Page 29 - torca

RAPPORT SPEĊJALI Il-Ħadd 5 ta’ Marzu 2017 29

axxetka, kwarta epistolarju,
l-“assenJatur” u kwarta meditazzjoni fuq
ħaj jet Kristu...”. L-assenjatur
Sa mill-bidu tas-Soċjetà, kien esperiment oriġinali u
wa ra t-tagħlim lit-tfal kienet kuraġġuż ħafna li għen biex
issir siegħa “Assenjatur”, li iderri lis-soċji jħobbu l-istud-
kien tagħlim mis-soċji għas- ju u fl-istess ħin iħar riġhom
soċji li jsir skont dak li jkun biex jitkellmu bil-faċilità
hemm assenjat għal dik il- qud diem in-nies.
ġurnata. Din is-siegħa kienet
u għadha ssir kuljum, is-sena iż-żmien Jagħtih
kollha, sajf u xitwa. Is-soċji raġun
kienu jagħmlu sagrifiċċji
kbar biex jippreparaw fi Kellhom jgħaddu 15-il se-
żmien meta la kien hawn il- na biex l-Arċisqof Caruana
kumdità tad-dawl elettriku u ppermetta li setgħet issir id-
lanqas kotba ta’ teoloġija bil- direzzjoni spiritwali bejn is-
Malti. Imma kellhom ħeġġa soċji tal-Museum meta huwa
kbira għax għalihom it-tagħ- approva s-Soċjetà tal-Muse-
lim kien teżor. Kienu jikkup- um. Mhux għax jidher li xi
jaw fil-pitazzi t-trattati tas- darba waqfet! Dakinhar Dun
suġġetti tat-teoloġija u t-tra- Ġorġ kien ferħan se jtir, l-ik-
duzzjonijiet bil-Malti tat- tar għall-fatt li approvawlu
Test ment il-Ġdid. d-direzzjoni spiritwali li tant
Soċji li kienu jafu b’lingwi kienet għal qalbu. Wara kol-
oħrajn kienu jixtru l-Bibbja lox, din kienet xi ħaġa antika
Kellhom jgħaddu kważi ħamsin sena biex il-Konċilju Vatikan II (1962-65) bl-Ingliż jew bit-Taljan, flim- fl-istorja tal-Knisja, li l-lajċi
jagħti raġun lil Dun Ġorġ Preca fuq it-tagħlim tat-teoloġija mil-lajċi kien ma’ kotba oħrajn, kif jidderieġu spiritwalment lil
ukoll jagħmlu xi traduzzjoni- lajċi oħra. Preca sempliċiment
Dun Ġorġ biex ma jipper- soċji tal-Museum li kienu kif tinsab fl-Evanġelji biss. jiet għall-użu tal-membri kien qed imur fl-għeruq. Snin
metti qatt iżjed li fid-djar tal- qegħdin jgħallmu l-ereżiji. Il- Minkejja d-digriet tal-Arċ- sħab hom. Is-superjur anzjan qabel kien kiteb, “Kif is-sul-
katekiżmu tibqa’ tingħata xi problema kienet li skont il- isqof, wara l-1917 Dun Ġorġ John Formosa jgħid li Dun dat ma jmurx jikkumbatti
direzzjoni, tkun ta’ liema tip kappillani, it-teoloġija ma ki- baqa’ jemmen li ma kinitx Ġorġ “kien jistenna mis- min għajr kaptan, hekk ukoll
tkun. Jekk jinqala’ xi każ fejn nitx ħobż għal snien is-soċji. ħaġa ħażina li l-lajċi jit għall- ‘servjent’ (is-soċju li jgħallem in-Nisrani fil-ħajja spiritwali,
tkun tenħtieġ xi korrezzjoni, Wieħed mill-aktar ħorox kien mu u jgħallmu t-teo loġija. it-teoloġija lil sħabu) li jkun jeħtieġ min jgħallmu u jmex-
il-membri kellhom jgħidu lil il-qassis Mosti, Dun Edgar Lis-soċji kitbilhom hekk: ippreparat mill-aħjar li jista’ xih fil-gwerra tar-ruħ.” Kell-
Dun Ġorġ u hu jagħmel il- Salomone li fost l-oħrajn qal “Aqbad it-trattati tat-teolo- – u għal dan l-iskop ipprov- hom jgħaddu kważi ħamsin
korrezzjoni meħtieġa. Jekk li tal-Museum “mhumiex im- ġija wieħed wieħed u min- da l-kotba manwali għali- sena biex il-Konċilju Vatikan
jitressaq każ ta’ kuxjenza ħarrġa u istruwiti tajjeb u li barra xi siltiet li bl-ebda mod hom, minbarra t-tagħlim li II (1962-65) jagħ tih raġun fuq
quddiem soċju, dan ma kellu jippretendu li jifhmu u jis- ma jmissu l-poplu, inti tara l- kien jagħtihom hu personal- it-tagħlim tat-teo loġija mil-
jwieġeb xejn, u jibgħat lil dak pjegaw l-Iskrittura”, iżda ma bżonn tal-kultura tat-teolo- ment bil-fomm bil-laqgħat lajċi: “L-appostolat tal-lajċi li
li jkun għand saċerdot. ddumx ma toħroġ ir-raġuni ġija anki fost il-poplu. Aħna ta’ kull ġimgħa. Dwar dan il- ġej mill-istess sejħa Nisranija
vera għaliex ma riedx lil tal- li għandna tant eretiċi fostna, proviżjon tal-kotba ikollna tagħ hom, ma jista’ jonqos
Jgħallem it-teoloġiJa Museum, meta jkompli jgħid m’għandniex inkunu mgħall- ngħidu li kien sine qua non qatt fil-Knisja. L-Is krittura
lill-“inJoranti” li s-soċji “qegħdin jagħmlu min tajjeb biex ma jiġrix li billi ma kinux jeżistu kotba nnifisha turi ċar kemm kienet
minn kollox biex jieħdu l-aq- huma jobormuna?” bil-Malti adattati u mhux spontanja u kotrana din il-
Il-kappillani kollha li kie- wa tfal tagħna, u fil-każijiet “Forsi l-għaxar kmanda- kull servjent kien jaf lingwa kelma tal-lajċi fl-ewwel żmi-
nu telgħu jixhdu fl-Inkjesta, fejn irnexxielhom, aħna tlifna menti ta’ Alla u dawk tal- barranija.” Fil-bidu kien jie- n ijiet tal-Knisja.” “Żminijiet-
ħlief dak tal-Ħamrun, kienu kull kontroll fuqhom.” Knisja m’għandux josserva- ħu ħsieb Dun Ġorġ stess li na wkoll jitolbu xejn anqas
kontra li l-lajċi jitgħallmu u hom kull Nisrani? U biex jfassal l-Assenjatur u jassenja ħeġġa min-naħa tal-lajċi; anzi
jgħallmu t-teoloġija. Dun it-teoloġiJa fil-ħsieb nosservawhom irridu nkunu l-“ma terji” lit-“teoloġi” u l-kondizzjonijiet tal-lum ji-
Ġorġ kien isemmi kif mem- ta’ Dun ġorġ nafuhom,” jgħid Dun Ġorġ. “kul turi” (iktar tard imsejħa tolbu minnhom appostolat
bru tal-Kummissjoni tal-Ink- “Kull bniedem għandu jkun “servjenti”): “Nhar ta’ Tnejn: ak tar wiesa’... Bar ra mill-for-
jesta kien staqsieh: “Dun Meta mistoqsi mill-Kum- responsabbli ta’ għemilu, kwarta teoloġija dommatika mazzjoni spiritwali tal-lajċi,
Ġorġ, insegnare la Teologia ai missjoni rigward it-teoloġija, jimxi fuq il-leħen tal-kuxjen- jew morali, kwarta teoloġija tenħtieġ tħej jija dottrinali so-
bifolchi?” (“Allura int Dun Dun Ġorġ kien qal li, “L-is- za, u jkun ubbidjenti għal-liġi axxetka, kwarta leħen il- da bi prepa razzjoni teo lo-
Ġorġ trid tgħallem it-teo- kop ewlieni tiegħi kien li ta’ Alla biex ma jaqax fil-ħtija. Maħ bub, u kwarta Atti Ap- ġika, etika u filosofika skont
loġija lill-injoranti?”). Il-kel- nqaddes lil dawn l-Appostli, Din hija t-teoloġija.” (“Ktieb postoliċi. Nhar ta’ Tlieta: id-differenzi ta’ età, ta’ status
ma “bifolchi” hija kelma Tal- u biex ma nħallix il-Kate kiż- tal-Kostituzzjonijiet”). kwarta teoloġija dommatika u ta’ talenti.” (Digriet dwar l-
jana li tfisser nies baxxi, injo- mu li kont nagħmel lit-tfal, jew morali, kwarta teoloġija Appostolat tal-Lajċi, 1965).
ranti u goffi. Lil Dun Ġorġ sejjaħtilhom biex jgħinuni...
weġġgħetu dik l-espressjoni Billi rajt il-ħtieġa li jkolli min
għax hu kellu għal qalbu s- ikun kapaċi jgħallem it-tfal,
soċji tiegħu, ħafna minnhom ġieni l-ħsieb li nikkultiva-
ħaddiema tat-tarzna u bdie- hom fit-Teoloġija. Ma kelli
wa, u baqa’ jsemmiha sa ma eb da metodu. Imxejt fuq di-
xjaħ u kien jgħidha b’ton ta’ versi testi ta’ Katekiżmu u
vuċi goffa. Teoloġija. Minn ħames snin
Xi ħadd kien mar jirrap- ilu ’l hawn, imxejt fuq kors
porta lil Dun Ġorġ li qal, “U regolari ta’ tagħlim katekisti-
jekk imbagħad iridu jagħlqu ku u teoloġiku, l-iktar min-
l-mużewijiet, jagħlquhom! noti tal-Professur tiegħi, Dun
Im bagħad jien immur nirrak- Karm Grima.”
konta l-ħrejjef lil tal-faħam!” It-teoloġija simplifikata ta’
U xi ħadd ieħor irrapurtah li Dun Ġorġ bdiet tifforma par-
kien qal li ma jridx indħil tas- ti mill-programm regolari
suttani (qassisin) fil-Muse- tat-tagħlim tas-soċji u t-tfal.
um. Quddiem il-Kummissjo- L-istil ma kellu xejn x’jaqsam
ni Dun Ġorġ wieġeb: “Jekk ma’ dak tas-seminarju jew
għedt xi ħaġa simili għal dak tal-università. Dun Ġorġ li
li ntqal fir-rapport, kien sakemm kien possibbli, it-
hemm warajha xi ċirkustanza teoloġija tiġi mgħallma
diffiċli bl-imġieba ta’ xi qassis f’għam la ta’ mistoqsija u
partikulari.” tweġiba. Huwa ried li kull
Ħadd mill-kappillani ma soċju jipprietka l-parabboli Minkejja li l-Inkjesta kienet magħluqa, baqgħu jaslu
akkuża lil Dun Ġorġ u lis- ta’ Kristu u l-ħajja ta’ Kristu rapporti fil-Kurja kontra Dun Ġorġ u tal-Museum