Page 5 - Materi Geguritan
P. 5

Bab kanga rep diwedharake dening panganggit geguritan marang pamaos geguritan,

                           amanat bisa tarwaca, uga bisa sinandi ana ing pangrakiting geguritan
                   D.  NGGANCARAKE GEGURITAN

                            Nggancarake  geguritan  kudu  mangerteni  luwih  dhisik  tegese  saben  tembung  ing
                       geguritan Sawise ngerti tegese kabeh tembung, kita bisa ngrakit tembung-tembung mau

                       dadi  gancaran.  Gancaran  kuwi  ing  basa  Indonesia  diarani  prosa.  Nggancarake  ateges
                       ngowahi tembang utawi geguritan dadi gancaran (prosa). Dadi nggancarake padha karo

                       "memprosakan" utawa tembunge liya "memparafrase". Sadurunge gawe gancaran kudu

                       mangerteni cara-carane ngancarake. Cara nggancarake geguritan:
                                 1.  Ukara-ukarane tembang  utawa  geguritan kang  mawa tembung baliswara

                                     kud diudhari, dhapukane ukara kawolak-walik.

                                 2.  Menawa  ana  tembung  kawi  (tembung  Jawa  kuna)  kudu  diowahi  dadi
                                     tembung Jawa anyar kang lumrah dianggo utawa dirungokake sabendinane.

                                 3.  Menawa ana tembung garba (tembung sandi) kudu diudhari.
                                 4.  Kanggo nglarasake ukara supaya ora kaku bisa mbuwang utawa ngilangi

                                         tembung sawetara. Mangkana uga tumrap ater-ater lan panambang.
                                 5.  Pada/bait  kang sakawit  wujud bait-bait, kaewahana dadi  paragraf kanthi

                                         ejaan kang bener.

                                 6.  Nggatekake     titik,   koma,    tandha    pitakon,   tandha    prentah,
                                         lan sapanunggalane.


                 Tuladhane :

                    Getih-getih abang ngatirah
                   tumetes sajroning lemah
                  dhadha jangga tinembus mimis

                  bangke gumlethak ngagandha amis






                      (Katon) getih( kang warna) abang (kaya godhong) ngatirah (kang) tumetes
                      (ing) sajroning lemah (negara Indonesia). (Ing prastawa iki) dhadha (lan)


                      gulune (para pejuang) kang tinembus bedhile (para serdhadhune penjajah.)
                      (Katon) bangke (para pejuang) glumethak (ing lemah). (bangke-bangke ing
                      ngetokake) ganda amis (ngambar ing angkasa)
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10