Page 47 - E-Buletin FSK Edisi 3 Bil 2/2022

merangkumi nelayan miskin, nelayan sederhana dan
nelayan kaya, yang dibezakan berdasarkan jumlah
pendapatan yang diperoleh. Manakala, menurut Ishak kewujudan peranan institusi-institusi sosiobudaya, agama
(1990) pula, nelayan dikategorikan sebagai tauke yang dan ekonomi yang memastikan kesinambungan komuniti
merupakan pemodal dan memiliki bot serta peralatan berkenaan. Komuniti tidak dapat lahir dan bersinambung
menangkap ikan; nelayan kaya yang bekerja dengan tanpa institusi ini yang berfungsi sebagai pusat

tauke sebagai juru selam atau jong solar pukat jerut; berkumpulnya anggota komuniti, tempat belajar dan juga
nelayan sederhana yakni nelayan pantai yang tempat berjual beli. Dalam masyarakat dan komuniti,
menangkap ikan menggunakan bot kecil dan peralatan institusi paling asas ialah keluarga dan kaum kerabat yang
sendiri; dan nelayan miskin yang tidak mempunyai bot menjadi tunjang komuniti untuk berkembang. Di luar
dan peralatan serta bekerja sebagai awak-awak di bot institusi keluarga pula terdapat institusi agama, institusi
orang lain. sosiobudaya, dan juga institusi sosioekonomi termasuk
pasar (Abdul Rahman 2007). Ringkasnya, komuniti itu ialah
Penyelidikan tentang komuniti nelayan telah sekumpulan kecil manusia yang tinggal di suatu
mula dijalankan sebelum Perang Dunia Kedua lagi oleh penempatan, mengamalkan suatu tahap autonomi dan cara
Raymond Firth (Perupok Kelantan 1944, 1966), Wan hidup tersendiri, berkongsi aspirasi dan kehendak,
Hashim (Pulau Pangkor 1980), Ungku Aziz (Besrah Pahang berpartisipasi dalam aktiviti harian, bersatu padu dengan
dan Kemaman 1987), Ishak Shari (Kelantan 1990, 1992), semangat kekitaan serta mempunyai kaitan yang rapat

Nor Hayati (Terengganu 2010), dan banyak lagi. dalam semua aspek kehidupan.
Berpandukan kajian-kajian tersebut didapati sebilangan
individu dan kumpulan generasi nelayan telah berjaya Bertitik tolak daripada pandangan yang sering
mendaki tangga mobiliti sosial kesan daripada peluang mengaitkan komuniti nelayan dengan kemiskinan dan
dan bakat yang dimiliki serta pelbagai faktor. mewarisi pekerjaan serta nasib ibu bapa, di samping
Sungguhpun demikian terdapat juga individu dan banyak pula kajian menunjukkan mobiliti sosial telah
kumpulan yang terperangkap dengan status sosial dan berlaku dalam komuniti nelayan, maka sebuah
ekonomi keluarga. Dari perspektif sosiologi, pekerjaan penyelidikan di bawah Skim Geran Penyelidikan
boleh mencerminkan kelas sosial seseorang. Weber Fundamental (FRGS), Kementerian Pengajian Tinggi tahun
menegaskan mobiliti sosial boleh dicapai secara warisan 2019 telah dijalankan bagi mengkaji perubahan
dan pencapaian, seterusnya meletakkan individu atau sosioekonomi dan reproduksi sosial komuniti nelayan di

kumpulan kepada status sosioekonomi yang berbeza. Endau dan Mersing, Johor. Penelitian terhadap status
Maka penelitian yang khusus terhadap aktiviti dan sosioekonomi nelayan dan juga pemilikan modal ekonomi,
kehidupan nelayan secara menyeluruh baik dari aspek modal sosial dan modal budaya antara generasi dan inter
ekonomi mahupun sosial dan budaya serta perubahan generasi menggunakan kaedah campuran dalam proses
yang dialami antara generasi sangat penting bagi pengutipan data.
menghuraikan kesejahteraan nelayan dan komunitinya.

Dalam meneliti dan memahami perubahan dan
Sesebuah komuniti mempunyai ciri-ciri kemajuan kehidupan nelayan, teori modal oleh Bourdieu
dinamiknya tersendiri yang berlaku hasil daripada (1986) yang menghubungkan analisis hubungan dialektik

EDISI 3
45 e-BULETIN FSK FSK

TERUS CEMERLANG