Page 148 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 148
๑๒๗
๓) แนวคิดทางอภิปรัชญาในคัมภีร์มิลินทปัญหามีปัญหาว่าด้วยจิตเจตสิกรูปนิพพานเป็น
ื่
ื่
ประเด็นถกเถียงเพอแสวงหาความรู้มีเป้าหมายเพอแสวงหาความจริงที่เป็นปรมัตถธรรมทางพทธ
ุ
ู
ั
อภิปรัชญาระหว่างพระยามิลินท์และพระนาคเสนโดยมีวัตถุประสงค์ คือการพดถึงความจริงอนได้แก่
จิต เจตสิก รูป และนิพพาน ที่เรียกว่า อภิปรัชญา
๔) ในคัมภีร์มิลินทปัญหาไม่ได้กล่าวถึงปรมัตถธรรมเกี่ยวกับจิต เจตสิก รูป นิพพาน ไว้
โดยตรง ต้องใช้วิธีการสังเคราะห์จากการถาม-ตอบของพระยามิลินท์และพระนาคเสนเถระ แล้วน ามา
ู
ื่
จัดหมวดหมู่เพอง่ายต่อการอธิบายเพราะในแต่ละปัญหาจะไม่พดถึง จิต เจตสิก รูป และนิพพาน
อย่างตรง ๆ เหมือนเนื้อความที่ปรากฏในอภิธรรมปิฎก เพราะปัญหาบ้างข้อเป็นปรมัตถธรรมได้ทั้ง ๔
บางปัญหาเป็นปรมัตถธรรมได้แค่ ๓ บางปัญหาเป็นปรมัตถธรรมได้แค่ ๒ และบางปัญหาเป็นปรมัตถ
ธรรมได้แค่ ๑ ตามแต่จะวิเคราะห์และสังเคราะห์ได้
๔.๗ สรุป
ื่
จากการวิเคราะห์ข้อมูลท าให้ได้ประเด็นเพอการสรุปผลการวิเคราะห์ข้อมูลได้ว่าปรมัตถ
ธรรมที่ถือว่าเป็นอภิปรัชญาที่ปรากฏในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหานั้น พบว่า ไม่มีการจัด
หมวดหมู่ไว้อย่างชัดเจนเหมือนหลักปรมัตถธรรมที่ปรากฏในอภิธรรมปิฎกที่มีมีการจัดเรียงล าดับ
เนื้อหาเกี่ยวกับจิต เจตสิก รูป นิพพาน ไว้อย่างเป็นขั้นตอน แต่ในคัมภีร์มิลินทปัญหานี้ต้องใช้วิธีการ
สังเคราะห์จากการถามตอบระหว่างพระยามิลินท์และพระนาคเสนเถระว่าในการถามตอบส่วนใดมี
ความเกี่ยวข้องและสามารถสังเคราะห์เข้าในปรมัตถธรรมข้อใดเพราะในการถามตอบปัญหาบางข้อ
เป็นปรมัตถธรรมได้ทั้งจิต เจตสิก รูป นิพพาน ตามตารางที่แสดงแล้วในข้อที่ ๔.๑ แต่โดยสรุป
ภาพรวมแล้วสามารถสรุปได้ว่า ๑) มิลินปัญหาที่เกี่ยวกับปรมัตถธรรมทั้ง ๔ คือ จิต เจตสิก รูป
นิพพานมีอยู่ ๑๑ ปัญหา ประกอบด้วย (๑) ปฏิสนธิคหณปัญหา (๒) นามรูปปฏิสนธิคหณปัญหา (๓)
ปุนปฏิสนธิคหณปัญหา (๔) โกฏิยาปุริมปัญหา (๕) มัจจุภายนปัญหา (๖) อรหโตกายิกเจตสิกเวทนา
ปัญหา (๗) โลกนัตถิภาวปัญหา (๘) ฆฎีการปัญหา (๙) กัมมชากัมมชปัญหา (๑๐) อนุมานปัญหาและ
(๑๑) ปัญญาวิเสสปัญหา,๒) มิลินทปัญหาที่เกี่ยวกับปรมัตถธรรม ๓ คือ จิต เจตสิก รูป มีอยู่ประมาณ
๓๘ ปัญหา ประกอบด้วย นามปัญหา นามรูปปัญหา ธัมมสันตติปัญหา อันธานปัญหา เป็นต้น, ๓) มิลิ
นทปัญหาที่เกี่ยวกับปรมัตถธรรม ๒ คือ จิต และเจตสิก มีอยู่ ๒๓ ปัญหา ประกอบด้วย มนสิการ
ปัญหาสัทธาลักขณปัญหาปัญญาลักขณปัญหา เป็นต้น, และ ๔) มิลินทปัญหาที่เกี่ยวกับนิพพานมี ๔๙
ปัญหา ประกอบด้วย ปรินิพพานปัญหานิโรธนิพพานปัญหานิพพานลภนปัญหา เป็นต้น รายละเอยด
ี
ของปรมัตถธรรมแต่ละชนิดผู้วิจัยได้ท าการวิเคราะห์ไว้แล้ว ส่วนการสรุปผลการท าวิจัย การอภิปราย
ื่
ผลเพอหาความสอดคล้องกับแนวคิด ทฤษฎี งานวิจัยที่เกี่ยวข้องที่ผู้วิจัยได้ทบทวนเอกสารมา รวมถึง
ข้อเสนอแนะต่าง ๆนั้น ผู้วิจัยจะได้น าเสนอในบทที่ ๕ ต่อไป
