Page 51 - วิทยาศาสตร์ ม.ปลาย
P. 51
43
พวกไขมนั และสเตอรอยดฮ์ อร์โมน นอกจากนี เอนโดพลาสมกิ เรติคลู มั ชนิดเรียบในเซลลต์ บั ยงั ช่วยในการ
กาํ จดั สารพิษบางอยา่ งอกี ดว้ ย
. ) เอนโดพลาสมกิ เรติคูลัมชนิดขรุขระ (Rough endoplasmic reticulum : RER)
เป็ นชนิดทีมีไรโบโซม (Ribosome) มาเกาะทีผิวด้านนอก มีหน้าทีสาํ คัญคือ การสังเคราะห์ โปรตีน
ของ ไรโบโซมทีเกาะอยู่ และลาํ เลียงสาร ซึงไดแ้ ก่ โปรตีนทีสร้างได้ และสารอืน ๆ เช่น ลพิ ิด ชนิดต่าง ๆ
3) กอลจิบอดี (Golgi body) มีชือเรียกทีแตกต่างกนั หลายอย่างคือ กอลจิคอมเพลกซ์
(Golgi complex) กอลจิแอพพาราตสั (Golgi apparatus) ดิกไทโอโซม (Dictyosome) มีรูปร่างลกั ษณะ
เป็ นถุงแบน ๆ หรือเป็ นท่อเรียงซอ้ นกนั เป็ นชนั ๆ มีจาํ นวนไม่แน่นอน โดยทวั ไปจะพบในเซลลส์ ตั วท์ ีมี
กระดูก สันหลงั มากกว่าในสัตวไ์ ม่มีกระดูกสันหลงั มีหนา้ ทีสําคญั คือ เก็บสะสมสารทีเซลลส์ ร้างขึน
ก่อนทีจะปล่อยออกนอกเซลล์ ซึงสารส่วนใหญ่เป็นสารโปรตีน มกี ารจดั เรียงตวั หรือจดั สภาพใหม่ ใหเ้ หมาะ
กบั สภาพของการใชง้ าน กอลจิบอดีเกียวขอ้ งกบั การสร้างอะโครโซม (Acrosome) ซึงอย่ทู ี ส่วนหัวของ
สเปิ ร์มโดยทาํ หน้าทีเจาะไข่เมือเกิดการปฏิสนธิ นอกจากนียงั เกียวกบั การสร้างเนมาโทซีส (Nematocyst)
ของไฮดราอกี ดว้ ย
) ไลโซโซม (Lysosome) เป็ นออร์แกเนลลท์ ีมีเมมเบรนห่อหุ้มเพียงชนั เดียว พบครังแรก
โดยคริสเตียน เดอ ดูฟ (Christain de Duve) รูปร่างวงรี เส้นผ่านศูนยก์ ลางประมาณ . - . ไมครอน
พบเฉพาะในเซลลส์ ัตวเ์ ท่านนั โดยพบมากในฟาโกไทซิกเซลล์ (Phagocytic cell) เช่น เซลลเ์ ม็ดเลือดขาว
และ เซลลใ์ นระบบเรติคูโลแอนโดทีเลยี ล (Reticuloendothelial system) เช่น ตบั มา้ ม นอกจากนียงั พบไลโซ
โซมจาํ นวนมากในเซลลท์ ีไดร้ ับบาดเจบ็ หรือมกี ารสลายตวั เอง เช่น เซลลส์ ่วนหางของลกู ออ๊ ด เป็นตน้
ไลโซโซมมีเอนไซมห์ ลายชนิด จึงสามารถยอ่ ยสสารต่าง ๆ ภายในเซลลไ์ ดด้ ี จึงมหี นา้ ทีสาํ คญั ประการ คือ
. ยอ่ ยสลายอนุภาคและโมเลกุลของสารอาหารภายในเซลล์
. ย่อยหรือทาํ ลายเชือโรคและสิงแปลกปลอมต่าง ๆ ทีเข้าสู่ร่างกายหรือเซลล์ เช่น
เซลลเ์ มด็ เลอื ดขาวกิน และยอ่ ยสลายเซลลแ์ บคทีเรีย
. ทาํ ลายเซลลท์ ีตายแลว้ หรือ เซลลท์ ีมีอายุมากโดยเยือของไลโซโซมจะฉีกขาดไดง้ ่าย
แลว้ ปล่อยเอนไซมอ์ อกมายอ่ ยสลายเซลลด์ งั กล่าว
. ยอ่ ยสลายโครงสร้างต่าง ๆ ของเซลลใ์ นระยะทีเซลล์มีการเปลียนแปลงและ มีเมตา
มอร์-โฟซีส (Metamorphosis) เช่น ในเซลลส์ ่วนหางของลกู ออ๊ ด
) แวควิ โอล(Vacuole)เป็นออร์แกเนลลท์ ีมลี กั ษณะเป็นถงุ มเี มมเบรนซึงเรียกว่าโทโนพลาสต์
(Tonoplast) ห่อหุม้ ภายในมสี ารต่าง ๆ บรรจุอยู่
แวคิวโอลแบ่งออกเป็น ชนิด คือ
. ) แซปแวควิ โอล (Sap vacuole) พบเฉพาะในเซลลพ์ ืชเท่านนั ภายในบรรจุของเหลว
ซึงส่วนใหญ่เป็นนาํ และสารละลายอืน ๆ ในเซลลพ์ ืชทียงั อ่อน ๆ อยู่ แซปแวคิวโอล จะมีขนาดเล็ก รูปร่าง
