Page 57 - หนังสือประวัติศาสตร์ชาติไทย ประถม
P. 57
48
1.4 ไตรภูมิพระร่วง
ี่
ไตรภูมิพระร่วง เป็นชื่อทสมเด็จฯ กรมพระยาด ารงราชานุภาพ ทรงตั้งชื่อไว้
ี่
จึงรู้จักแพร่หลาย และเรียกชื่อนี้มากกว่าจะเรียกชื่อว่า ไตรภูมิกถา ตามทระบุไว้ในบานแพนก
หรือสารบาญเรื่อง
ไตรภูมิพระร่วงเป็นพระราชนิพนธ์ของพระมหาธรรมราชาท 1 พญาลิไท เมื่อปี
ี่
พ.ศ. 1888 ครั้งยังทรงเป็นพระมหาอุปราชครองเมืองศรีสัชนาลัย ทรงพระราชนิพนธ์เป็นเวลา
ี่
ถึง 6 ปี เนื่องจากเป็นหนังสือทศึกษาและเรียบเรียงสาระส าคัญจากคัมภีร์ทพระอรรถกถาจารย์
ี่
ได้รจนาไว้ มีจ านวนถึง 32 คัมภีร์ แสดงถึงพระจริยาวัตรในการศึกษาพระธรรมและพระราช
อุตสาหะที่ฝักใฝ่ในธรรมะของพระพุทธองค์
ี่
ไตรภูมิพระร่วงจึงมีธรรมะทครอบคลุมพระไตรปิฎก ทงพระสุตตันตปิฎก
ั้
พระวินัยปิฎก และพระอภิธรรมปิฎก ทรงพระราชนิพนธ์โดยเรียบเรียงให้เห็น “ความเป็นจริง”
ในทุกแง่ทุกมุม จึงได้รับยกย่องว่าเป็นวรรณคดีชิ้นเอกของไทย มีคุณค่าและมีอิทธิพลต่อคนไทย
้
และสังคมไทยมากว่า 700 ปี สะทอนให้เห็นว่าพระมหาธรรมราชาลิไท ทรงเป็นกษัตริย์
นักปราชญ์ และนักปกครองแห่งกรุงสุโขทย คนไทย และสังคมไทย มีความสงบสุข ด้วยเหตุ
ั
ปัจจัยจากอิทธิพลของไตรภูมิพระร่วง และมีอิทธิพลต่อด้านภาษา ศิลปกรรม ประวัติศาสตร์
การหล่อหลอมค่านิยม อุดมคติ อุดมการณ์ และศีลธรรมจริยธรรม
ี่
พระมหาธรรมราชาลิไท ทรงมีพระราชประสงค์ในการแต่งเรื่องนี้ ดังทระบุไว้ใน
บานแพนกว่า “ไตรภูมิกถานี้มูนใส่เพื่อใดสิ้น ใส่เพื่อมีอรรถพระอภิธรรมจะใคร่เทศนาแก่
พระมารดาท่านอันหนึ่ง เมื่อจ าเริญพระธรรมโสด” สรุปได้ว่า
1. เพื่อเผยแพร่พระอภิธรรม ซึ่งเป็นหลักการส าคัญในทางพระพุทธศาสนา
2. เพื่อเป็นบทเรียนพระอภิธรรมแก่พระราชมารดาของพระองค์
อนึ่ง นักวิชาการได้ศึกษาวิเคราะห์ไตรภูมิพระร่วงเชิงประวัติศาสตร์ และมี
ความเห็นว่า จุดประสงค์ของการแต่ง คือ เพื่อสร้างบารมีก่อนเสด็จขึ้นครองราชย์ และแสดงให้
ประจักษ์ว่าทรงเป็น “จักรพรรดิราช”
1.5 เครื่องสังคโลก
ี่
สังคโลกหรือเครื่องสังคโลก เป็นค าที่ชาวไทยรู้จักกันดีในนามของวัตถุโบราณทมี
คุณค่ายิ่ง มีลักษณะเป็นถ้วยชามสิ่งของเครื่องใช้ เครื่องประดับสถาปัตยกรรม สิ่งผลิต
