Page 74 - หนังสือประวัติศาสตร์ชาติไทย ประถม
P. 74
65
ี่
สมัยโบราณการเลือกพื้นทตั้งเมืองอยู่ ณ บริเวณใดนั้น จะต้องพิจารณาจุดแข็ง
ี่
ี่
ทางภูมิศาสตร์ของพื้นทเป็นหลัก ประกอบด้วย สภาพความอุดมสมบูรณ์ของพื้นท การเป็น
ี่
ี่
ชัยภูมิทดีในทางทหาร และทส าคัญ บ้านเมืองต้องมีความปลอดภัยจากน้ าทวมในฤดูน้ าหลาก
่
ี่
และไม่ขาดแคลนน้ าใช้อุปโภคบริโภคในฤดูแล้ง การเลือกหาพื้นทตั้งเมืองให้ตรงตามลักษณะ
ดังกล่าว จะต้องอาศัยภูมิความรู้ทางภูมิศาสตร์และความเข้าใจทละเอียดทางด้านระบบสังคม
ี่
สมัยโบราณ จะเชื่อมโยงเป็นระบบด้วยการจัดความสัมพันธ์ระหว่าง คน กับ ธรรมชาติและ
อ านาจเหนือธรรมชาติ เพราะการสร้างบ้านแปงเมืองถือเป็นสัญลักษณ์แห่งความมั่นคง
ั้
ของมนุษย์ ทงด้านอ านาจการเมือง การปกครอง การค้าขายแลกเปลี่ยน และการทามาหากิน
หากจะย้ายไปสร้างเมืองใหม่ที่ใดอีกก็เป็นไปด้วยเหตุภัยสงคราม หรือภัยธรรมชาติครั้งรุนแรงจน
เมืองพังทลายเสียหายมากเท่านั้น
ส่วนการตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนอยู่เมืองสุโขทัยโบราณนั้น มักจะพบอยู่บริเวณล าน้ า
ี่
ี่
เล็ก ๆ และมีพื้นทรับน้ าทเป็น หนอง บึง และเลี้ยงชีพด้วยการเกษตรเป็นหลัก ดังนั้นจึงมี
2 ปัจจัย ในการเลือกตั้งถิ่นฐาน คือ
1. แหล่งน้ า คือ ปัจจัยส าคัญทสุดส าหรับการทาเกษตร โดยอาณาบริเวณสมัย
ี่
สุโขทยมีล าน้ าขนาดใหญ่ผ่านถึง 3 สาย คือ ล าน้ าปิง ล าน้ ายม ล าน้ าน่าน โดยล าน้ าทง 3 สาย
ั้
ั
ี่
นี้ไหลลงไปรวมกันทเมืองนครสวรรค์ ช่วยให้เกิดความอุดมสมบูรณ์ต่อการเกษตร แต่ในฤดูแล้ง
จะมีปัญหาเพราะน้ าน้อย ส่วนในหน้าน้ าหลากจะไหลล้นตลิ่งในปริมาณสูง ทาให้สองฟากของ
แม่น้ าที่เหมาะแก่การเกษตรกรรมไม่สามารถเพาะปลูกได้
ี่
2. สภาพพื้นทดิน คือ ปัจจัยส าคัญรองลงมาจากสภาพพื้นทน้ า การตั้งถิ่นฐาน
ี่
ของชุมชนโบราณบนพื้นทรับน้ า เช่น ล าน้ าเล็ก ๆ หรือ หนอง บึง ธรรมชาติตามฤดูกาล
ี่
ี่
ก่อให้เกิดพื้นท 3 ลักษณะ คือ พื้นททอยู่ระหว่างเขาลงมาตามทราบลุ่มแม่น้ า พื้นทบริเวณ
ี่
ี่
ี่
ี่
ี่
ี่
ี่
ี่
ี่
ลุ่มน้ าใกล้เคียงกัน และพื้นทราบลุ่มน้ า เป็นพื้นททเหมาะกับการทาการเกษตรมากทสุด พื้นทนี้
ครอบคลุมบริเวณเมืองพิษณุโลก
ี่
ั
สมัยสุโขทยบ้านเมืองมีความร่มเย็น อุดมสมบูรณ์ด้วยมีพื้นทในการทา
การเกษตรและมีผลผลิตเพียงพอในการเลี้ยงประชาชนที่มีจ านวนไม่มากนัก มีระบบชลประทาน
แบบเหมือง ฝาย คันดิน ทานบ เขื่อน น าน้ าเข้าพื้นทการเกษตร เพื่อใช้อุปโภคบริโภค ส าหรับ
ี่
ชาวบ้านชาวเมือง คือ
1. สรีดภงส์ 1 (ทานบพระร่วง1) (สรีดภงส์ อ่านว่า สะ-หรีด-พง เป็นค านาม
ิ
แปลว่า เขื่อน หรือ อ่างเก็บน้ า ทานบ) สรีดภงส์ตั้งอยู่ห่างตัวเมืองไปทางทศตะวันตกเฉียงใต้
