Page 141 - ธรรมชาติของสิ่งมีชีวิต
P. 141
ชีววทยาพื้นฐาน ม.4 - 135 -
ิ
จะจับกับสารที่เซลล์จะล าเลียงเข้าหรือออกจากเซลล์อย่างเฉพาะเจาะจง แล้วล าเลียงสารนั้นเข้าหรือออกจาก
เซลล์เรียกการล าเลียงหรือการแพร่แบบนี้ว่า การแพร่แบบฟาซิลิเทต (facilitated diffusion) ซึ่งมีหลักการ
ล าเลียงคล้ายกับการแพร่ คือ อนุภาคของสารแพร่จากบริเวณที่สารมีความเข้มข้นสูงไปยังบริเวณที่สารมีความ
เข้มข้นต่ ากว่า การแพร่แบบฟาซิลิเทตจะมีอตราการแพร่เร็วกว่าแบบธรรมดามาก และมีความเฉพาะเจาะจง
ั
ต่อสารที่ล าเลียงด้วย การแพร่ของน้ าผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ก็เป็นการแพร่แบบฟาซิลิเทตเช่นกัน
ภาพที่ 4.28 การแพร่แบบฟาซิลิเทต (Facilitated diffusion)
(ที่มา: หนังสือเรียน รายวิชาเพิ่มเติม ชีววิทยา เล่มที่ 3 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และ
เทคโนโลยี)
4.1.3 ออสโมซิส (osmosis)
น้ าสามารถแพร่เข้าและออกจากเซลล์ได้ทางเยื่อหุ้มเซลล์ เซลล์จึงมีกลไกในการควบคุมการแพร่
ของน้ าที่เข้าหรือออกจากเซลล์การแพร่เข้าหรือออกของน้ าผ่านเยื่อหุ้มเซลล์เป็นการแพร่ของอนุภาคน้ าจาก
บริเวณที่มีอนุภาคของน้ ามากหรือบริเวณที่สารละลายมีความเข้มข้นน้อยกว่าไปสู่บริเวณที่มีอนุภาคของน้ า
น้อย หรือบริเวณที่สารละลายมีความเข้มข้นมากกว่า ปรากฏการณ์แบบนี้เรียกว่า ออสโมซิส (osmosis)
ภาพที่ 4.29 ออสโมซิส (osmosis)
(ที่มา: หนังสือเรียน รายวิชาเพิ่มเติม ชีววิทยา เล่มที่ 3 ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และ
เทคโนโลยี)
