Page 50 - Punjab Times August 2015 Edition
P. 50
50 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2015
wjkokDh d/ nzvorkow?AN; j'J/ foekovs'V ehws 's/ fBbkw ijkzK ekoB j'D tkb/ ;kT{Av gqdS{ D d/ J/ti 'u
fpqfNS wjkokDh B{z fwb ;ed/ B/ bZyK g"Av
bzvB (fpT{o') fpqN/B ftu j'Jh fJe fBbkwh ftu wjkokDh fteN'ohnk dh fJe bzvB (fpT{o') fpqN/B d/ jhEo' jtkJh ;edk j?. 'fd ;zv/ NkJhwz' w[skpe jhEo' 89 ;kb dh wjkoBh nkgD/ fznkdkso
i'Vh nzvorkow?Av dh foekovs'V 12000 g"Av 'u fBbkwh j'Jh j?. fteN'ohnk jtkJh nZv/ d/ shi/ oBt/ s'A o"b/ d/ n;o jcs/ fpskT[Adh j?. fJj ezgb?e; 900
o'fiBk bJh thnko ;N?Ag bZr/ fJ; nzvorkow?AN; B{z fJe fpqfNS n"os B/ yohfdnk. nZv/ 's/ shi/ oBt/ d/ S[o{ j'D Bkb B{z xZN eoB d/ we;d Bkb joikB/ dh ;kb g[okDk j?, fiZE/ j/Boh nSNw ns/
ftzv;o e?;o ;pzXh 70 eo'V g"Av d/ ftt;Ek ehsh rJh j?. don;b, ftzv;o ukob;-1 B{z dcB ehsk frnk ;h. g{ok
ftbNS?fJo ftu fug/Bj?w nkeSB o{wz dh gqXkB Bhbkwheosk fouov n?vwzv; joikB/ dh ;ehw dk ;G s'A fznkdk e?;o Skjh gfotko dk fJe xo j?, fiZE/
B/ dZf;nk fe fteN'ohnk d/ fJ; ;kjh nzvorkow?AN; dh fJj foekovs'V fBbkwh ckfJdk wjkokDh n?bhzkp/E-2 B{z j' ezgb?e; 13 J/eV 'u c?fbnk j'fJnk
j?. j?. wjkokDh nfXekoe xo j'D d/ Bkb
fJzrb?Av dh fJe nypko w[skpe fJBQK nzvorkow?AN; 's/ 1890 dh sohe jh fJj e?;o jo ;kb jzkoK ;?bkBhnK
fbyh j'Jh j? s/ fJj pj[s fpjso jkbs ftu jB. fJBQK B{z eJh ;kbK s'A ezNo'bv B{z th nkgD/ tZb fyZudk j?. nypko
skgwkB tkb/ ewo/ ftu oZfynk iKdk j?.
w[skpe shi/ oBt/ ekoB ftzv;o d/ B/
fJZE/ ;;sh fte ojh j? zwhB, j? e'Jh yohdD dk S"ehB
V/ o"b/ d/ j'o jkbks g?dk j' ;ed/ jB.
gqXkB wzsoh v/ftv e?woB j[D fJ; B{z
b? e/ ftuko uouk eo oj/ jB fe eh
jhEo' d/ shi/ oBt/ dh fJikzs fdZsh
ikt/ iK BjhA. eko'pkoh irs d/ b'eK
dk gqXkB wzsoh 's/ dpkn j? fe T[j
shi/ oBt/ dh fJikzs d/D, go T[BQK
dh nkgDh ezzot/fNt gkoNh d/ e[M u'Nh
d/ B/sktK dk fto'X ;kjwD/ nk fojk
j?. fJBQK 'u bzvB d/ w/no p'fo; ikB;B
ns/ gkoNh d/ tZv/ B/sk i?e r'bv;fwE
Skwb jB.
e/ n?c ;h d/ ;N'o 'u e[VhnK dh r[zvkrodh, n?ZwH ghH
d/ w[zv/ B{z gkfJnk jZE, e[ZN-e[ZN e/ ehsk p/jkb
J/E/A; (fpT{o') g{oh d[Bhnk ftu fes/ th ub/ ikU zwhB yohdDk ;G s'A n"yk bzvB (fpT{o') nZi-eZbQ dhnK nfij/ eko/ eo iKdhnK jB fe j?okBrh j;gskb gj[zuk fdZsk, fiZE/ T[; dh
ezw j? go jkb jh ftu ezrkb j'fJnk rqh; j[D nkgD/ d/S ftu ;;sh zwhB t/u e[VhnK gzr/ b?D ftu w[zfvnK s'A E'VQk j[zdh j?. fJ;/ soQK d/ fJe wkwb/ ftu e/ jkbs rzGho pDh j'Jh j?.
fojk j? feT[Afe rqh; B{z eozk u[ekT[D bJh 5H5 by eo'V o[gJ/ dh b'V j?. :{o'i'B th fgZS/ BjhA jB. Bkz[e fdb ejhnK H n?ZcH ;hH d/ ;N'o ftu bzvB dh n?wH
B/ rqh; B{z nkgDk eozk tkg; eoB bJh d' jZb dZ;/. gfjb/ w[skpe rqh; B{z 3H5 ikD tkbhnK fJj e[VhnK eJh tko ghH d/ p/N/ B{z e[M e[VhnK B/ e[ZN-e[ZN ikDekoh w[skpe n?ZwH ghH p'fo;
bZy eo'V o[gJ/ dh ikfJdkd NoK;co eoBh gt/rh, fi; B{z t/u e/ eoz u[ekfJnk dk p/Nk Nkw nkgDh robcq?Av Bkb e/H
ikt/rk. fJj ikfJdkd e'Jh Nkg{ th j' ;edk j?. fJ; s'A rqh; B{z nkgDk p/bnkT{N n?ZcH ;hH frnk ;h. T[; dh robcq?Av
gbkB th ;[XkoB B{z fejk frnk j?. fueB b?D bJh bkJhB ftu bZrh ;h,
fiZE/ e[M e[VhnK B/ T[; s'A nZr/ j' e/
:{o'i'B d/ wjZstg{oB d/S iowBh B/ sK fJZE'A sZe efj fdZsk j? fe rqh; gzi fueB b?D dh e'fSS ehsh, fi; B{z b? e/
;kbK bJh :{o'i'B s'A pkjo j' ikt/ ns/ eozk tkg; eoB dh ftt;Ek eo/. fJ; T[BQK dk MrVk j' frnk. ftu-pukn
d"okB T[; B{z wB[Zyh ns/ seBheh wdd fwbdh oj/rh. eoB nkJ/ Nkw B{z e[VhnK B/ x/o fbnk
ns/ T[; Bkb e[ZN-wko ehsh. Nkw w"e/
j[D i/eo e'Jh th d/S rqh; ftu zwhB yohdDk ukj[zdk j? iK e'Jh th tZv/ gZXo 's/ jh p/j'S j' e/ fvZr frnk ns/ fJ;
's/ rqh; ftu zwhB yohd e/ fBt/S eoBk ukj[zdk j? sK T[; bJh fJj p/jZd ;[Bfjoh s'A pknd th fJe e[Vh T[; 's/ uVQ e/
w"ek j? ns/ i/eo e'Jh rqh; d/ SkBdko nkJhb?Av B{z nkgDk pDkT[Dk ukj[zdk j? T[; T[; d/ bZsK-w[Ze/ wkodh ojh.
bJh th fJj p/jZd yk; w"ek j?.
Nkw fdb dk wohz j? ns/ jkb jh
;ktXkB, ;orow j? nfijk r?Ar i' e[VhnK dh y'j b?Adk j? y{p;{osh ftu T[; dk fdb dk nkgq/SB j'fJnk
;h. e[VhnK d/ fJ; jwb/ ekoB T[j fJe
pofwzxw (fpT{o') fJzrb?Av ftu fJe nfijh r?Ar ;orow j?, i' okj iKdhnK tko fco j;gskb dh dfjbhz 's/ gj[zu
e[VhnK d/ tkb eZN b?Adh j? s/ rkfJp j' iKdh j?. fJzrb?Av d/ pofwzxw ftu fgZSb/ frnk. n?ZwH ghH p'fo; B/ nkgD/ p/N/
n?stko B{z nfij/ eJh wkwb/ d/yD B{z fwb/. prSkn o'v ns/ o?Nb eq'cN o'v 's/ bJh fJB;kc wzfrnk j? ns/ e[VhnK
fJ; r?Ar B/ Skw ;Zs ti/ d/ eohp eJh n"osK s/ e[VhnK d/ tkb eZN fdZs/. dhnK s;thoK g[b; tZb'A ikoh eo
fdZshnK rJhnK jB.
g[b; fJ; r?Ar dh sbkS ftu j?. fJj r?Ar f;bto ozr dh nkvh eko ftu
nkT[Adh j?. fJBQK ftu n"osK th Skwb dZ;hnK ik ojhnK jB. pb'fu;skB 'u wK d[ork dh Xke,
fJ; soQK d/ fJe wkwb/ d/ uSwdhd rtkj B/ dZf;nk fe fJe 29 ;kbk e[Vh fi; s'A nZstkdh yKd/ jB y"c!
o;s/ 's/ ik ojh ;h fe T[; d/ fgZS'A nukBe fe;/ B/ uke{ Bkb jwbk eo fdZsk.
pknd ftu gsk bZrk fe e[Vh d/ tkb eZN/ rJ/ ;B. e[Vh B{z e[M ;ZNK th bZrhnK fJ;bkwkpkd (fpT{o') Gkos-gkfe SoXk dh v'o i[Vh j'Jh j?. wK d/ fJ; shoE B{z BkBh dk jz iK
jB. fJ; r?Ar ftu Skwb b'e J/ShnB w{b d/ dZ;/ ik oj/ jB. dh tzv s'A pknd th gkfe;skB 'u eJh T[BQK 'u'A gkfe;skB d/ pb'fu;skB BkBh dk wzfdo fejk iKdk j?. jkbKfe
gqkuhB fjzd{ wzfdo jB i' nZi th jB. pb'fu;skB dk fJj fJbkek nZstkd
fJBQK wzfdoK Bkb Gkos-gke tzv th gqKs 'u ;fEs fjzrbkz wksk dk wzfdo
fJe wSj{o Seshghm j?. gkfe;skB 'u d/ bJh wkVk gZXo j? fco th nZstkdh
fJ; B{z BSN BjhA eo gkT[Ad/. 1947 dh
tzv s'A gfjbK fJE/ ekch o"De j[zdh ;h
go j[D jkbks pdb rJ/ jB go nZi
th fjzd{nK 'u wK fjzrbkz bJh nN[N
SoXk j? ns/ b'e fJE/ wksk d/ doSB
eoB nkT[Ad/ jB. fJ; bJh gfjbK
;oeko s'A nkfrnk b?Dh j[zdh j?. tZy-
tZy XowK d/ b'e wK fjzrbkz 'u SoXk
oZyd/ jB. fJE/ nk e/ T[j Xow ns/ iksh
d/ pzXB G[Zb iKd/ jB. wK d/ dopko 'u
;G T[; dh ;zskB j? ns/ T[; B{z BwB
eod/ jB. fJE/ dk fdqS pj[s ;[zdo j?.
fJj y/so gjkVhnK 'u ;fEs j?. fJE/
fjzrbk Bdh tfjzdh j?. fJE/ wkB:sk j?
fe fJE/ d/th ;sh dk ShS fvZfrnk ;h.
Sqhokw th fJE/ :Zr eoB nkJ/ ;B. fJ;
s'A fJbktk goS[okw, dkdk, wykB ns/
r'oyBkE th fJE/ nk u[Ze/ j?.

