Page 25 - ชุดกิจกรรมอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี
P. 25
25
๊
ี่
ปฏิกิริยำจะเกิดขึ้นช้ำหรือเร็วขึ้นอยู่กับธรรมชำติของสำร เช่น สำรทท ำปฏิกิริยำเป็นกำซทั้งคู่
ิ
่
จะทำปฏิกริยำได้เร็วกว่ำปฏิกริยำที่สำรอยู่ในสถำนะต่ำงกันชนิดของพันธะจะมีผลด้วยกลำวคือสำรแต่ละชนิดมี
ิ
พันธะที่ยึดเหนี่ยวระหว่ำงกันแตกต่ำงกันไป ซึ่งอำจเป็นพันธะโลหะที่มีควำมแข็งแรงมำก พันธะโคเวเลนต์ที่เกิด
จำกระหว่ำงโลหะและอโลหะมีควำมแข็งแรงปำนกลำง และพันธะแวนเดอรวำลล์ ซึ่งเป็นพันธะที่มีควำม
์
แข็งแรงน้อยที่สุด ดังนั้น
ิ
สำรตั้งต้นมีพันธะที่แข็งแรงก็จะท ำให้เกิดปฏิกริยำเคมีได้ยำก (อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีช้ำ)
ในทำงตรงกันข้ำมถ้ำมีพันธะที่ไม่แข็งแรงมำก ก็จะทำให้เกิดปฏิกิริยำเคมีได้ง่ำย (อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีเกิด
ั
้
้
้
ได้เร็ว) ซึ่งนอกจำกดูพันธะแล้วจะต้องดูโครงสรำงของสำรด้วย ถ้ำโครงสรำงไม่สลบซับซอนก็จะเกิดปฏิกิริยำ
เคมีได้ง่ำย
กำรเกิดก๊ำซแอมโมเนีย จะพบว่ำเกิดปฏิกริยำเคมีได้ยำก เนื่องจำกทงก๊ำซไนโตรเจนและก๊ำซ
ิ
ั้
๊
ไฮโดรเจน เป็นก๊ำซที่เสถียรอยู่แล้ว ดังนั้นถ้ำต้องกำรกำซแอมโมเนีย ก็จะต้องท ำลำยพันธะเดิมระหว่ำง ก๊ำซ
ไนโตรเจนและก๊ำซไฮโดรเจน ซึ่งต้องใช้พลงงำนจ ำนวนมำก ดังนั้นปฏิกริยำนี้จึงเกิดขึ้นได้ยำก
ิ
ั
ื
กำรเกิดเกลอแกง (NaCl) ท ำปฏิกริยำโดยกำรน ำ เบสแก่ (NaOH) และกรดแก่ (HCl) มำผสม
ิ
กัน ซึ่งปฏิกิริยำนี้จะเกิดได้เร็ว เพรำะปฏิกิริยำเป็นแบบกำรแลกเปลี่ยนไอออนเท่ำนั้นเอง
ปฏิกิริยำที่ไม่เกี่ยวข้องกับกำรสลำยพันธะเคมีจะทำให้เกิดปฏิกิริยำเกิดขึ้นอย่ำงรวดเร็ว
ตัวอย่ำงเช่นปฏิกิริยำที่เกี่ยวข้องกับปฏิกริยำไฟฟ้ำเคมี
ิ
ในขณะที่ปฏิกิริยำทมีกำรสลำยพันธะแล้วจึงเกิดเป็นสำรผลิตภัณฑ์จะเกิดช้ำตัวอย่ำงเช่น
ี่
ส ำหรบสำรชนิดที่เป็นสำรชนิดเดียวกันแต่มีหลำยรูป เกิดขึ้นเร็ว เกิดช้ำขึ้นกับโครงสร้ำง หำกโครงสร้ำงที่มีกำร
ั
เชื่อมต่อกันเป็นโครงสร้ำงขนำดใหญ่จะเกิดปฏิกิริยำได้ช้ำกว่ำโครงสร้ำงที่มีขนำดเลกตัวอย่ำงเช่นฟอสฟอรัส ซึ่ง
็
ฟอสฟอรัสขำวจะติดไฟในอำกำศได้ทันที่ ในขณะที่ฟอสฟอรัสแดงไม่ติดไฟ
ิ
ิ
อัตราการเกดปฏิกริยาเคมี
