อยู่ที่เมืองพิษณุโลกในปี พ.ศ.๒๑๑๔
เมื่อพระชนมายุ ๑๗ พรรษา (ประสูติ
พ.ศ.๒๐๙๘) นับว่าเป็นพระมหาอุปราชที่
อายุน้อยมาก กลับจากหงสาวดีตั้งแต่อายุ
๑๖ พรรษา อยู่อยุธยา ๑ ปี เพื่อให้
ประชาชนรู้จัก รักใคร่ ศรัทธา เพราะจะเป็น
ผู้นำกู้ชาติ ต้องได้ความรัก ความศรัทธา
จากมหาชน จึงจะชวนคนไปตายเพื่อชาติ
ด้วยกันได้ อยู่อยุธยาเพื่อให้คนเมืองหลวงรู้จัก
ได้แสดงฝีมือรบ ความองอาจกล้าหาญ
การควบคุมกองทัพ พอให้ชาวอยุธยา
รู้ฝีมือบ้าง แล้วจึงขึ้นไปซ่องสุมผู้คน
จัดตั้งกองทัพกู้ชาติ
พิษณุโลก เมืองอกแตก
พิษณุโลก เป็นเมืองที่แม่น้ำผ่ากลาง
ถือกันว่าเป็น “เมืองอกแตก” ซึ่งเชื่อ
กันว่ายากในการป้องกันเมือง เช่น ถ้าศัตรู
มีกำลังทางเรือมากกว่า เข้มแข็งกว่าอาจ
จะรุกเข้าเมืองได้ทางลำน้ำ หรือยาก
ลำบากในการเคลื่อนย้ายกำลังทางบก
จากฝั่งหนึ่งไปอีกฝั่งหนึ่ง
แต่เมื่อหันไปดูเมืองใหญ่ ๆ ในโลกนี้
ตั้งแต่โบราณเป็นต้นมา ปรากฏว่า มีเมือง
ที่มีแม่น้ำผ่านกลางเมืองหลายเมือง
แม้แต่ในประเทศไทย ทำไมกลับไม่ถูก พระพุทธชินราช วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรวิหาร จังหวัดพิษณุโลก
กล่าวกันว่าเป็นพระพุทธรูปงามที่สุดในประเทศไทย
เรียกว่าเป็นเมืองอกแตก เช่น เมือง
นครปฐม ตั้งคร่อมแม่น้ำบางแก้ว เมืองนครชัยศรี ผ่ากลางเมือง แบ่งตัวเมืองเป็นสองส่วน มีกำแพง
เมืองสุพรรณบุรี เป็นต้น แม้แต่กรุงธนบุรีสมัยสมเด็จ ล้อมรอบเมืองทั้งสองฝั่ง
พระเจ้าตากสินมหาราช ก็สร้างกำแพงเมืองป้องกันทั้ง หม่อมเจ้า ชาตรี เฉลิม ยุคล วิเคราะวิจารณ์ถึงข้อดี
๒ ฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา คลุมเกาะรัตนโกสินทร์ปัจจุบันไว้ด้วย ของเมืองพิษณุโลก เมืองอกแตกไว้ใน ตามรอยสมเด็จ
ต่างประเทศในยุโรป เมืองใหญ่ ๆ หลายเมืองก็เป็น พระนเรศวรมหาราช หน้า ๓๒ - ๓๕ อย่างมีเหตุผล เช่น
เมืองอกแตกเหมือนกัน เช่น ลอนดอน ปารีส ปราก การมีแม่น้ำผ่ากลางเมือง อาจจะเป็นข้อดี ในเรื่อง
การสร้างเมืองคร่อมแม่น้ำคงจะเป็นประเพณีนิยมมา - เป็นเส้นทางคมนาคมที่สำคัญ ในสมัยโบราณ
แต่โบราณทุกภูมิภาคของโลก แม้แต่เมืองบาบิโลน ใช้การคมนาคมทางน้ำเป็นหลัก ทั้งการเดินทาง ค้าขาย
ซึ่งสร้างก่อนคริสตวรรษ ก็มีแม่น้ำยูฟราเตส (Eufrates) ขนส่งสินค้า จึงสามารถขนส่งสินค้าเข้าถึงใจกลางเมืองได้
๐38 นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๙๔ ฉบับที่ ๓ กรกฏาคม ๒๕๕๔
