Page 7 - นาวิกศาสตร์ มีนาคม ๒๕๖๔
P. 7
คำ�เรียกชื่อปูชนียสถาน
ี
ท่ประดิษฐานพระรูปหล่อเสด็จในกรมหลวงชุมพรฯ
นาวาเอก เกษม กิจกระจ่าง
ี
ี
�
ผู้เขียนหมายถึงคาเรียกช่อสถานท่ท่ประดิษฐาน ของพระองค์ท่านท่มีหลากหลาย เช่น “เทวาลัย
ี
ื
๒
�
�
พระรูปหล่อ พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้า พระวิหารเทวสถิต ตาหนัก พระตาหนัก ศาล
�
�
ึ
อาภากรเกียรติวงศ์ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักด ิ ์ และพระตาหนักศาล” ซ่งทาให้เกิดความสับสนว่า
ี
ึ
ึ
ั
ู
ี
ี
ึ
“องค์บิดาของทหารเรือไทย” ซ่งคนท่วไปออกพระนาม ทรงอยู่ในฐานะอะไร เหตุน้ผ้เขยนจงไปเรยนปรกษา
ิ
ย่อว่า “เสด็จในกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักด์” หรือ พลเรือตร กรีฑา พรรธนะแพทย์ ผู้อุทิศชีวิตศึกษา
ี
๑
่
“เสด็จในกรมหลวงชุมพรฯ” ทหน่วยงานราชการ พระประวัติเสด็จในกรมหลวงชุมพรฯ อย่างจริงจัง
ี
และองค์กรเอกชนได้จัดสร้างข้น เพ่อประดิษฐานเป็น มาตลอดระยะเวลากว่า ๖๐ ปี เพ่อหยิบยกเร่องน ี ้
ื
ื
ึ
ื
ึ
�
�
ั
ปูชนียสถานประจาหน่วยและองค์กร ซ่งมีจานวน มาเป็นประเด็นต้งข้อสังเกตว่า “เพราะเหตุใด
ี
ั
นับร้อยแห่งท่วประเทศ (คานวณจากจานวน ปูชนียสถานท่ประดิษฐานพระรูปหล่อเสด็จในกรม
�
�
ั
ื
�
พระอนุสาวรีย์ และปูชนียสถานเสด็จในกรมหลวง หลวงชุมพรฯ ท่วประเทศ จึงใช้คาเรียกช่อ
�
ชุมพรฯ ทั่วประเทศที่ พลเรือตรี กรีฑา พรรธนะแพทย์ แตกต่างกัน” และวิเคราะห์หาคาตอบว่า “คาเรียก
�
็
ิ
ี
ี
�
ได้เดินทางไปถ่ายภาพรวบรวมไว้ และนาลงพิมพ์ สถานท่ท่ประดษฐานพระรูปหล่อเสดจในกรมหลวง
ื
ี
�
เผยแพร่ในนิตยสารนาวิกศาสตร์ ฉบับเดือนพฤษภาคม ชุมพรฯ ช่อใดเหมาะสมท่จะใช้เป็นคาเรียกปูชนียสถาน
ี
ี
ั
พ.ศ.๒๕๓๗ เป็นคร้งแรก และลงพิมพ์ต่อเน่องกันอีก ท่ประดิษฐานพระรูปหล่อของพระองค์ท่านมากท่สุด”
ื
ื
หลายปีเพ่อเผยแพร่ให้ทหารเรือได้ภูมิใจ และให้ โดยขอเชิญชวนท่านผู้อ่านทุกท่าน ให้มีส่วนร่วมด้วย
�
ั
คนท่วไปได้รับรู้ว่าขณะน้นมีจานวนมากถึง ๒๑๗ ช่วยตั้งข้อสังเกต ทั้งนี้ ก็เพื่อให้การเรียกชื่อปูชนียสถาน
ั
�
ี
ี
แห่งแล้ว ยังไม่นับรวมท่วัดต่าง ๆ จัดสร้างไว้ประจาพ้นท ี ่ ท่ประดิษฐานพระรูปหล่อเสด็จในกรมหลวงชุมพรฯ
ื
อีกนับสิบแห่ง หากคานวณถึงปีน (พ.ศ.๒๕๖๔) เป็นไปอย่างถูกต้องเหมาะสม และเป็นการเจริญรอยตาม
ี
�
้
ก็น่าจะมีจานวนเพ่มข้นอีกมากมาย - ผู้เขียน) จึงทรง การเรียกช่อปูชนียสถานท่ประดิษฐานพระบรมรูปปั้น
ึ
ี
ื
�
ิ
ี
เป็นพระราชโอรสพระองค์เดียวท่มีผู้เคารพนับถือจัดสร้าง หรือพระบรมรูปหล่อของพระบูรพมหากษัตริย์
ิ
ิ
อนุสาวรีย์ไว้เป็นท่ระลึก และปูชนียสถานไว้สักการบูชา รูปเคารพ หรือสัญลักษณ์ส่งศักด์สิทธ์รูปปั้น หรือ
ี
ิ
�
ี
ื
ี
ี
มากท่สุด ประเด็นสาคัญในเร่องน้ไม่ได้อยู่ท่จานวน รูปหล่อของปูชนียบุคคลท่ภูมิปัญญาไทยได้ทาให้เห็น
ี
�
�
ี
ื
ี
่
�
ื
แต่อยู่ท่คาเรียกช่อปูชนยสถานทประดิษฐานพระรูปหล่อ เป็นแบบอย่างมาแล้ว ดังน้นเพ่อให้ง่ายแก่การ
ี
ั
๑
ั
�
�
“เสด็จ” ใช้เป็นคาเรียกเจ้านายช้นพระองค์เจ้า หรือใช้สาหรับออกพระนามพระราชโอรส หรือพระราชธิดาอันประสูติแต่เจ้าจอมมารดา
ี
ื
ื
ั
ิ
ื
เมอทรงได้รบพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้เป็นเจ้าต่างกรม หรอทรงกรมเพ่อเป็นพระเกยรตยศเน่องจากได้ช่วยเหลองานราชการแผ่นดนจะนิยม
ื
่
ิ
ื
ื
ั
ออกพระนามย่อ ๆ ว่า “เสด็จในกรม” เน่องจากการออกพระนามเจ้านายท่เป็นเจ้าต่างกรมหรือทรงกรมน้น ต้องออกพระนามเจ้านายเสียก่อนแล้ว
ี
จึงตามด้วยชื่อกรม (หมื่น ขุน หลวง พระ พระยา) ในหนังสือ “พระประวัติและพระกรณียกิจในสมัยรัชกาลที่ ๕ ของพลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ รวบรวมจากเอกสารทางราชการ โดย พลเรือเอก ประพัฒน์ จันทวิรัช” ผู้บัญชาการทหารเรือ ในค�าปรารภจ�านวน
๑๐ หน้า มีการออกพระนามว่า “เสด็จในกรมหลวงชุมพรฯ” จ�านวน ๑๘ แห่ง โดยออกพระนามเต็มแห่งแรกในหน้าที่ ๒ (ค�าอธิบายภาพตรา
ศรขรรค์) ว่า “เสด็จในกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์” หลังจากนั้นออกพระนามย่อว่า “เสด็จในกรมหลวงชุมพรฯ” ทุกแห่ง
๒
ั
�
ี
ี
้
ี
คาว่า พระวิหารเทวสถิต ในท่น เฉพาะ “สถิต” มีท้งท่เขียนว่า “สถิต” และ “สถิตย์” (ตามนามสกุลของประธานกรรมการมูลนิธ ิ
�
ี
ื
�
สรรพราเชนทร์ คือ นายกรกฎ เทวสถิตย์) ในท่น้ผู้เขียนเลือกใช้คาว่า “สถิต” เน่องจากเป็นคาท่เขียนถูกต้องตามอักขรวิธีในพจนานุกรม
ี
ี
ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (“สถิต” เป็นรูปค�าสันสกฤต บาลีเป็น “ฐิต” เป็นค�ากริยา แปลว่า อยู่ ยืนอยู่ ตั้งอยู่)
นาวิกศาสตร์ 5
ปีที่ ๑๐๔ เล่มที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๔
