Page 63 - ЖУРНАЛ Ойунский с обложкой
P. 63
Ґс саха тірµі±эр...
63
ки кµ³²²э туттар ытык-мааны ки´ибит, практическай µлэтэ буолар.
б³лµ´µ³кпµт £кс³кµлээх £л³кс³й к³мµс Маны сэргэ депутаттар ортолоругар таат-
ньýэкэ уйаларын була сатаан эккирэти´ии талар туруорсуулара с³пт³³±µн ту´унан
манан эрэ бµппэккэ с³п буола-буола тахса ³йд³т³р µлэни, кэлин ³й³бµл ылыыга табаа-
турара хомолтолоох. Ол туо´утунан немец- рыстарым, республика±а биллэр салайааччы-
кэй фашизмы, японскай милитаризмы кыай- лар, юристар Е.М.Ларионов, А.П. Илларионов
ыы ³р³г³йд³³х быраа´ынньыгын, 45 сыллаах улахан тирэх, дурда-хахха буолбуттара.
µáµëµ³éµí кэтээн туран, В.Яковлев, Э.Мунтян Итинник сыра сылба баранар µлэ тµмµгэр,
«Быстыбыт ситим» диэн ааттаах ыстатыйалара араас хамыыґыйалары аа´ан, ¥рдµкµ Сэби-
«Социалистическая Якутия» ха´ыакка бэчэ- эт Президиумун ³й³бµлµн ылан, 1992 сылла-
эттэнэн µрдµбµтµгэр сµллэр эти² буолан этэн ахха ¥рдµкµ Сэбиэт сессиятыгар боппуруос
со´уппута. к³рµллэн, аналлаах уураа±ынан Таатта сыр-
Ыстатыйа Львов диэн дåзертиринэн сирэй- дык м³ссµ³нµттэн, алама±ай µлэ´ит дьонуттан
дээн оройуону барытын улуу сэрии сылла- бандьыыттаа´ын ыар дьыалата у´уллубута.
рыгар бандьыыттаа´ы²²а, та²нарыахсыттар Ис дьи²эр, уураах дири² ис хо´оонноо±о.
курдук к³рд³р³ сатаа´ы²²а холонуу Ол курдук, оройуон инники сайдыытын
о²о´уллубута. т³лк³лµµр, µ³рэх-билии суолун а´ар, оройу-
Ыар буруйдаа´ынтан т³л³рµйэр инниттэн, онтан талааннаах кадрдар µµнэллэригэр са²а
КГБ Председателэ В.Д. Кондракову уонна «Со- са±ахтары арыйан, сарсы²²ыга эрэллээх бу-
циалистическая Якутия» ха´ыат кылààáûíàé олууларын олоххо сы´ыаран к³рд³хх³ толору
редакторын О.Д. Якимовы к³рсµтэлээн, кини- дакаастанар.
лэр к³м³л³рµнэн ыстатыйа авторын, Алда²²а Оттон орîйуон аатын т³íµннэрии боросту-
олорор В. Яковлевы к³рс³р сорук турбута. ойа суох бы´ыыга-майгыга барбытын бэлиэ-
Бу ыстатыйаттан ыраа´ырыыга, партия рай- тиир то±оостоох. Саха Ðеспубликатын ¥рдµкµ
комугар у´уннук µлэлээбит Е.И.Софронова Сэбиэтин народнай депутатын стату´ун
уонна Е.С.Никифоров олус эппиэттээхтик ту´анан, балайда олохтоохтук бэлэмнэнэн,
ылсан µлэлээбиттэрин тµмµгэр, оройуон ыра- 1989 сыл са±аланыытыгар Саха АССР ¥рдµкµ
ас аатынан оонньообут автор буруйун «Соци- Сэбиэтин Президиумун аатыгар бу боппу-
алистическая Якутия» ха´ыат н³²µ³ билинэн, руоска сайабылыанньа киллэрбиппэр киэ²
оройуон олохтоохторуттан бырастыы гынал- дьµµллэ´ии буолбута.
ларыгар к³рд³спµтэ. Ыраас ааппыт эмиэ ала- Хомойуох и´ин, Президиум чилиэннэрэ
май кµн анныгар дьо´уннаахтык ааттанан рабочай революционер аатыттан аккаастаныы
барбыта. омсолоо±ун, интернационализм боппуруо´ун
Биллэрин курдук, 1962 сыллаахха салайааччы буолан туран ³йдµµ иликпин
Н.С.Хрущев дьа´алынан, дойду µрдµнэн ыйан туран, «Алексеевскай оройуон» аатын
промышленно´ы тыа сириттэн араарыы «Таатта» диэн ааттаа´ы²²а народнай депутат
хампаанньата са±аламмыта. Ол курдук, Та- Г.М.Артемьев туруорсуутугар аккаастыырга»
атта уонна Чурапчы орîйуоннарын хабан, диэн уураахтаабыттара.
«Алексеевскай» диэн тыа ха´аайыстыбатын Боппуруо´у дьµµллэ´иигэ, ордук кµµскэ
производственнай управлениета µ³скээбитэ. би´иги ааппытыгар саба тµ´µµгэ, Президиум
Бу омсолоох дьа´ал охсуутунан Таатта оройуо- чилиэнэ, бэйэтэ Тааттаттан т³рµттээх Алдан
нун т³рµт историческай уонна географическай оруйуонун Советын председателэ Н.Р. Явлов-
аата 28 сыл устата симэлийэр дьыл±аламмыта. скай кµннээбитэ миигин олус хомоппута.
Н.С.Хрущев сатала суох дьа´ала дой- Ол эрээри, µтµ³ дьыала ³й³бµллээх буолар
ду сайдыытын бытаарыы суолугар кил- диэн мээнэ±э эппэттэр. Саха тыллаах барыта
лэрбитэ, рабочай кылаас уонна кол- сµгµрµйэр дьоно А.Е.Мординов, Д.К.Сивцев
хозтаах баа´ынай сомо±оло´ууларыгар, – Суорун Омоллоон би´иги туруорсуубутун
хардарыта к³м³л³´µµлэригэр, ону сэргэ дойду ³й³³н, ха´ыакка ыстатыйалара, общественно-
сис тутулугар проблемалар улам сытыырхай- ска этиилэрэ би´игини салгыы кынаттаабыт-
ан и´иилэрин учуоттаан, партия Киин Ко- тара.
митета 1965 сыллаахха Н.С.Хрущев дьа´алын Маныаха би´иги б³±³ тирэхпит–оро-
к³тµрбµтэ. йуоммут олохтоохторо, советскай, партийнай
Оройуоннар т³рµт дьарыктарыгар, нус- уонна ха´аайыстыбаннай актыыппыт би´иги
хас олохторугар т³íнµµлэрэ са±аламмыта, ыытар полититикабытын сµµс быры´ыан
ити кэм²э Чурапчылар туох да айдаана ³й³³бµттэрэ улахан оруолу ылбыта.
суох ааттарын илдьэ хаалбыттара. Онтон Маныаха тирэ±ирэн, обком бастакы секре-
би´иэхэ, «Алексеевскай» диэн ааты µ³´ээттэн тарыгар Ю.Н.Прокопьевка прием²а сылдьан
со²ноо´ун сµрµн биричиинэтинэн олохтоох балайда у´ун кэпсэтии тµмµгэр ³й³бµл ылан
ыччаттар уонна геофизическай экспедиция боппуруо´у 1989 сыл сэтинньи ый 13 кµнµгэр
µлэ´иттэрин икки ардыгар охсу´уу тµмµгэр бюро уочараттаах мунньа±ар бэлэмнээн кил-
Ведерников диэн нуучча ³лµµтµн олус дар-
батан, улахан политика±а кубулуппуттара.
1954 сыллаахха Таатта±а бандьыыттаа´ын
к³стµµлэрин ту´унан бµтµн ñоюз хонту-
руолугар сылдьар ыар буруйдаа´ын буол-
бута мэлдьэ±э суох. Бу маннык улахан по-
литическай буруйдаа´ынтан босхолонууга
ту´уламмыт µлэ республика прокурора В.В.
Холмогоров к³м³тµнэн µгµс архыып маты-
рыйаалларын, суут уураа±ын булан, бы-
раап ³ттµнэн са²алыы сыаналаа´ынтан
са±аламмыта.
Боппуруос бы´аарыллыыта уустугун
учуоттаан, Правительство Председате-
лин, Тааттаттан ¥рдµкµ Сэбиэккэ депу-
тат В.П.Шамшины тылга киллэрэн уонна
былаа´ын, авторитетын ту´анан, респу-
блика ¥рдµкµ суутун председателигэр
Н.Н.Каратаевка хаста да ³й³бµл к³рд³³н «Дорообо, алааґым!»
сылдьыы, кэпсэтиилэр тµмµктээх буол-
буттарын туо´утунан Николай Нифонто-
вич Россия ¥рдµкµ суутун кытары ыыппыт
