Page 312 - 1.64
P. 312
วธิ ีการศึกษาทางจิตวทิ ยา การศึกษาทางจิตวทิ ยาใชห้ ลาย ๆ วิธีการมาผสมผสานและทาการ
วิเคราะหบ์ นสมมุติฐาน นกั จิตวทิ ยาจะใชว้ ิธีการตา่ ง ๆ ดงั ต่อไปน้ี เช่น การตรวจสอบตนเอง การสังเกต
การศึกษาบคุ คลเป็นรายกรณี การสมั ภาษณ์ การทดสอบ ดั งจะอธิบายเรียงตามลาดบั ต่อไปน้ี
1. การตรวจสอบตนเอง (Introspection) หมายถึง วธิ ีการใหบ้ คุ คลสารวจ ตรวจสอบตนเองดว้ ย
การยอ้ นทบทวนการกระทาและความรู้สึกนึกคดิ ของตนเองในอดีต ที่ผา่ นมา แลว้ บอกความรู้สึกออกมา โดย
การอธิบายถึงสาเหตุและผลของการกระทาในเรื่องต่าง ๆ เช่น ตอ้ งการทราบวา่ ทาไมเด็กนกั เรียนคนหน่ึงจึง
ชอบพดู ปดเสมอ ๆ ก็ใหเ้ ล่าเหตหุ รือเหตกุ ารณ์ในอดีต ท่ีเป็นสาเหตุใหม้ ีพฤติกรรมเช่นน้นั กจ็ ะทาใหท้ ราบท่ีมา
ของพฤติกรรมและไดแ้ นวทางในการที่จะช่วยเหลือแกไ้ ขพฤติกรรมดงั กล่าวได้
การตรวจสอบตนเองจะไดร้ ับขอ้ มูลตรงตามความเป็นจริงและเป็นประโยชน์ เพราะผรู้ ายงานท่ีมี
ประสบการณ์และอยใู่ นเหตุการณ์น้นั จริง ๆ แต่หากผรู้ ายงานจดจาเหตุการณ์ไดแ้ ม่นยา และมีความจริงใจใน
การรายงานอยา่ งซ่ือสัตยไ์ ม่ปิ ดบงั และบิดเบือนความจริง แต่หากผรู้ ายงานจาเหตกุ ารณ์หรือเรื่องราวไมไ่ ด้
หรือไม่ตอ้ งการรายงานขอ้ มูลที่แทจ้ ริงใหท้ ราบก็จะทาใหก้ ารตีความหมายของเรื่องราวตา่ ง ๆ หรือเหตุการณ์
ผดิ พลาดไม่ตรงตามขอ้ เทจ็ จริง
2. การสงั เกต (Observation) หมายถึง การเฝ้าดูพฤติกรรมในสถานการณ์ที่เป็นจริง อยา่ งมี
จุดมุง่ หมาย โดยไม่ใหผ้ ถู้ กู สังเกตรู้ตวั การสังเกตแบ่งเป็น 2 ลกั ษณะคอื
2.1 การสงั เกตอยา่ งมีแบบแผน ( Formal Observation ) หมายถึง การสังเกตที่มีการเตรียมการ
ลว่ งหนา้ มีการวางแผน มีกาหนดเวลา สถานการณ์ สถานที่ พฤติกรรมและบคุ คลท่ีจะสังเกต ไวเ้ รียบร้อยเมื่อ
ถึงเวลาท่ีนกั จิตวิทยาวางแผน กจ็ ะเร่ิมทาการสงั เกตพฤติกรรมตามท่ีกาหนดและผสู้ ังเกตพฤติกรรมจะจด
พฤติกรรมทกุ อยา่ งในช่วงเวลาน้นั อยา่ งตรงไปตรงมา
2.2 การสังเกตอยา่ งไมม่ ีแบบแผน ( Informal Observation ) หมายถึง การสังเกตโดยไมต่ อ้ งมี
การเตรียมการล่วงหนา้ หรือวางแผนลว่ งหนา้ แตส่ งั เกตตามความสะดวกของผสู้ ังเกตคือจะสังเกตช่วงเวลาใดก็
ไดแ้ ลว้ ทาการจดบนั ทึกพฤติกรรมที่ตนเห็นอยา่ งตรงไปตรงมา
การสังเกตช่วยใหไ้ ดข้ อ้ มลู ละเอียด ชดั เจนและตรงไปตรงมา เช่น การสงั เกต อารมณ์ ความรู้สึก
ของบคุ คลต่อสถานการณ์ตา่ ง ๆ จะทาใหเ้ ห็นพฤติกรรมไดช้ ดั เจนกวา่ การเก็บขอ้ มลู ดว้ ยวธิ ีการอ่ืน ๆ แตก่ าร
สงั เกตที่ดีมีคุณภาพมีส่วนประกอบหลายอยา่ ง เช่น ผสู้ ังเกตจะตอ้ งมีใจเป็นกลางไม่อคติหรือลาเอียงอยา่ งหน่ึง
อยา่ งใด และสงั เกตไดท้ วั่ ถึง ครอบคลุม สงั เกตหลาย ๆ สถานการณ์หลาย ๆ หรือหลายๆ พฤติกรรม และใช้
เวลาในการสงั เกต ตลอดจนการจดบนั ทึกการสงั เกตอยา่ งตรงไปตรงมาและแยกการบนั ทึกพฤติกรรมจากการ
ตีความไมป่ ะปนกนั ก็จะทาใหก้ ารสังเกตไดข้ อ้ มลู ตรงตามความเป็นจริงและนามาใช้ประโยชน์ตามจุดมุง่ หมาย
3. การศึกษาบุคคลเป็นรายกรณี (Case Study) หมายถึง การศึกษารายละเอียดตา่ ง ๆ ที่สาคญั ของ
บุคคล แตต่ อ้ งใชเ้ วลาศึกษาติดต่อกนั เป็นระยะเวลาหน่ึง แลว้ รวบรวมขอ้ มูลมาวิเคราะห์พิจารณาตีความเพื่อให้
เขา้ ใจถึงสาเหตุของพฤติกรรม หรือลกั ษณะพิเศษท่ีผศู้ ึกษาตอ้ งการทราบ ท้งั น้ีเพ่ือจะไดห้ าทางช่วยเหลือแกไ้ ข
ปรับปรุง ตลอดจนส่งเสริมพฤติกรรมให้เป็นไปในทางสร้างสรรคท์ ี่สาคญั ของบุคคลแต่ตอ้ งใชเ้ วลาศึกษา
ติดต่อกนั เป็นระยะหน่ึง แลว้ รวบรวมขอ้ มูลมาวิเคราะห์พจิ ารณาตีความเพ่ือใหเ้ ขา้ ใจถึงสาเหตุของพฤติกรรม
