Page 8 - การสงครามไทย กับสงครามโลกครั้งที่ ๑ และครั้งที่ ๒
P. 8
การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒
ั
้
่
ี
ี
้
ั
่
ุ
ื
๒. เหตการณทางเมองญวน
้
ิ
ึ
กอนเกดกบฏเตยเซน (Tysn) ขนในป พ.ศ.๒๓๑๐
ิ
ั
ั
ั
ราชวงคเล ปกครอง
ุ
ุ
ี
นน (ตรงกบรชกาลพระเจากรงธนบร)
้
ญวนอยทตงเกย (ฮานอย) แตเพยงในนาม อานาจทแทจรง ิ
ํ
ี
่
ี
ั
๋
ี
ี
่
ู
ิ
ุ
ู
อยในมอของตระกลตรญห (Trinh) ในฐานะอปราชของ
ู
ื
ั
ี
่
ราชวงศเล ครอบครองพนทภาคเหนอทงหมด สวน
ื
้
้
ื
ํ
ื
ํ
ตระกลเหงยนดารงตาแหนงเวอง (Vuong) หรอจวเหงยน
ื
ี
๊
ู
ี
ั
ู
ื
ื
ี
หรอเจาญวนใต ปกครองภาคกลางทเมองฟซวน (Phuxuan)
่
ิ
ํ
หรอเว แลวไดขยายแผนดนและอานาจไปยงตอนใต
ื
ั
ี
่
ึ
้
ํ
ื
จนถงสามเหลยมปากแมนาโขง เมองไซงอน
ี
ื
่
ิ
เมอเกดกบฏ พวกเตยเซินสามพนองแหงบานเตยเซิน
่
ื
ื
ิ
ิ
ึ
ั
ุ
ู
ั
ี
่
ั
แผนทภาคตะวนตกของประเทศกมพชา แดนเมองกยเยน ไดยกทพเขายดเมองเวไดสมาชก
ี
ื
ี
่
ู
ั
ื
เมองเขมรอยถง ๑๒ ป รบการเกณฑและเกบสวยสง ตระกูลเหงยนตองอพยพหลบหนีลงไปทางใตทเมอง
ึ
็
ั
ั
ิ
ั
ื
ั
่
ี
เหมอนเมองของไทยไมไดเกยวของอนใดกบญวนเลย ไซงอน แตทวากองทพของเตยเซนยกทพตามลงมาตี
ื
้
ั
ิ
ี
ื
ู
ั
ี
ู
็
เพราะครังนน เมองญวนกเปนศกกนอยไมมอานาจ ไซงอนไดอก และสงหารสมาชกตระกลเหงยนเกอบทงหมด
้
ื
ึ
ํ
ี
้
ั
ั
ี
ู
ุ
ี
ุ
่
ํ
ั
ี
ื
ึ
จนถงป พ.ศ.๒๓๓๘ นกองคเองเจาเขมรนน มวยเจรญ บคคลสาคญของตระกลทหนออกไปไดคอ องเชยงซน
ั
ี
ั
้
ั
ิ
ี
่
ู
ื
่
ุ
ี
ุ
ื
ุ
ั
่
ี
ั
้
สมควรแลว รชกาลท ๑ ทรงพระกรณาแตงตงใหเปนเจา ทเปนบตรของเจาเมองเวหลบไปอยทเมองพทธไทยมาศ
ุ
ั
ู
ุ
ั
ั
ี
็
เปนใหญในเมองเขมรทงหมดตามเดม มนามวาสมเดจ (บนทายมาศ) แลวขอฝากตวอยกบพระเจากรงธนบร ี
ั
้
ื
ิ
ี
ี
่
ี
ื
ั
ี
ุ
ี
พระนารายนรามาธบด ยกเวน เมองพะตะบอง และ ทยกทพมาตเขมร สวนองเชยงสอหลานชายขององเชยงซน
ิ
ื
ั
ั
ี
ุ
ั
่
ู
ี
เมองเสยมราฐ ยกไวเปนของไทยใหเจาพระยาอภยภเบศร พลดหลงกน หนไปอยทบานเขมรลบแล ๓ – ๔ ป ซองสม
ั
ื
ู
ี
ื
ั
ํ
ี
ื
ํ
็
(แบน) ปกครอง เปนบาเหนจความชอบและโปรดเกลาฯ กาลงไวรอโอกาสตเอาเมองไซงอนคน พวกกบฏเตยเซิน
ั
ั
ี
้
็
ื
ั
่
ึ
่
ี
้
ั
ี
ใหพระยากลาโหม (ปก) ซงเปนพระพเลยงนกพระองคเอง ตไดเมองไซงอนแลวกตงตวเปนเจาแบงกนปกครองเมือง
ี
ํ
ื
้
ั
ั
ั
๋
ึ
ํ
ี
ั
ั
ุ
่
้
ื
็
ั
เมอครงพานกในกรงเทพฯ เปน สมเดจเจาฟาทะละหะ (ปก) สาคญตาง ๆ และรวบรวมกาลงกนขนไปตเมองตงเกย
ํ
้
ิ
ั
ุ
ิ
ั
ู
ั
ั
ี
ํ
ั
คอยดแลกษตรยองคใหม และมอานาจบงคบบญชาราชการ ไดเปนอนสนสดราชวงศเล ในการปกครองญวน ในป
ื
ั
ื
ี
ี
งานเมองทวไป เมองเขมรไดถวายบรรณาการแกกรงเทพฯ พ.ศ.๒๓๒๑ องเชยงสอดวยความชวยเหลอของจนทด
ุ
่
ั
ื
ื
ั
ี
ี
ั
ู
่
ั
ทกป ลวงเลยมาอกสามป นกพระองคเองกถงแกพราลย และพวกญวนทียงจงรกภกดตอตระกลเหงยน รวบรวม
ั
ิ
ั
ุ
ี
ึ
็
ี
ื
ึ
ํ
้
ั
ื
้
พ.ศ.๒๓๔๐ ทางกรงเทพฯ ยงหาไดตงเจาองคอนใหเปน กาลงเขาตเมองไซงอนจากพวกกบฏได ขนเปนเจาเมอง
ุ
ั
ั
ื
่
ื
ื
ู
ั
ี
ั
้
เจาเมองเขมรใหม เพราะบตรของเจาเมองเขมร ไซงอนแลวตงจนทดเปนองคเทองกง ปกครองเมองอยได
ุ
ื
ื
ั
ั
้
ี
ู
ื
ั
ึ
ั
ี
่
ั
ิ
ั
้
ั
ถงแกพราลยนน ยงเยาวอย รชกาลท ๑ จงโปรดให ๓ ป ถกทพกบฏเตยเซินขบไลออกจากเมองไซงอนอกครง
ู
ึ
ุ
ี
ั
ั
ึ
ื
ิ
ี
สมเด็จเจาฟาทะละหะ (ปก) รกษาเมองมใหวนวายอก ๙ ป จงพาครอบครวและพรรคพวกหนมายงกรงเทพฯ ในป
ั
ุ
ั
ึ
ี
่
ิ
่
ั
ี
ั
ั
ี
ึ
ั
ถงป พ.ศ.๒๓๔๙ นกองคจนมวย ๑๖ ป รชกาลท ๑ พ.ศ.๒๓๒๖ ขอพงพระบรมโพธสมภาร รชกาลท ๑
่
ี
ั
ึ
้
ุ
ี
่
ั
ี
ื
โปรดเกลาฯ ใหเปนเจาเมองเขมรสบตอมา มนามวา ซงไดรบพระเมตตาชบเลยงอยางดเชนเดยวกบเจานาย
ื
ี
ู
ื
ั
ั
็
ุ
สมเดจพระอไทยราชาธราช เจาเมองเขมรองคใหมกได ราชวงศเขมร และทรงรบวาจะสงกองทพไปชวยกบานเมอง
ื
็
ิ
ื
ุ
ิ
ถวายบรรณาการแกกรงเทพฯ ทกปมไดขาด คนดวย
ุ
ิ
ู
ู
004 | “กระดกง” สงหาคม 2562 www.fleet.navy.mi.th/ftc/keel_mag.html
