Page 212 - การจัดการเรียนรู้บูรณาการ ด้วยวิธีทางวิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
P. 212
0 โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ปทุมวัน
อีกอย่างหนึ่งคือการเรียนรู้เกี่ยวกับศัพท์เฉพาะเกี่ยวกับการย้อมคราม เนื่องจากการย้อมคราม
เป็นวัฒนธรรมที่มีมานานในภาคอีสาน ทำให้มีคำศัพท์เฉพาะที่เป็นคำภาษาอีสานเกิดขึ้น เช่น
1. หม้อนิล คือ ภาชนะที่ใช้ในการบรรจุน้ำสีย้อมเพื่อที่จะนำผ้าลงย้อมในน้ำสีนั้น โดยทั่วไป
จะเป็นหม้อดินเผา
2. การก่อหม้อนิล คือกระบวนการนำน้าครามมาปรับสภาพเพื่อเตรียมย้อม โดยใช้ภาขนะเรียกว่า
หม้อนิล
3. การโจกคราม คือการใช้กระบวยหรือภาชนะ ตักน้ำครามขึ้นมาจากหม้อคราม แล้วเทกลับลงไป
(สันนิษฐานว่าขณะเท เกิดเสียง”โจก” ทำให้เกิดคำว่าโจกคราม)
4. เบือกคราม คือ เม็ดสีครามที่ถูกสกัดออกมา มีลักษณะคล้ายโคลน สามารถเก็บไว้ใช้ได้หลายปี
2. กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ
จากผลการปฏิบัติโครงงาน ผู้จัดทำสามารถกำหนดความเข้มของสีได้ตามใจชอบ ทำให้เกิด
กระบวนการแบบใหม่ในการย้อมผ้าคราม คือ ใช้สีย้อมที่เกิดจากการแช่ครามด้วยระยะเวลาต่างๆกัน
และในการปฏิบัติการทดลอง ในส่วนการย้อมผ้า ทำให้ผู้จัดทำโครงงานได้ฝึกฝน และใช้ทักษะด้านความคิด
สร้างสรรค์ ในการย้อมผ้าด้วยสีย้อมครามให้เป็นลวดลายต่างๆตามที่ต้องการอีกด้วย
3. กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี
การย้อมผ้าด้วยสีย้อมคราม เป็นการย้อมผ้าจากภูมิปัญญาชาวบ้าน ซึ่งเป็นอาชีพหลัก
และสร้างรายได้ให้กับชาวบ้านในแถบภาคตะวันออกเฉียงเหนือโดยเฉพาะในจังหวัดสกลนคร ซึ่งอาชีพ
การย้อมผ้าด้วยสีย้อมครามขายนั้นต้องใช้ทักษะทั้งด้านเกษตรกรรม คือ การปลูก ดูแล และเก็บเกี่ยวต้นคราม
และด้านเทคโนโลยีสาสนเทศ คือ การใช้คอมพิวเตอร์ในการระบุคุณภาพ ของสีครามที่ได้เป็นข้อมูลเชิงปริมาณ
ซึ่งง่ายต่อการเปรียบเทียบ รวมถึงฝึกทักษะการทำอาชีพ คือ การสกัดสีครามจากต้นคราม และการย้อมผ้า
4. กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์
จากการศึกษาข้อมูลพบว่า การย้อมผ้าครามด้วยน้ำครามปริมาตร 100 มิลลิลิตร ต้องใช้สารเคมี
คือ โซเดียมไฮดรอกไซด์ 0.1 กรัม และโซเดียมไฮโดรซัลไฟด์ 1 กรัม ดังนั้น หากเราต้องการทราบว่า
จะต้องใช้สารเคมีต่างๆปริมาณเท่าไรในการย้อมผ้าครามด้วยสีย้อมปริมาณ x ลิตร สามารถหาได้โดยการใช้
ความรู้เกี่ยวกับบัญญัติไตรยางค์ ดังนี้
เนื่องจาก 1,000 มิลลิลิตร เท่ากับ 1 ลิตร
1,000 1
ดังนั้น 10 มิลลิลิตร เท่ากับ 10 ลิตร
จะได้ 100 มิลลิลิตร เท่ากับ 0.1 ลิตร
