Page 19 - ประวัติศาสตร์วิทยาศาสตร์

18 ประวัติศาสตร์วิทยาศาสตร์

2556, น. 580)
หำกเปรียบเทียบค�ำว่ำวิทยำศำสตร์กับนิยำมจำกแหล่งอืนๆ เช่น กำรนิยำม
่
ค�ำว่ำ Science หมำยถึง “The observation, identif ication, description,

experimental investigation, and theoretical explanation of
phenomena.” (Houghton Mifflin Company, 1993, p. 1221) เรำจะเห็น
้
่
ถึงจุดทีสอดคล้องกันว่ำลักษณะของวิทยำศำสตร์ต้องมีพืนฐำนจำกกำรสังเกต
ปรำกฏกำรณ์ธรรมชำติ หลังจำกผ่ำนกำรสังเกตแล้วจึงมีกระบวนกำรสร้ำง
้
่
ควำมรู้ทำงทฤษฎีขึนมำ ซึงอำจจะรวมถึงกำรสังเกตจำกกำรทดลองด้วย
่
้
ส่วนค�ำว่ำเทคโนโลยีนัน แม้จะดูเหมือนว่ำมีจุดเน้นทีกำรประยุกต์ใช้งำน
ควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์ แต่หำกเทียบกับนิยำมจำกแหล่งอืนจะพบควำมน่ำ
่
้
สนใจมำกขึน เพรำะมีกำรนิยำม Technology ว่ำหมำยถึง “The application
of science, esp. to industrial or commercial objectives. / Anthro.
The body of knowledge available to a civilization that is of use

in fashioning implements, practicing manual arts and skills, and
extracting or collecting materials.” (Houghton Mifflin Company,

1993, p. 1393) โดยทัวไปในปัจจุบันมักเข้ำใจว่ำ เทคโนโลยีเป็นกำรประยุกต์
่
ุ
ู
ใช้งำนควำมร้ทำงวิทยำศำสตร์ โดยเฉพำะต้องประยกต์ใช้ให้เห็นผลลัพธ์ในทำง
่
อุตสำหกรรมหรือเชิงพำณิชย์ แต่นิยำมทำงมำนุษยวิทยำน่ำสนใจตรงทีนิยำม
่
ู
่
เทคโนโลยีให้หมำยถึงองค์ควำมร้ทีอำรยธรรมหนึงๆ ได้มำแล้วน�ำไปใช้ให้
เกิดประโยชน์ รวมถึงกำรเพิมพูนทักษะและงำนศิลปะ กำรสกัดหรือรวบรวม
่
วัสดุด้วย
ดังนัน ในบริบทของกำรศึกษำอดีต ค�ำว่ำเทคโนโลยีจึงควรจะใช้โดย
้
กินควำมหมำยให้กว้ำง เพรำะในประวัติศำสตร์อำรยธรรมของมนุษย์ กำรรู้จัก
ใช้ไฟ กำรสร้ำงเครืองมือจำกหิน กำรหลอมเหล็ก กำรท�ำภำชนะดินเผำ กำรสกัด
่
่
สีจำกธรรมชำติเพือเขียนลำยบนภำชนะ กำรย้อมผ้ำ เครืองทอผ้ำ กำรรู้จักใช้
่
สมุนไพรท�ำยำ ฯลฯ ล้วนสะท้อนควำมก้ำวหน้ำเชิงเทคโนโลยีของมนุษย์ตังแต่
้
้
้
อดีต ด้วยนัยนี กำรเล่ำประวัติศำสตร์วิทยำศำสตร์ในบำงครังจึงมีกำรเสนอให้
่
มองพัฒนำกำรทีแยกจำกกันระหว่ำง จารีตสายเทคนิค (technical tradition)