Page 86 - หนังสือประวัติศาสตร์ชาติไทย ม.ปลาย

76

1. ดานการศึกษา

ถึงแมวาพระองคจะทรงปฏิบติหนาททางการศึกษา อยูในชวงระยะเวลาสั้นเพียง
ี่
ั

ิ
ี

ี
ประมาณ 3 ป (พ.ศ. 2333 - 2335) แตพระองค ทรงมพระดําริริเริ่มเปนเยี่ยมในพระกรณยกจ
ดานนี้ ไดแก 
1) ทรงเริ่มงานจัดการศึกษาเปนครั้งแรก เมอพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา

ื่
ู
ั

เจาอยหวโปรดเกลาฯ ใหเปลี่ยนสภาพ “โรงเรียนทหารมหาดเล็ก” ซึ่งเปนโรงเรียนฝกสอนวิชา

ี
ทหารใหแกนายรอย นายสิบ ในกรมทหารมหาดเล็ก มาเปนโรงเรียนสําหรับพลเรือน มชื่อเรียกวา
“โรงเรียนพระตําหนักสวนกุหลาบ” และพระองคทรงดํารงตําแหนงผูจัดการโรงเรียน
2) ในขณะที่ทรงดํารงตําแหนงอธิบดีกรมธรรมการ ไดทรงจัดวางระเบียบการบริหาร
ราชการของกรมและโรงเรียน กลาวคือ ทรงวางระเบียบ ขอบังคับตําแหนงหนาทเสมยน พนักงาน
ี
ี่
ํ
ี
ในการเขารับราชการ การเลื่อนตําแหนง ลาออก ลงโทษ ตลอดจนทรงกาหนดใหมการตรวจสอบ
และรายงานผลตรวจโรงเรียนทั้งในกรุงและหัวเมืองของพนักงานดวย
ั
ิ
3) ทรงขยายการศึกษาโดยอาศัย “วด” ซึ่งเปนสถานที่ถายทอดวชาความรู และ

อบรมศีลธรรมใหแกราษฎรมาแตโบราณ และ “วัดมหรรณพาราม” เปนโรงเรียนหลวงแหงแรกท ี่


ทรงจัดตั้งขึ้น ซึ่งการศึกษาลักษณะนี้ไดขยายออกไปอยางกวางขวางทั่วกรุงเทพฯ ในเวลาตอมา
ี
และเมื่อทรงปรับปรุงหลักสูตรและวธการสอน ตลอดจนจัดพิมพตําราเรียนเรียบรอยแลว ไดทรง
ิ
ื่
ขยายการศึกษาออกไปสูราษฎรตามหัวเมืองตาง ๆ โดยทรงจัดตั้งโรงเรียนหลวงขึ้นทั่วประเทศ เมอป
พ.ศ. 2435
4) ทรงริเริ่มจัดใหมีการตรวจสอบตําราเรียนและออกประกาศรับรอง ทั้งนี้ เพื่อให 
ํ
ี
ี
นักเรียนมความรู และความสามารถอยางเหมาะสม และทรงกาหนดใหมการปรับปรุงหลักสูตร
ตําราเรียนขึ้นใหม คือ ตําราแบบเรียนเร็ว
ื่
ี่
5) ทรงจัดตั้ง “โรงเรียนฝกหัดขาราชการพลเรือน” เมอ พ.ศ. 2442 ในขณะททรง
ดํารงตําแหนงเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย ซึ่งตอมา ใน พ.ศ. 2453 พระบาทสมเด็จ
พระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหเปลี่ยนชื่อเปน “โรงเรียนมหาดเล็ก” และ
เปลี่ยนเปน “จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย” ในเวลาตอมา



6) ทรงปรับปรุงและแกไขขอบกพรองตาง ๆ ของหอพระสมดวชิรญาณ ซึ่งเปน
ุ

หอสมดแหงเดียวในพระนคร เชน ทรงกาหนดใหมการแตงตั้งคณะกรรมการดําเนินงาน
ุ
ี

ํ
จัดงบประมาณสําหรับซื้อหนังสือ กําหนดระเบียบวิธีการยืม และการเปนสมาชิก เปนตน