Page 53 - วิทยาศาสตร์ ม.ปลาย

45

ออร์แกเนลล์ทีไม่มเี ยอื หุ้ม (Nonmembrane bounded oranell)
) ไรโบโซม(Ribosome) เป็นออร์แกเนลลข์ นาดเลก็ พบไดใ้ นสิงมชี ีวิตทวั ไป ประกอบดว้ ย
สารเคมี ชนิด คือ กรดไรโบนิวคลอี กิ (Ribonucleic acid : RNA) กบั โปรตีนอยรู่ วมกนั เรียกวา่ ไรโบนิวคลี-
โอโปรตีน (Ribonucleoprotien)ไรโบโซมมีทงั ทีอยเู่ ป็นอสิ ระในไซโทพลาซึมและ เกาะอยบู่ นเอนโด-
พลาสมิกเรติคูลมั (พบเฉพาะในเซลลย์ คู าริโอตเท่านัน) พวกทีเกาะอย่ทู ีเอนโดพลาสมิกเรติคูลมั จะพบมาก
ในเซลลต์ ่อมทีสร้างเอนไซมต์ ่าง ๆ พลาสมาเซลลเ์ หล่านีจะสร้างโปรตีนทีนาํ ไปใชน้ อกเซลลเ์ ป็นสาํ คญั
) เซนทริโอล (Centriole) มีลกั ษณะคลา้ ยท่อทรงกระบอก อนั ตงั ฉากกนั พบเฉพาะใน
เซลลส์ ตั วแ์ ละโพรทิสตบ์ างชนิด มหี นา้ ทีเกียวกบั การแบ่งเซลล์ เซนทริโอลแต่ละอนั จะประกอบดว้ ยชุด
ของไมโครทูบลู (Microtubule) ซึงเป็นหลอดเลก็ ๆ ชุด แต่ละชุดมี ซบั ไฟเบอร์ (Subfiber) คือ A B และ
C บริเวณตรงกลางไม่มีไมโครทูบูล จึงเรียกการเรียงตวั แบบนีว่า + เซนทริโอล มี DNA และ RNA เป็ น
ของตวั เอง ดงั นนั จึงสามารถจาํ ลองตวั เองและสร้างโปรตีนขึนมาใชเ้ องได้

. . ไซโทพลาสมกิ อนิ คลชู ัน (Cytoplamic inclusion) หมายถงึ สารทีไม่มชี ีวติ
ทีอยใู่ นไซโทพลาซึม เช่น เมด็ แป้ ง (Starch grain) เมด็ โปรตีน หรือพวกของเสียทีเกิดจากกระบวนการ
เมตาบอลิซึม เช่น ผลึกของแคลเซียม ออกซาเลต (Calcium oxalate) ซึงเกิดจากปฏิกิริยาของแคลเซียมกบั
กรดออกซาลิก (Oxalic acid) เพอื ทาํ ลายพิษของกรดดงั กล่าว

. นิวเคลยี ส
นิวเคลยี สคน้ พบโดย รอเบิร์ต บราวน์ นกั พฤกษศาสตร์ชาวองั กฤษ เมอื ปี ค.ศ. มลี กั ษณะเป็ น
ก้อนทึบแสงเด่นชัด อยู่บริเวณกลาง ๆ หรือค่อนไปขา้ งใดขา้ งหนึงของเซลล์ เซลล์โดยทัวไปจะมี
นิวเคลียส เซลลพ์ ารามเี ซียม มี นิวเคลยี ส ส่วนเซลลพ์ วกกลา้ มเนือลาย เซลลเ์ วลเซล (Vessel) ทีเกียวขอ้ ง
กบั การผลติ ลาเทกซใ์ นพืชชนั สูง และเซลลข์ องราทีเสน้ ใยไม่มีผนงั กนั จะมีหลายนิวเคลียส เซลลเ์ มด็ เลือด
แดงของสัตวเ์ ลียงลูกดว้ ยนํานม และเซลลซ์ ีฟทิวบ์ของโฟลเอมทีแก่เต็มทีจะไม่มีนิวเคลียส นิวเคลียส
มีความสาํ คญั เนืองจากเป็ นทีอยู่ของสารพนั ธุกรรม จึงมีหน้าทีควบคุมการทาํ งานของเซลล์ โดยทาํ งาน
ร่วมกบั ไซโทพลาสซึม
สารประกอบทางเคมขี องนวิ เคลยี ส ประกอบด้วย
. ดอี อกซีไรโบนิวคลอี กิ แอซิด (Deoxyribonucleic acid) หรือ DNA เป็นส่วนประกอบของ
โครโมโซมในนิวเคลยี ส
. ไรโบนิวคลอี กิ แอซิด (Ribonucleic acid) หรือ RNA เป็นส่วนทีพบในนิวเคลียสโดยเป็น
ส่วนประกอบของนิวคลีโอลสั
. โปรตนี ทีสาํ คญั คือ โปรตีนฮีสโตน (Histone) โปรตีนโพรตามีน (Protamine) ซึงเป็นโปรตีน
เบสิค (Basic protein) ทาํ หนา้ ทีเชือมเกาะอยกู่ บั DNA ส่วนโปรตีนเอนไซมส์ ่วนใหญ่จะเป็นเอนไซม์
ในกระบวนการสงั เคราะห์กรดนิวคลอี กิ และเมตาบอลิซึมของกรดนิวคลีอิก และเอนไซมใ์ นกระบวนการ
ไกลโคไลซีส ซึงเป็นกระบวนการสร้างพลงั งานใหก้ บั นิวเคลียส