Page 20 - ประวัติศาสตร์วิทยาศาสตร์
P. 20
History of Science 19
กับจารีตจิตวิญญาณ (spiritual tradition) (Mason, 1962, p. 11)
เนืองจำกประวัติศำสตร์วิทยำศำสตร์สนใจพัฒนำกำรทำงควำมคิดเป็น
่
่
่
ส�ำคัญ โดยเฉพำะเมือมนุษย์พยำยำมหำค�ำตอบเกียวกับธรรมชำติ จึงหลีกเลียง
่
่
้
ไม่ได้ทีหนังสือเล่มนีจะถือว่ำพัฒนำกำรของเทคโนโลยีเป็นเรืองรองลงไป เพรำะ
่
กำรใช้ประโยชน์จำกเทคโนโลยีในหลำยโอกำสมิได้สะท้อนควำมคิดลุ่มลึกใน
่
เชิงวิทยำศำสตร์แต่อย่ำงใด ยกตัวอย่ำงเช่น มนุษย์รู้จักใช้ไฟเพือให้ควำมร้อน
ให้แสงสว่ำง หรือปรุงอำหำร ก่อนที่มนุษย์จะรู้ว่ำไฟคืออะไร ซึงปัจจุบันในทำง
่
เคมีได้แบ่งแยกสสำรออกเป็นสำมสถำนะ คือ ของแข็ง ของเหลว และก๊ำซ แต่
้
ไฟไม่เข้ำข่ำยทังสำมกรณีจึงระบุว่ำไฟเป็นสสำรประเภทพลำสมำ (plasma) หรือ
มนุษย์รู้จักปรำกฏกำรณ์ไฟฟ้ำและประยุกต์ใช้ก่อนจะรู้จักอิเล็กตรอน (electron)
ข้อสังเกตจำกตัวอย่ำงข้ำงต้นก็คือ มนุษย์สำมำรถใช้งำนเทคโนโลยีก่อน
่
่
่
ทีจะสถำปนำควำมรู้เชิงทฤษฎีทำงวิทยำศำสตร์ ตัวอย่ำงเพิมเติมทีน�ำมำจำก
ประวัติศำสตร์ล้วนครอบคลุมข้อเท็จจริงดังกล่ำว เช่น มนุษย์ท�ำปฏิทินขึนใช้
้
และนับเดือนปีได้ทังๆ ทียังเชือว่ำโลกเป็นศูนย์กลำงของจักรวำล มนุษย์รู้จัก
้
่
่
หลอมโลหะมำใช้งำน ไม่ว่ำจะเป็นเหล็ก ทองแดง หรือส�ำริด โดยไม่มีทฤษฎี
เกียวกับโลหะเหล่ำนีหรือตำรำงธำตุ มนุษย์ยกย่องทองค�ำเป็นโลหะมีค่ำเพรำะ
่
้
ทองค�ำไม่เป็นสนิม โดยไม่มีทฤษฎีมำรองรับว่ำเพรำะอะไรโมเลกุลของทองค�ำ
จึงท�ำปฏิกิริยำกับออกซิเจนในอำกำศยำกกว่ำโลหะอืนๆ มนุษย์ท�ำภำชนะ
่
่
ดินเผำได้โดยไม่ต้องอำศัยทฤษฎีมำรองรับว่ำกำรเผำดินเผำไปเปลียนแปลง
โครงสร้ำงของดินได้อย่ำงไร ตัวอย่ำงเหล่ำนีล้วนแสดงให้เห็นว่ำ กำรใช้
้
่
ประโยชน์จำกเทคโนโลยีตำมแนวทำงทีต้องกำรไม่จ�ำเป็นต้องมีควำมรู้เชิง
่
ทฤษฎีวิทยำศำสตร์ด้วยซ�ำไป ในหลำยกรณีทีกล่ำวมำ กำรปรับปรุงใช้งำนได้
้
ส�ำเร็จบำงอย่ำงก็ไม่ได้สะท้อนควำมลุ่มลึกในองค์ควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์อยู่ดี
้
่
สิงนีเป็นเหตุผลของค�ำถำมทีว่ำ เพรำะอะไรถึงมีข้อเสนอให้จ�ำแนก จารีต
่
่
ช่างฝีมือ (craft tradition) หรือจารีตสายเทคนิคทีแฝงอยู่ในประวัติศำสตร์
วิทยำศำสตร์ออกมำให้ชัดเจน เพรำะถึงแม้กิจกรรมเชิงช่ำงจะสะท้อนควำม
้
ก้ำวหน้ำของอำรยธรรมมนุษย์ก็จริง แต่ส่วนหนึงในกิจกรรมนีก็ไม่เข้ำถึงนิยำม
่
ควำมเป็นวิทยำศำสตร์ เพรำะไม่ได้สะท้อนถึงควำมสงสัยใคร่รู้ (curiosity) ที ่
