Page 249 - Aardrijkskunde Vakstudie 2_20142015

9.2 Regionale ongelijkheden in de Europese Unie
9.2.1
Inleiding: verschillen ondanks de eenheid39
Het lijdt geen twijfel dat de uitbreiding van de Europese Unie vanaf 2004 naar het Oosten
zowel een sociale als een culturele verrijking betekent. Door de uitbreiding worden echter
ook de ontwikkelingsverschillen en de regionale ongelijkheden versterkt.

Figuur 142: Regionale ongelijkheden in de Europese Unie

In Europa kunnen er drie types van ongelijkheden vastgesteld worden: de tegenstelling
Noord-Zuid, de tegenstelling Oost-West en de tegenstelling centrum-periferie. De
centrum-periferie tegenstelling overlapt hierbij vaak de Noord-Zuid en de Oost-West
tegenstelling. Dit uit zich ook binnen de Europese Unie: de noordelijke periferie (de
dunbevolkte gebieden van Scandinavië), de Atlantische periferie (Noord-Schotland,
Noord-Ierland en Ierland) de zuidelijke periferie (Portugal, Spanje, Zuid-Italië en
Griekenland) en de oostelijke periferie (de meest nieuwe lidstaten) omgeven immers
samen ‘Kern’-Europa.

De ongelijkheden, die op verschillende manieren tot uiting komen, zijn omwille van de
talrijke oorzaken moeilijk weg te werken. Volgens Europese verdragen moet de Europese
Unie zich echter bijzonder inspannen om ‘de verschillen in ontwikkeling van de regio’s en
de achterstand van de sterkst benadeelde gebieden, met inbegrip van de
plattelandsgebieden, te verkleinen’.

9.2.2 Waarnemen en analyseren van de ongelijkheden

Bij de waarneming en de analyse van de ongelijkheden in de Europese Unie zijn twee
vragen belangrijk: ‘Op welk ruimtelijk niveau vergelijkt men de regio’s?’ en ‘Met behulp
van welke indicatoren kunnen de mogelijke ruimtelijke ongelijkheden gemeten worden?’.

 Ruimtelijk vergelijkingsniveau

Als ruimtelijke referentie-eenheid om de regio’s te vergelijken wordt de NUTS-
systematiek gebruikt (Nomenclature des Unités Territoriales Statistiques). Deze
systematiek werd door de statistische dienst van de Europese Unie (Eurostat) opgesteld
om een uniform en samenhangend schema van de gebiedsindeling te scheppen. De NUTS-
systemaiek verdeelt de lidstaten in regio’s, rekening houdend met hun administratieve

39 (Katsaros & Schmengler, 2004)

1 AA VS 2 249 © 2014 Arteveldehogeschool