Page 155 - physics6

142 บทที่ 20 | ฟิสิกส์นิวเคลียร์และฟิสิกส์อนุภาค ฟิสิกส์ เล่ม 6 ฟิสิกส์ เล่ม 6 143

ครูตั้งคำาถามให้นักเรียนอภิปรายว่า ถ้าธาตุกัมมันตรังสีมีการแผ่รังสีออกมา นิวเคลียสของธาตุจะมี
ำ
ี
การเปล่ยนแปลงอย่างไร โดยครูเปิดโอกาสให้นักเรียนแสดงความคิดเห็นอย่างอิสระ ไม่คาดหวังคาตอบ
ที่ถูกต้อง
ี
ี
ครูใช้รูป 20.9 ประกอบการอภิปรายเก่ยวกับการเปล่ยนแปลงของนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังส ี
ี
ี
ตามรายละเอียดในหนังสือเรียน จนสรุปได้ว่า การแผ่รังสีเกิดจากการเปล่ยนสภาพของนิวเคลียสท่ไม ่
ื
เสถียร และปล่อยพลังงานออกมาในรูปของอนุภาคความเร็วสูงหรือคล่นแม่เหล็กไฟฟ้าความถ่สูง เพ่อเปล่ยน
ื
ี
ี
ไปอยู่ในสถาวะที่มีเสถียรภาพมากกว่า
ครูร่วมกับนักเรียนอภิปรายเก่ยวกับความหมายของ การสลายของนิวเคลียสท่ไม่เสถียร
ี
ี
จนสรุปได้ดังนี้
∙ การสลายกัมมันตรังสี หรือเรียกสั้น ๆ ว่า การสลาย คือกระบวนการที่นิวเคลียสไม่เสถียรเปลี่ยน
ไปเป็นนิวเคลียสชนิดใหม่หรือนิวเคลียสเดิมที่มีระดับพลังงานต่ำากว่าเดิมโดยธรรมชาติ
∙ การสลายให้อนุภาคแอลฟา หรือ อนุภาคบีตา หรือ รังสีแกมมา ออกมา เรียกว่า การสลายให้แอลฟา
การสลายให้บีตา และ การสลายให้แกมมา ตามลำาดับ
∙ ผลรวมของเลขอะตอมและผลรวมของเลขมวลของนิวเคลียสและอนุภาคต่าง ๆ ก่อนและหลัง

การสลายมีค่าเท่ากัน
ครูให้นักเรียนศึกษา การสลายให้แอลฟา บีตา และ แกมมา ตามรายะเอียดในหนังสือเรียน โดยอาจ
แบ่งกลุ่มให้ศึกษาการสลายแต่ละชนิด แล้วให้แต่ละกลุ่มนำาเสนอ จากนั้น ครูและนักเรียนอภิปรายร่วมกัน
จนสรุปเกี่ยวกับการสลายและสมการการสลาย (20.4) – (20.7) ตามรายละเอียดในหนังสือเรียน

ครูให้นักเรียนศึกษาตัวอย่าง 20.4 และ 20.5 จากนั้นให้นักเรียนตอบคำาถามตรวจสอบความเข้าใจ
20.2 ข้อ 3 และ 4 และทำาแบบฝึกหัด 20.2 ข้อ 1 2 และ 3

ความรู้เพิ่มเติมสำาหรับครู

อนุกรมการสลายของธาตุกัมมันตรังสี

นักวิทยาศาสตร์พบว่าการสลายของธาตุกัมมันตรังสีในธรรมชาติมีทั้งสิ้น 4 อนุกรม คือ
1. อนุกรมทอเรียม (thorium series) ประกอบด้วยนิวเคลียสของธาตุเริ่มต้น คือ
232 208
ทอเรียม –232 ( Th) นิวเคลียสของธาตุสุดท้าย คือ ตะกั่ว–208 ( Pb) และ เลขมวลของธาตุ
82
90
ต่าง ๆ ในอนุกรมนี้เป็น 4n
2. อนุกรมเนปทูเนียม (neptunium series) ประกอบด้วยนิวเคลียสของธาตุเริ่มต้น คือ
241 209
พลูโทเนียม–241 ( Pu) นิวเคลียสของธาตุสุดท้ายคือ บิสมัท–209 ( Bi) และเลขมวลของ
94
83
ธาตุต่าง ๆ ในอนุกรมนี้เป็น 4n + 1

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี