Page 111 - หนังสือประวัติศาสตร์ชาติไทย ม.ปลาย

101

1. ในยามวิกฤต ตองคิดพึ่งตนเอง เทวดาจะชวยผูที่ชวยตัวเองเทานั้น
2. ความเพียรอันบริสุทธิ์ หมายถึง ตองพยายามอยางถึงที่สุด เพื่อที่จะกาวผานวกฤต
ิ
สรางเศรษฐกิจจริงดวยงานหรือความเพียรอันบริสุทธ ิ์
3. สรางเศรษฐกิจดวยการอนุรักษและเพิ่มพูนทรัพยากร

4. โมหภูมิและมหาวิชชาลัย หมายถึง มนุษยจะสามารถปฏิรูปการเรียนรูของมนุษย 
ตองหลุดพนจากอวิชชา เพื่อกาวไปสูการพัฒนาอยางแทจริง

5. ดานดนตรีและนาฏศิลป
ในสมัยรัตนโกสินทรตอนตนยังคงรับแบบอยางจากสมยอยธยา โดยรัชกาลท 1
ุ
ี่
ั
ํ
โปรดเกลาฯ ใหมีการฝกหัดโขนขึ้นทั้งในวังหลวงและวังหนา และใหประชุมครูละคร เพื่อจัดทาตํารา

ั
ทารําขึ้นใหมแทนตําราที่สูญหายไปเมื่อครั้งเสียกรุงศรีอยุธยา ตอมาในสมยรัชกาลท 2 งานฟนฟู
ี่




ี


นาฏศิลปมความรุงเรืองมาก พระองคโปรดเกลาฯ ใหปรับปรุงแกไขบทละครและวธีรําใหมใหไพเราะ
ิ
และงดงาม นอกจากนี้ พระองคทรงมีพระปรีชาสามารถอยางยิ่งในการดนตรี โดยเฉพาะซอสามสาย
ครั้นถึงสมัยรัชกาลที่ 3 โปรดเกลาฯ ใหยกเลิกงานนาฏศิลปและดุริยางคศิลปในพระบรมมหาราชวัง
เปนผลใหศิลปนตองยายไปสังกัดกับขุนนางผูมีฐานะที่รับอุปถัมภงานศิลปะแขนงดังกลาว
1) ดนตรีไทย
การแสดงดนตรีไทยในสมัยรัตนโกสินทร ถือเปนยคสมัยของการกอสรางบานเมอง

ุ
ื


ุ

ั
ั่
ใหมนคงเปนปกแผน อีกทั้งยังมีการสงเสริมและฟนฟูศิลปวฒนธรรมของชาติในทกแขนงใหเจริญ
ี
รุงเรือง โดยเฉพาะดนตรีไทยในสมัยรัตนโกสินทรไดมการเปลี่ยนแปลงไปตามลําดับชวงเวลา
ในรัชกาลตาง ๆ ดังนี้
ั
ั
ั
ึ
ั
สมยรัชกาลที่ 1 ดนตรีไทยในสมยนี้ยงคงยดถือรูปแบบและลักษณะมาจากสมย

ี
ั
กรุงศรีอยุธยา แตไดมีการเปลี่ยนแปลงเครื่องดนตรีในวงปพาทยและวงมโหรี โดยมการเพิ่มกลองทด

อีก 1 ลูก เขาไปในวงปพาทย สวนวงมโหรีก็ไดเพิ่มระนาดเขาไปอีก 1 ราง
ี
ี่
สมยรัชกาลท 2 เปนยคสมยที่การดนตรีไทยมความเจริญรุงเรืองอยางมาก
ั
ุ

ั

สืบเนื่องมาจากพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหลานภาลัยทรงสนพระทยในเรื่องดนตรีไทย อกทั้ง
ี
ั
ั
ี่

ิ่

พระองคยงทรงพระปรีชาสามารถเปนอยางยงในดานดนตรีไทย นอกจากนี้ในสมยรัชกาลท 2
ั
ั้
วงปพาทยไดนําไปใชบรรเลงประกอบการขับเสภาเปนครั้งแรก รวมทงไดมีการนําเอา “เปงมาง”

เขามาไวในวงปพาทย เพื่อตีประกอบจังหวะในการบรรเลงดนตรีขับเสภาวงมโหรีก็ไดเพิ่ม “ฆองวง”
เขาเปนเครื่องดนตรีภายในวงอีกชนิดหนึ่งดวย
สมยรัชกาลที่ 3 วงปพาทยไดเปลี่ยนไปเปน “วงปพาทยเครื่องคู” เพราะมีผูคิด
ั






ี

ประดิษฐระนาดเพิ่มเขามาในวงอก 1 ราง ซึ่งมขนาดใหญกวาระนาดแบบเดิมและตีดวยไมนวม
ี