Page 181 - วิทยาศาสตร์ ม.ปลาย
P. 181
173
ประเภทของลิพดิ
ลิพดิ แบ่งออกตามลกั ษณะทางเคมีได้ 3 ประเภท คือ
1. ลพิ ดิ ธรรมดา (simple lipid) เป็นลิพิดทีประกอบขึนดว้ ยกรดไขมนั กบั แอลกอฮอล์ เกิดจาก
การรวมตวั ระหว่างกลเี ซอรอล 1 โมเลกุลกบั กรดไขมนั 1 - 3 โมเลกลุ แลว้ แต่ชนิดของลพิ ิดแบ่งออกเป็น
1.1 ไขมนั (fat) อาจเรียกอกี อยา่ งวา่ กลีเซอไรด์ (glyceride) ประกอบดว้ ยกลเี ซอรอลกบั
ไขมนั ชนิดอมิ ตวั (saturated fatty acid) เป็นส่วนใหญ่ (กรดไขมนั 3 โมเลกลุ กบั กลเี ซอรอล 1 โมเลกุล)
1.2 นํามนั (oil) ประกอบดว้ ยกลีเซอรอลกับกรดไขมนั ชนิดไม่อิมตวั (unsaturated fatty
acid)เป็นส่วนใหญ่ (กรดไขมนั 3 โมเลกลุ กบั กลีเซอรอล 1 โมเลกุล)
1.3 ไขหรือขีผงึ (wax) ประกอบดว้ ยกรดไขมนั กบั แอลกอฮอลท์ ีมีโมเลกุลใหญ่กว่า
กลีเซอรอล และมีนาํ หนกั โมเลกุลสูงกวา่ ดว้ ย
2. ลพิ ดิ เชิงประกอบ (compound lipid) ประกอบดว้ ยลิพิดรวมกบั สารอืนๆ เช่น
2.1 ฟอสโฟลิพิด (phospholipid) หรือฟอสโฟกลีเซอไรด์ (phosphoglyceride) เป็ นลิพิด
ธรรมดาทีมีหมู่ฟอสเฟตเป็ นองค์ประกอบโดยเกิดจากการรวมตวั ของกรดไขมนั กลีเซอรอล และหมู่
ฟอสเฟต มโี ครงสร้างคลา้ ยกบั ไขมนั และนาํ มนั ต่างกนั ทีมหี ม่ฟู อสเฟตไปแทนกรดไขมนั อยหู่ นึงโมเลกลุ
ภาพแสดงสูตรโครงสร้างของฟอสโฟลิพดิ
ทีมา (phospholipid. On - line 2009)
ฟอสโฟลิพิดเป็ นส่วนประกอบหลักของเยือหุ้มเซลล์ เนือเยือประสาท นําเลือด ไข่แดง
โดยเฉพาะส่วนของเยอื หุม้ เซลลจ์ ะมกี ารเรียงตวั กนั เป็นแผน่ บาง ๆ 2 ชนั ซอ้ นกนั ส่วนหวั ทีมีหมู่ฟอสเฟตอยู่
จะเป็นบริเวณทีมีประจุเมอื อยใู่ นตวั กลางทีเป็นนาํ ส่วนนีจะดึงดดู กบั โมเลกุลของนาํ เรียกว่า ส่วนทีชอบนาํ
(hydrophibic part) ส่วนหางทีไม่มีประจุจะแยกตวั ออกจากนาํ เรียกวา่ ส่วนทีไมช่ อบนาํ (hydrophobic part)
2.2 ไกลโคลพิ ดิ (glycolipid) เป็นลพิ ดิ ทีมีคาร์โบไฮเดรตเป็นองคป์ ระกอบอยดู่ ว้ ย เช่น
กาแลคโทลิพิด (galactolipid) มีนาํ ตาลกาแลกโทสเป็นองคป์ ระกอบ พบทีเยอื หุม้ สมอง เสน้ ประสาท และ
พบตามอวยั วะต่างๆ เช่น ตบั ไต มา้ ม เป็นตน้
2.3 ลโิ ปโปรตีน (lipoprotein) เป็นลิพิดธรรมดาทีมีโปรตีนหรือกรดอะมโิ นเป็นองคป์ ระกอบ
อยดู่ ว้ ย ลิโปโปรตีนเป็ นส่วนประกอบสาํ คญั ของเยือหุ้มเซลลแ์ ละในนาํ เลือด ทาํ หน้าทีลาํ เลียงลิพิดไปยงั
เซลลต์ ่าง ๆ ทวั ร่างกาย
