Page 185 - วิทยาศาสตร์ ม.ปลาย
P. 185
177
เรืองที ปิ โตรเลียม
ปิ โตรเลยี ม (Petroleum) มาจากรากศพั ท์ภาษาละติน คาํ คือ เพทรา (Petra) แปลว่าหิน และ
โอลิอุม (Oleum) แปลว่านาํ มนั รวมกนั แลว้ มคี วามหมายวา่ นํามนั ทีได้จากหนิ
ปิ โตรเลยี มเป็นสารผสมของสารประกอบไฮโดรคาร์บอนและสารอินทรียห์ ลายชนิดทีเกิด
ตามธรรมชาติทงั ในสถานะของเหลวและแกส๊ ไดแ้ ก่ นาํ มนั ดิบ (Crude oil) และแกส๊ ธรรมชาติ (Natural gas)
นํามนั ดบิ จากแหล่งต่าง ๆ อาจมีสมบตั ิทางกายภาพแตกต่างกนั เช่น มีลกั ษณะขน้ เหนียว จนถึง
หนืดคลา้ ยยางมะตอย มีสีเหลือง เขียว นาํ ตาลจนถึงดาํ มีความหนาแน่น . - . g/cm3 นํามนั ดิบ
มีองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็ นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนประเภทแอลเคน และไซโคลแอลเคน อาจมี
สารประกอบของ N , S และสารประกอบออกไซดอ์ ืน ๆ ปนอยเู่ ลก็ นอ้ ย
แก๊สธรรมชาติ (Natural gas) มีองคป์ ระกอบหลกั คือ สารประกอบไฮโดรคาร์บอนทีมคี าร์บอน
ในโมเลกุล - อะตอม ประมาณร้อยละ ทีเหลือเป็ นแก๊สไนโตรเจน และคาร์บอนไดออกไซด์ อาจมี
แก๊สไฮโดรเจนซลั ไฟดป์ นอย่ดู ว้ ย แก๊สธรรมชาติอาจมีสถานะเป็ นของเหลว เรียกว่า แก๊สธรรมชาติเหลว
(Condensate) ประกอบดว้ ยไฮโดรคาร์บอนเช่นเดียวกบั แก๊สธรรมชาติ แต่มจี าํ นวนอะตอมคาร์บอนมากกว่า
เมืออย่ใู นแหล่งกักเก็บใต้ผวิ โลกทีลึกมากและมีอุณหภูมิสูงมากจะมีสถานะเป็ นแก๊ส แต่เมือนาํ ขึนบนถึง
ระดบั ผวิ ดินซึงมีอณุ หภูมิตาํ กว่า ไฮโดรคาร์บอนจะกลายสภาพเป็นของเหลว
ปริมาณธาตอุ งค์ประกอบของนาํ มนั ดบิ และแก๊สธรรมชาติ
ปริมาณเป็ นร้อยละโดยมวล
ชนิดของปิ โตรเลยี ม CH S N
นาํ มนั ดิบ 82 - 87 12 - 15 0.1 - 1.5 0.1 - 1
แก๊สธรรมชาติ 65 - 80 1 - 25 0.2 1 - 15
การเกดิ ปิ โตรเลยี ม
ปิ โตรเลียมเกิดจากการทับถมและสลายตัวของอินทรียส์ ารจากพืชและสัตวท์ ีคลุกเคลา้ อย่กู บั
ตะกอนในชนั กรวดทรายและโคลนตมใตพ้ นื ดิน เมอื เวลาผา่ นไปนบั ลา้ นปี ตะกอนเหล่านีจะจมตวั ลงเรือย ๆ
เนืองจากการเปลียนแปลงของผิวโลก ถกู อดั แน่นดว้ ยความดนั และความร้อนสูง และมีปริมาณออกซิเจน
จาํ กดั จึงสลายตวั เปลยี นสภาพเป็นแกส๊ ธรรมชาติและนาํ มนั ดิบแทรกอยรู่ ะหว่างชนั หินทีมีรูพรุน
ปิ โตรเลียมจากแหล่งต่างกนั จะมีปริมาณของสารประกอบไฮโดรคาร์บอนรวมทงั สารประกอบ
ของกาํ มะถนั ไนโตรเจน และออกซิเจนแตกต่างกนั โดยขึนอยกู่ บั ชนิดของซากพชื และสตั วท์ ีเป็ นตน้ กาํ เนิด
ของปิ โตรเลียม และอทิ ธิพลของแรงทีทบั ถมอยบู่ นตะกอน
