Page 272 - E-book การประชุมวิชาการครั้งที่ 36

Incidental salpingectomy and oophorectomy

in gynecologic oncology aspect

ผศ.พญ.ธรรณพร กิตติสยาม

ี
์
หน่วยมะเร็งวิทยานรีเวช ภาควิชาสูติศาสตร-นรเวชวิทยา
คณะแพทยศาสตร์วชิรพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช

มะเร็งรังไข่ พบเป็นอันดับที่ 6 ของมะเร็งในสตรีในประเทศไทย โดยพบได้ 6 รายจากประชากร 100,000
(1)
ราย ส่วนใหญ่ที่พบเป็นชนิด serous cystadenocarcinoma อุบัติการณ์การเกิดตลอดชีพ (lifetime risk)
(2)
ในประชากรทั่วไปประมาณร้อยละ 1 และอัตราการเสียชีวิตตลอดชพ ร้อยละ 0.5 ซึ่งอุบัติการณนี้จะสงขึ้นอย่าง
ู
์
ี
(3)
มากในสตรีที่มี BRCA1/2 mutation
ประมาณ 3 ใน 4 ของมะเร็งรังไข่วินิจฉัยเมื่ออยู่ในระยะลกลามและพบอัตราการรอดชีวิตในระยะลกลาม
ุ
ุ
(4)
เพียงร้อยละ 30 เท่านั้น ถึงแม้มะเร็งรังไข่จะเป็นโรคที่มีพยากรณ์โรคแย่ แต่ ณ ปัจจุบันก็ยังคงไม่มีคำแนะนำ
สำหรับคัดกรองมะเร็งรังไข่ เนื่องจากพบว่าไม่มีวิธีใดสามารถคัดกรองมะเร็งรังไข่ระยะเริ่มต้นรวมถึงลดอัตราการ
(5)
ตายได้อย่างมีประสิทธิภาพ จากการวิจัยมาเป็นเวลา 30 กว่าปี จึงเกิดการผ่าตัดเพื่อลดอุบัติการณ์และการ
ั
เสียชีวิตจากมะเร็งรังไข่ มะเร็งท่อนำไข่ และมะเร็งเยื่อบุช่องท้องด้วยการผ่าตด โดยผ่าตัดท่อนำไข่ทั้งสองข้าง หรือ
ผ่าตัดท่อนำไข่ร่วมกับรังไข่ออกทั้งสองข้าง ทั้งในสตรีที่มีความเสี่ยงต่ำและความเสี่ยงสูงต่อการเกิดมะเร็งรังไข่
Incidental salpingectomy หรือ opportunistic salpingectomy หมายถึง การตัดท่อนำไข่ระหว่าง

การผ่าตัดโรคต่าง ๆ ที่ไม่ใช่มะเร็ง เช่น hysterectomy หรือ myomectomy หรือ cholecystectomy เป็นต้น

รวมถึงการตัดท่อนำไข่ออกทั้งสองข้างเพื่อคมกำเนิดถาวร จากหลักฐานยืนยันว่าการทำหมันสามารถลดอุบัตการณ ์
ิ
ุ
การเกิดมะเร็งรังไข่และมะเร็งช่องท้องได้อย่างมีนัยสำคัญ จึงเป็นที่มาของการศึกษาต่อเนื่อง และพบว่ามะเร็ง
(6)
รังไข่และมะเร็งเยื่อบุช่องท้องชนิด serous cystadenocarcinoma, endometrioid adenocarcinoma และ

clear cell carcinoma มีส่วนเกี่ยวข้องกับรอยโรคที่ส่วนปลายของท่อนำไข่ (7-10) ดังนั้นการตัดท่อนำไข่ออกทง
ั้
สองข้างจึงสามารถป้องกันการเกิดมะเร็งรังไข่ได
้
ในกลุ่มประชากรสตรีความเสี่ยงต่ำ คือ ไม่มี BRCA gene mutation และไม่มีประวัติโรคมะเร็งใน

ครอบครัวนั้น การผ่าตัดท่อนำไข่ออกทั้งสองข้างก็ช่วยลดอุบัติการณ์และการเสียชีวิตจากมะเร็งรังไข่และมะเร็ง
(11)
ุ่
เยื่อบุช่องท้องได้อย่างมีนัยสำคัญเช่นกัน โดยสามารถลดอุบัติการณ์การเกิดมะเร็งได้ถึงร้อยละ 42 ซึ่งในกลม

Incidental salpingectomy and oophorectomy in gynecologic oncology aspect 256