Page 87 - หนังสือประวัติศาสตร์ชาติไทย ม.ปลาย

77

2. ดานมหาดไทย
ิ่
เปนกิจการสําคัญยิ่งในการบริหารประเทศ พระองคทรงมีบทบาทสําคัญยงในการ

ี
กอตั้งและปฏิรูปการจัดระเบยบการปกครอง ภายในประเทศ และการบริหารราชการของ
กระทรวงมหาดไทย ไดแก 
1) ทรงจัดการบงคับบญชางานภายในกระทรวง ใหมรูปแบบเปนระบบราชการ
ั

ั

ี
ชัดเจนขึ้น มีลําดับขั้นการบังคับบัญชา มีการแบงงานและเลือกสรร ผูมีความรูความสามารถเขารับ
ราชการ โดยการจัดสอบคัดเลือก ตลอดจนออกระเบียบวินัยตาง ๆ เชน เลิกประเพณีใหขาราชการ
ํ

ี่
ํ
ู
ั
ํ
ุ
ี
ทางานอยทบาน กาหนดใหมการประชุมขาราชการทกวน กาหนดเวลาการทางาน ตลอดจนจัด
ํ
ระเบียบสง ราง เขียน และเก็บหนังสือราชการ เปนตน
2) ทรงจัดระบบการปกครองสวนภูมิภาค ซึ่งเรียกวา “ระบบเทศาภิบาล” ไดเปน


ื


ี่

ั
ผลสําเร็จ และนับวาเปนผลงานสําคัญทสุดของพระองค โดยทรงรวมหวเมองตาง ๆ จัดเขาเปน
“มณฑล” และม “ขาหลวงเทศาภิบาล” เปนผูบงคับบญชา อยในอานาจของเสนาบดี
ั
ู
ี
ั

ํ
กระทรวงมหาดไทยอีกชั้นหนึ่ง สําหรับการแบงเขตยอยลงไปเปนจังหวัด อาเภอ ตําบล และหมูบาน นั้น
ํ

ใน พ.ศ. 2440 ไดออก “พระราชบัญญัติลักษณะการปกครองทองท” บังคับใชทั่วพระราชอาณาจักร
ี่
ี่

พระราชกรณียกจดานการปกครองสวนทองถิ่นทสําคัญอีกประการหนึ่ง คือ
ิ
ุ
ั
ทรงริเริ่มจัดตั้ง “การสุขาภิบาลหัวเมือง” ในป พ.ศ. 2448 โดยเริ่มที่ ตําบลทาฉลอม จังหวดสมทรสาคร
เปนแหงแรก และนับเปนการปูพื้นฐานการปกครองสวนทองถิ่นดังนั้น พระกรณียกิจดานมหาดไทย
ทุกประการ จึงลวนแตเปนคุณประโยชนแกประเทศชาติและประชาชนยั่งยืนมาจนถึงปจจุบัน
นอกจากพระราชกรณียกิจดานการศึกษาและดานมหาดไทยแลว พระองคยงทรงรับ
ั
พระราชภาระจัดการและมีสวนรวมในการปรับปรุงกิจการดานอื่น ๆ อีกหลายดาน ไดแก ดานการ

ิ




ปาไม ซึ่งทรงริเริ่มกอตั้งกรมปาไมขึ้น เพื่อใหหนวยงานของรัฐไดเขาไปควบคุมดูแลกจการปาไม 



ั
โดยตรง และทรงริเริ่ม ใหดําเนินการออกพระราชบญญัติ กฎกระทรวง และกฎขอบงคับตาง ๆ
ั
ั

เพื่อเปนผลประโยชนของกรมปาไมเปนหลักสําคัญ และเปนรากฐานในการ ปฏิบติงานของกรมปาไม 
มาจนถึงปจจุบัน ทรงริเริ่มการออกโฉนดที่ดิน

3. ดานสาธารณสุข

ทรงรับภาระในการจัดการโรงเรียนแพทยตอจาก พระเจานองยาเธอ พระองคเจา
ศรีเสาวภางค ทรงมพระดําริริเริ่มใหมโอสถศาลา สําหรับรับหนาทผลิตยาแจกจายใหราษฎรใน
ี่
ี
ี


ตําบลหางไกล ซึ่งปจจุบัน คือ สถานีอนามัย และทรงจัดตั้งปาสตุรสภา สถานที่ปองกันโรคพิษสุนัขบา

ั
ั
ซึ่งในปจจุบันโอนไปอยในสังกดของสถานเสาวภา สภากาชาดไทย นอกจากนี้พระองคยงทรงรับ
ู
