Page 25 - นาวิกศาสตร์ ฉบับเดือนธันวาคม ๒๕๖๔
P. 25
ย้อนรอยอโยธยากับกรุงกัมพูชา
ในสมัยอยุธยาตอนต้นได้ขยายขอบเขตปริมณฑลอ�านาจไปทางตะวันออก จากข้อความใน จารึกขุนศรีไชยราช
มงคลเทพ และพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับปลีกหมายเลข ๒/ก ๑๐๔ ต้นฉบับของหอสมุดวชิรญาณ
ั
ี
ั
แสดงให้เห็นว่าสงครามคร้งน้เป็นการยกทัพไปตีเมืองพิมาย พนมรุ้ง จากน้นจึงยกทัพไปเมืองพระนครหลวง
(เมืองพระนครศรียโศธรปุระ ราชธานีของอาณาจักรขอม/กัมพูชาโบราณ) ดังปรากฏในพระราชพงศาวดารกรุงเก่า
ี
ี
่
ฉบับหลวงประเสริฐ กล่าวว่าเป็นปีท่สมเด็จพระบรมราชาธิราชท ๒ (เจ้าสามพระยา) ยกทัพไปตีเมืองพระนคร
สรุปเนื้อหาส�าคัญได้ว่า
“ศักราช ๗๙๓ กุนศก (พ.ศ. ๑๙๗๔) สมเด็จพระบรมราชาเจ้า เสด็จไปเอาเมืองนครหลวงได้ แลท่านจึงให้พระราชกุมารท่าน
ั
ิ
ั
ั
ั
พรนครอินทเจ้า เสวยราชสมบัต ณ เมืองนครหลวงน้น คร้งน้นท่านจึงให้พรญาแก้ว พรญาไทยแลรูปภาพท้งปวง
มายังพรณครศรีอยุธยา...”
ั
การล่มสลายของอาณาจักรเมืองพระนครในคร้งน ี ้
ิ
้
นบได้ว่าเป็นการสนสดหรอหมดยคเทวราชขอม
ุ
ื
ั
ุ
�
โดยสมบูรณ์ ทาให้บ้านเมืองตกอยู่ในความวุ่นวาย
แต่อยุธยาก็ปกครองอยู่ได้ไม่นาน (๑๕-๒๐ ปี) กลุ่ม
�
ราชวงศ์ และขุนนางกัมพูชามีเจ้าพญายาตเป็นผู้นา
พยายามแยกตัวเป็นอิสระ มีฐานกาลังอยู่ทางภาคใต้
�
ี
ของกัมพูชาท่เมืองจตุรมุข/จัตตุรมุข (กรุงพนมเปญ)
สามารถกลับมาชิงเมืองพระนครหลวงคืนได้ และ
ื
ั
ี
ู
่
ี
ต่อมาได้ย้ายราชธานไปอย่ทีเมองบาสาน (ศรสนธร) ที่มา : https://www.finearts.go.th/fad10/view/25214-
จัตุรมุข และละแวก ตามล�าดับ องค์ความรู้เรื่อง---จารึกขุนศรีไชยราชมงคลเทพ
อย่างไรก็ตาม อยุธยากับกัมพูชายังคงมีการทาสงครามกันหลายคร้งจนถึง พ.ศ. ๒๑๓๖ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
�
ั
้
ี
ั
้
ู
ั
้
็
้
เสดจไปตเมองละแวกได และไดกวาดตอนผคนและราชวงศบางส่วนไปยงกรงศรอยุธยา แต่หลงจากรัชสมยของพระองค ์
ี
ื
์
ั
ุ
ื
ี
อทธพลของอยธยากเสอมลง กมพชากแยกตวเป็นอสระและย้ายเมองหลวงไปอย่ทเมองอดงฤาชย (อดงมชย)
ิ
ั
ู
่
ื
ิ
ิ
ั
ุ
็
ี
ุ
ู
ุ
ั
ื
็
ั
่
ึ
ึ
ี
ในสมัยน้การเมืองภายในกัมพูชาแตกแยกเป็น ๒ ฝ่าย ฝ่ายหน่งสนับสนุนอยุธยา อีกฝ่ายหน่งสนับสนุนญวน เกิดความวุ่นวาย
มีสงครามแย่งชิงราชสมบัติหลายครั้ง และญวนได้เข้ามาแทรกแซงมากขึ้น
ในรัชสมัยพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ กัมพูชายอมอ่อนน้อมต่อกรุงศรีอยุธยา ถวายต้นไม้เงินต้นไม้ทองทุกปี แต่ญวน
ยังมีอิทธิพลครอบง�าอยู่ ต่อมาใน พ.ศ. ๒๒๘๐ พระเจ้าบรมโกศสามารถสนับสนุนพระศรีธรรมราชาธิราช กษัตริย์เขมร
ที่ลี้ภัยมาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๒๕๗ กลับไปครองกรุงกัมพูชาได้อีกครั้ง
อย่างไรก็ตามยังคงมีสงครามแย่งชิงอานาจกันอยู่ รวมท้งการคุกคามจากญวนโดยตรง ใน พ.ศ. ๒๓๐๐
�
ั
พระอุไทยราชา (นักองค์ตน) ได้ราชสมบัติราชาภิเษกเป็นพระนารายณ์ราชารามาธิบด นักองค์นนท์ถวายนามพระรามราชา
ี
ี
เสด็จล้ภัยไปกรุงศรีอยุธยา (ปลายรัชสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ) จนถึงกองทัพอังวะล้อมกรุงศรีอยุธยาได้เสด็จ
หนีออกมาก่อนกรุงแตก ไปสวามิภักด์กับพระเจ้าตากสินฯ ขณะเสด็จมุ่งหน้าไปทางหัวเมืองตะวันออกเพ่อรวบรวมกาลัง
ื
ิ
�
กลับมากอบกู้กรุงศรีอยุธยา
ั
ี
ื
ดังน้น เม่อพระเจ้าตากสินฯ ปราบดาภิเษกเป็นพระเจ้ากรุงธนบุรีแล้ว ทรงมีพระประสงค์ท่จะช่วยเหลือให้
พระรามราชาได้กลับไปครองกรุงกัมพูชา และเห็นเป็นโอกาสที่จะขยายขอบเขตพระราชอ�านาจออกไปทางตะวันออก
นาวิกศาสตร์ 23
ปีที่ ๑๐๔ เล่มที่ ๑๒ ธันวาคม ๒๕๖๔
