Page 15 - ประวัติศาสตร์วิทยาศาสตร์
P. 15
14 ประวัติศาสตร์วิทยาศาสตร์
้
่
ส�ำคัญๆ อย่ำงล้อ หรือภำชนะดินเผำ สิงเหล่ำนันย่อมเทียบไม่ได้กับยุคสมัย
่
่
้
ปัจจุบันทีมนุษย์เรำไปไกลถึงขันสร้ำงโทรศัพท์มือถือทีใช้ระบบอินเทอร์เน็ต
รองรับสังคมในโลกเสมือนจริง และสำมำรถส่งผ่ำนข้อมูลของปัจเจกชนอย่ำง
่
่
รวดเร็วเช่นทีเป็นอยู่ในปัจจุบัน ควำมก้ำวหน้ำทำงเทคโนโลยีบำงส่วนเชือมโยง
กับกำรขยำยตัวขององค์ควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์ และดูจะเป็นสำเหตุหนึงให้
่
เกิดควำมโน้มเอียงทีจะก�ำหนดควำมหมำยของวิทยำศำสตร์ว่ำเป็น องค์ความรู้
่
ซึงน�าไปพัฒนาต่อยอดเป็นเทคโนโลยีได้
่
ประเด็นทีกล่ำวมำอำจจะยิงซับซ้อนมำกขึนเมือรวมค�ำว่ำวิทยำศำสตร์
่
่
่
้
เข้ำกับค�ำว่ำประวัติศำสตร์ กลำยเป็น ‘ประวัติศำสตร์วิทยำศำสตร์’ (history
่
of science) เพรำะหำกพิจำรณำจำกปัจจัยเรืองเทคโนโลยีตำมทีกล่ำวมำ
่
ประวัติศำสตร์วิทยำศำสตร์จะหมำยถึงกำรศึกษำกำรประดิษฐ์คิดค้นสิงต่ำงๆ
่
่
ตังแต่สมัยอดีตใช่หรือไม่ เช่น ศึกษำว่ำมนุษย์เริมรู้จักใช้ไฟเมือไร หลักฐำน
่
้
่
่
กำรใช้ล้อเป็นเครืองทุ่นแรงของมนุษย์เริมในสมัยใดและในแถบดินแดนใด ฯลฯ
แต่ก็อำจมีค�ำถำมตำมมำอีกว่ำหำกขอบเขตกำรศึกษำเป็นไปตำมนัน ค�ำว่ำ
้
ประวัติศำสตร์วิทยำศำสตร์จะไปต่ำงอะไรกับกำรศึกษำ ‘ประวัติศำสตร์
่
เทคโนโลยี’ (history of technology) หรือ ‘ประวัติศำสตร์ของสิงประดิษฐ์’
้
(history of innovations) นอกจำกนีกำรใช้ค�ำว่ำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี
ควบคู่กันยังมีให้เห็นในอีกหลำยบริบท ชวนให้พำกันคล้อยตำมว่ำวิทยำศำสตร์
้
้
่
กับเทคโนโลยีมีควำมหมำยทีทดแทนกันและกันได้ ทังหมดนีอำจชวนให้ขบคิด
ในเบืองต้นว่ำ หำกศึกษำประวัติศำสตร์หรือพัฒนำกำรของวิทยำศำสตร์ควบคู่
้
ไปกับพัฒนำกำรของเทคโนโลยีนัน ควรจะต้องเชือมโยงกันอย่ำงไรบ้ำง
่
้
่
่
่
เมือพิจำรณำข้อเท็จจริงในอดีต มีอีกหลำยเรืองรำวทีบ่งบอกว่ำควำม
้
ก้ำวหน้ำของสังคมมนุษย์ไม่ได้เกิดจำกกำรประดิษฐ์เสมอไป ตังแต่อดีตกำล
่
่
มนุษย์มีควำมรู้เกียวกับควำมเปลียนแปลงของฤดูกำล มีกำรก�ำหนดปฏิทิน มี
้
่
ควำมรู้เรืองทิศ เรียนรู้ควำมผันแปรของสิงแวดล้อมอย่ำงปรำกฏกำรณ์น�ำขึน
่
้
่
้
่
้
น�ำลงซึงเกียวข้องกับกำรเพำะปลูกในเขตทีรำบลุ่มแม่น�ำ ในแง่หนึง ควำมรู้
่
่
้
่
เหล่ำนีเป็นผลจำกกำรสังเกต สังสม และถ่ำยทอดจำกรุ่นสู่รุ่น ซึงช่วยให้มนุษย์
่
้
ปรับตัวกับสภำพแวดล้อมทำงธรรมชำติได้ดีขึน เป็นควำมรู้ทีมนุษย์ได้น�ำมำใช้
่
