Page 15 - การสงครามไทย กับสงครามโลกครั้งที่ ๑ และครั้งที่ ๒
P. 15
ี
่
ุ
ี
รชกาลที ๓ ทรงมเหตทญวน
ั
่
ั
ี
ทาใหเปนทขดเคืองพระราชหฤทัย
ํ
่
ั
ู
ั
พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว รชกาลท ๓
็
่
ั
่
ี
ุ
ี
ทรงมเหตทญวนทาใหเปนทขดเคองพระราชหฤทัยเปน
ี
ั
่
่
ื
ี
ํ
เวลานาน ไดแก พระแกวมรกต
ั
ตามประวตกลาววา พระแกวมรกตพระองคน เทวดาสรางถวาย
ิ
้
ี
ั
่
ึ
๑. เขมรซงเปนประเทศราชของไทยไมยอมสงกองทพ พระอรหนตองคหนง มนามวา พระนาคเสนเถระ แหงเมองปาตลบตร
ุ
ื
ี
ั
่
ึ
ี
ั
มาชวยไทยรบกบพมาในรชกาลท ๒ และไทยไดยกทพไป ในอนเดย พระนาคเสน ไดอธษฐานอาราธนาพระบรมสารรกธาต ของ
ั
่
ั
ี
ิ
ี
ุ
ิ
ิ
ี
ิ
ุ
ั
็
ั
ู
ตเขมรในป พ.ศ.๒๓๕๔ นกองคจนทรหนไปพงญวนหลบ สมเดจพระสมมนาสมพทธเจา ใหประดษฐานอยในองคพระแกวมรกต
ึ
่
ั
ี
ี
ั
ั
ื
ั
ุ
้
ู
ื
ั
อยทไซงอน ญวนกชวยเหลอนกองคจนทรใหกบมาเปน ๗ พระองค คอ ในพระโมฬ พระนลาฏ พระอระ พระองสาทงสองขาง
ั
็
่
ั
ี
่
ี
ั
ื
ู
ุ
พระชานทงสองขาง ตอมาพระแกวมรกตไดตกไปอยทเมองลงกา
้
ั
เจาเขมรอก และตดตอมาเจรจาไกลเกลย ไทยกาลง เมองกมโพชา (กมพชา) เมองศรอยธยา เมองละโว เมองกาแพงเพชร
่
ี
ิ
ํ
ั
ี
ื
ุ
ี
ื
ั
ํ
ู
ั
ื
ื
ู
ตดพนศกกบพมาอยในขณะนนจาตองยอมรบอานาจ และเมองเชยงราย ตามลาดบ ตอมาเจาเมองเชยงรายไดเอาปนทา
ั
ํ
ํ
ิ
ั
ั
้
ั
ึ
ี
ํ
ั
ี
ื
ื
ู
ํ
ี
่
ี
ี
ื
่
ั
ุ
ื
ของญวนตอเขมร โดยกําลงทหารญวนตงมนอยในดนแดน แลวลงรกปดทอง นาไปบรรจไวในพระเจดยทเมองเชยงราย เพอซอนเรน
ั
ิ
่
ั
้
ั
ู
ั
เขมรตอไป จากศตร ู
่
็
ู
ุ
ื
ื
่
เมอ พ.ศ.๑๙๗๙ เกดฟาผาทองคเจดย ชาวเมองไดเหนพระพทธรป
ี
ี
ิ
ิ
ุ
ู
ิ
ิ
ึ
ั
ู
ั
่
ุ
้
ั
๒. ครงเจาอนวงศเปนกบฏ ยกทพเขามากวาดตอน ปดทองปรากฎอย คดวาเปนพระพทธรปศลาทวไป จงไดอญเชญไปไว
ั
ั
ั
่
ิ
ึ
่
ี
่
ในเขตแดนไทยและหมายจะตกรงเทพฯ เมอไทยยกทพ ในวหารในวดแหงหนง ตอมาปูนทลงรกปดทองไดกะเทาะออกทีปลาย
ุ
ั
ี
ื
่
็
ึ
ื
ู
ี
ิ
้
พระนาสก เหนเปนเนอแกวสเขยว จงไดแกะปนออกทงองค จงพบวา
ึ
ี
้
ั
ี
็
ั
ี
่
ไปปราบตไดเวยงจนทน เจาอนวงศกหนไปญวน ซงญวน เปนพระพทธรปแกวทบทงองค ผคนจงพากนไปนมสการ พระเจาสามฝงแกน
ี
ึ
ุ
ั
้
ู
ู
ึ
ั
ึ
ุ
ั
กใหความอนเคราะหสงทตมาเจรจา ขอโทษไทยแทน เจาเมองเชยงใหม จงจดกระบวนไปอญเชญพระแกวมรกตจากเชยงราย
ู
็
ุ
ี
ิ
ื
ั
ี
ึ
ั
ั
ั
้
ี
่
ํ
ิ
ึ
ั
ี
ึ
ั
ุ
ี
่
แลวนาเจาอนวงศมาสงทเวยงจนทน เจาอนวงศฆาทหารไทย มาเชยงใหม แตชางทใชอญเชญไดหนเหไปทางลาปางถงสามครง จงตอง
ํ
ุ
ี
ิ
ึ
ั
ี
่
ิ
ํ
ี
ั
่
ู
ี
ื
ั
ิ
้
ํ
ซงมจานวนนอยรกษาเมองอยจนหมดสน แลวยงเกลยกลอม ยอมใหอญเชญไปประดษฐานทนครลาปาง นานถง ๓๒ ป ทวดพระแกว
ี
ึ
้
่
ั
่
ึ
ุ
้
ั
ี
ซงยงปรากฎอยถงปจจบนน
ั
ึ
ู
้
ํ
ั
ื
ํ
ชาวเมองตามแมนาโขงรวมกาลังเปนกองทัพหวงเขามา เมอ พ.ศ.๒๐๑๑ พระเจาตโลกราช ครองเมองเชยงใหม ไดอญเชญ
ิ
่
ิ
ั
ี
ื
ื
ตไทยอกครง จนไทยตองสงกองทพไปปราบปรามจน พระแกวมรกต มาประดษฐานทเมองเชยงใหม เปนเวลา ๘๔ ป ตอมา
ี
้
ั
ี
ั
ี
ิ
ื
ี
่
ิ
่
่
ึ
ื
ื
ั
ํ
ื
ราบคาบ และเผาทาลายเมองเวยงจนทนใหเปนเมองราง เมอ พ.ศ.๒๐๙๔ พระเจาไชยเชษฐา [โอรสพระเจาโพธสาร ซงเปน
ี
ั
ี
ั
ื
ุ
ี
ุ
ี
ี
ื
เพอไมใหญวนมาอางสทธไดอก พระเจากรงศรสตนาคนหต (เวยงจนทน)] ไดครองเมองเชยงใหมตอจาก
ิ
ิ
่
์
ี
ุ
ื
ิ
พระอยกา ครนเมอพระเจาโพธสาร ทวงคต ทางกรงศรสตนาคนหต
่
ั
ิ
้
ั
ุ
ั
ิ
จงเชญพระเจาไชยเชษฐา กลบไปเมองหลวงพระบาง จงไดอญเชญ
ิ
ึ
ึ
ั
ั
ื
ื
่
ู
พระแกวมรกตไปดวย เมอ พ.ศ.๒๐๙๕ และไดประดษฐานอยท ี ่
ิ
เมองหลวงพระบาง ๑๒ ป ตอมาเมอ พ.ศ.๒๑๐๗ ไดยายราชธานีไปอย ู
ื
่
ื
ทเมองเวยงจนทน และไดอญเชญพระแกวมรกตไปดวย ไดประดษฐาน
ิ
ิ
ี
ื
ั
่
ี
ั
ื
ี
ู
่
ั
ี
ั
อยทวดพระแกว เมองเวยงจนทน นานถง ๒๑๔ ป
ึ
ื
ุ
ุ
็
เมอ พ.ศ.๒๓๒๑ พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช
่
ขณะททรงดารงพระยศเปนสมเดจเจาพระยามหากษตรยศกไดยก
ิ
็
ั
ึ
่
ี
ํ
ั
ี
ั
ั
ั
ี
ื
กองทพไปตไดเมองเวยงจนทน และไดอญเชญพระแกวมรกตพรอมกบ
ิ
ิ
ั
ิ
ี
ุ
ุ
พระบาง มายงกรงธนบร ไดประดษฐานไว ณ โรงพระแกวในบรเวณ
่
ุ
็
ุ
ื
ั
ิ
ิ
ํ
ุ
ั
ั
วดพระแกวดอนแตวสชาดาราม จ.ลาปาง ตามประวตศาสตร พระราชวงเดม ตอมาเมอพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกฯ
่
ุ
ี
ั
่
ื
ิ
ี
ี
่
ี
ั
ทมการอญเชญพระแกวมรกตจากเชยงรายมายงนครเชยงใหม แต ไดครองราชยทกรงรตนโกสนทร เมอ พ.ศ.๒๓๒๕ ไดทรงโปรดฯ ให
ิ
ี
ั
ิ
ั
ี
ั
ุ
ั
ึ
้
ั
ั
ิ
ํ
ิ
ชางทใชอญเชญไดหนเหไปทางลาปางถงสามครง จงตองยอมใหอญเชญ ประดษฐานพระแกวมรกต ในพระอโบสถวดพระศรรตนศาสดาราม
ั
่
ี
ึ
ื
่
ิ
่
ี
ึ
ํ
ไปประดษฐานทนครลาปาง นานถง ๓๒ ป เมอ พ.ศ.๒๓๒๗
ู
ู
ั
|
www.fleet.navy.mi.th/ftc/keel_mag.html “กระดกง” กนยายน 2562 011
