Page 36 - เล่ม 8 ชุมชนท่องเที่ยววัฒนธรรมลาวครั่ง วัดหนองกระดูกเนื้อ
P. 36
ึ
ี
ี
ึ
ท่ตีแล้วมากองให้สูงข้นเรียกว่าคูณลานหรือคูณข้าว จัดเอาลานข้าวเป็นสถาน และเชิญขวัญข้าวและแม่โพสพข้นไปยังเล้าด้วย ในปัจจุบันน้บุญคูณลานค่อย
�
้
�
ี
ท่ทาบุญจึงเรียกว่าบุญคูณลาน ขณะเดียวกันมีกาหนดเอาช่วงเดือนย่เป็นเวลา ๆ เลอนหายไป เน่องจากทกวนนชาวนาไม่มลานนวดขาวเหมอนเกากอน เมอ
ี
ี
ั
ี
ุ
ื
ื
่
่
่
ื
้
ื
�
ี
ี
ี
ทาบุญจึงเรียกว่าบุญเดือนย่ ในงานมีพิธีสมโภชบายศรีแม่โพสพ การแสดง เก่ยวข้าวเสร็จและมัดข้าวเป็นฟ่อน ๆ แล้วจะขนมารวมกันไว้ ณ ท่ท่หน่งของ
ึ
ี
ั
วัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์ลาวคร่ง การจัดตลาดนัดชุมชน และการประกวดธิดา นา โดยไม่มีลานนวดข้าว หลังจากน้นก็ใช้เคร่องสีข้าวมาสีเมล็ดข้าวเปลือก
ั
ื
�
ี
ขวัญข้าว ซึ่งการท�าบุญคูณลานของแต่ละพื้นที่จะไม่พร้อมกัน ขึ้นอยู่กับการ ออกจากฟางใส่ลงในกระสอบ จึงทาให้ประเพณีบุญคูณลานน้เลือนหายไป
ื
�
�
ึ
ี
ี
เก็บเก่ยวข้าวว่าจะเสร็จเม่อไร วันท่จะขนข้าวข้นเล้า (ยุ้งข้าว) จะเป็นวัน แต่ก็มีบางหมู่บ้านยังร่วมกันทาบุญโดยนาข้าวเปลือกมากองรวมกัน เรียก
�
ี
ั
�
ึ
�
�
ทาบุญคูณลานและทาในท่นา แต่ก่อนท่จะทาการนวดข้าวน้นให้ทาพิธีย้าย “กุ้มข้าวใหญ่” ซ่งจะเรียกว่าบุญกุ้มข้าวใหญ่ แทนบุญคูณลาน ซ่งนับว่า
ึ
ี
ึ
แม่ธรณีออกจากลานเสียก่อนและบอกกล่าวแม่โพสพ ซ่งเรียกว่า “ขวัญข้าว” เป็นการประยุกต์งานบุญประเพณีให้เหมาะกับกาลสมัย (สานักงานวัฒนธรรม
�
�
ื
ี
แล้วจึงนาเคร่องประกอบพิธีบางส่วนไปวางไว้ท่หน้าลอมข้าว (กองข้าว) เสร็จ จังหวัดมหาสารคาม, 2562)
แลวเจาของนาก็ตั้งอธิษฐาน หลังอธิษฐานแลวก็ดึงเอามัดขาวที่ฐานลอมขาว
้
้
้
้
้
ี
ออกมานวดก่อน แล้วเอาฟ่อนฟางข้าวท่นวดแล้วห่อหุ้มก่องข้าวมัดให้ติดกัน
เอาไม้คันหลาวเสียบฟาง เอาตาแหลวผูกติดมัดข้าวที่เกี่ยวมาจากนาตาแฮก
เข้าไปด้วย แล้วน�าไปปักไว้ที่ลอมข้าว เป็นอันว่าเสร็จพิธี ต่อไปก็ลงมือนวด
ข้าวทั้งลอมได้เลย เมื่อนวดเสร็จก็ท�ากองข้าวให้เป็นกองสูงสวยงาม เพื่อจะ
ประกอบพิธีบายศรีสู่ขวัญให้แก่ข้าว โดยเอาต้นกล้วย ต้นอ้อย และตาแหลว
�
ไปปักไว้ข้างกองข้าวท้ง 4 มุม นาตาแหลวและขวัญข้าวไปวางไว้ยอดกองข้าว
ั
พันด้วยด้ายสายสิญจน์รอบกองข้าวแล้วโยงมายังพระพุทธรูป ถึงวันงานก ็
บอกกล่าวญาติพ่น้องให้มาร่วมทาบุญ นิมนต์พระสงฆ์มาเจริญพระพุทธมนต์
�
ี
เสร็จแล้วก็ถวายภัตตาหารแก่พระสงฆ์ พระสงฆ์อนุโมทนาประพรมนามนต์
้
�
น�าพระพุทธมนต์ไปรดกองข้าว วัว ควาย เมื่อเสร็จพิธีทางพระสงฆ์แล้วก็จะ
�
ี
ี
ึ
เป็นการประกอบพิธีบายศรีสู่ขวัญให้แก่ข้าว ซ่งจะกระทาท่ลานนาหรือท่ลาน
บ้านก็ตามแต่จะสะดวก หลังสู่ขวัญข้าวเสร็จก็จะเป็นการขนข้าวขึ้นยุ้ง ก่อน
ี
ขนข้นยุ้งเจ้าของจะต้องไปเก็บเอาใบคูณและใบยอเสียบไว้ท่เสายุ้งข้าวทุกเสา
ึ
ี
ั
34 ชุมชนท่องเท่ยววัฒนธรรม ลาวคร่ง วัดหนองกระดูกเน้อ ื พินิจ ลาภธนานนท์ และ พระมหาสุภัค วิรโช 35
การมีส่วนร่วมและพึ่งตนเองของชุมชน
