Page 43 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 43
๒๙
เราจะรู้สึกถึงลักษณะเหล่านั้นได้อย่างไร และมีวิธีเป็นอยู่ต่าง ๆกันหลายวิธี ซึ่งในปรัชญาแขนงนี้
ปรัชญาเมธีต่างก็พากันให้ค าตอบต่าง ๆ กันเช่น นักปรัชญาบางคนรู้ว่าโลกแห่งข้อเท็จจริง ซึ่งประ
สารทสัมผัสของเรารู้สึกได้นั้นเป็นสิ่งไม่จริงในความหมายบางประการ ท่านเหล่นี้ยืนยันว่า โลกเป็น
ประจักษ์พยานซึ่งแสดงให้เห็นความแท้จริงซึ่งเป็นรากฐานของโลก ถ้าเราถือว่าโลกเป็นสิ่งจริงแท้
กล่าว คือถ้าโลกเป็นอยู่โดยสิทธิของมันเอง ในไม่ช้าเราจะพบตัวเองยุ่งอยู่กับการขัดแย้งกัน นัก
ปรัชญาหลายท่านมุ่งจะส ารวจลักษณะของโลกที่เราคุ้นเคยนี้ เช่น กาล อวกาศ การเปลี่ยนแปลงวัตถุ
หรือกฏแห่งเหตุผลและนักปรัชญาได้ค้นหาเพื่อเปิดเผยข้อขัดแย้งที่เกิด
จากการส ารวจ นักปรัชญาเหล่านั้นได้ชี้แจงว่า เมื่อจิตมนุษย์พยายามที่จะเข้าใจลักษณะ
ต่าง ๆเหล่านี้ของโลก จิตมนุษย์จะบรรลุถึงภาวะที่เรียกว่า กฎที่ค้านกัน (Antinomy)และกฎที่ค้านกัน
(Antinomy)นี้ คือข้อวินิจฉัย หรือการลงความเห็นคู่กัน๒ ประการ ความเห็นแต่ละอย่างดูเหมือน
ความจะเป็นความจริงอย่างหนีไม่พ้น แตะถ้าหากความเห็นบางประการหนึ่งจริง ความเห็นอีกประการ
หนึ่งซึ่งคู่กันจะจริงไม่ได้ การตรงกันข้ามระหว่างหลักที่เชื่อว่า การกระท าใด ๆ การเปลี่ยนแปลงทาง
สังคมอน ๆ เป็นผลเนื่องจากเหตุที่ก าหนดให้เป็นไปและหลักที่เชื่อข้อวินิจฉัยขัดแย้งซึ่งคู่กันและ
ื่
ตรงกันข้ามกับหลักดังกล่าว หลักยึดเชื่อข้อแรกเรียกว่า นิยัตินิยม (Determinism) และหลักยึดเชื่อ
๑๑
ข้อหลังเรียกว่า อนิยัตินิยม (Free will หรือ Indeterminism)
๒.๒.๒ ความหมายของอภิปรัชญา
ิ
พจนานุกรมศัพท์ปรัชญา องกฤษ-ไทย ฉบับราชบัณฑตยสถาน (พ.ศ. ๒๕๔๘)ได้ให้
ั
ความหมายอภิปรัชญาไว้ว่า อภิปรัชญาเป็นปรัชญาสาขาที่ว่าด้วยสิ่งเป็นจริง เช่น พระเป็นเจ้า (God)
โลก (world) วิญญาณ (soul) สาระ (substance) เจตจ านงเสรี (free will)
๑๒
จ านงค์ ทองประเสริฐ, ได้ให้ความหมายอภิปรัชญาไว้ในหนังสือปรัชญาตะวันตกสมัย
โบราณ สรุปความได้ว่า อภิปรัชญา (Mataphysics) ซึ่งเป็นแขนงของปรัชญาที่รวมศาสตร์ว่าด้วย
ั
ความมีอยู่และศาสตร์ว่าเหตุอนเป็นฐานและกระบวนการในสิ่งต่าง ๆในจักรวาล ในความหมายกว้าง
ๆ หมายถึงหลักปรัชญาที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้นและในความหมายแคบหมายถึงศาสตร์ว่าด้วยความมีอยู่เท่านั้น
อภิปรัชญาจะตั้งค าถามว่า การที่กล่าวถึงสิ่งหนึ่งว่ามีอยู่นั้นหมายความว่าอย่างไร มีลักษณะเฉพาะซึ่ง
๑๑ จ านงค์ ทองประเสริฐ, ปรชญาตะวันตกสมัยโบราณ, พิมพ์ครั้งที่ ๗, (กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์
ั
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย,๒๕๓๓), หน้า ๒๙ – ๓๐.
ั
๑๒ ราชบัณฑิตยสถาน,พจนานุกรมศัพท์ปรชญา อังกฤษ-ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน, พิมพ์ครั้งที่ ๔,
์
(กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ศักดิโสภาการพิมพ, ๒๕๔๘), หน้า ๖๓.
