Page 79 - buku teks f4 kssm

BAB 4 Komposisi Kimia dalam Sel
4.4 Lipid

Lipid merupakan sebatian hidrofobik yang wujud secara semula jadi
di dalam tisu tumbuhan dan haiwan. Seperti karbohidrat, ianya terdiri
daripada unsur-unsur karbon, hidrogen dan oksigen tetapi nisbah atom
hidrogen kepada atom oksigen jauh lebih tinggi.
Lensa Biologi Lipid tidak larut dalam air tetapi larut dalam larutan organik lain,

Kehadiran lemak misalnya, alkohol, eter dan kloroform.
boleh diuji dengan
ujian emulsi etanol.
Pembentukan emulsi Jenis lipid
putih menunjukkan
keputusan positif Jenis-jenis lipid ialah lemak, lilin, fosfolipid dan steroid (kolesterol,
kehadiran lipid. testosteron, estrogen dan progesteron)

Lemak dan lilin
Lemak dan minyak ialah trigliserida. Trigliserida ialah sejenis ester yang
terbentuk dari kondensasi satu molekul gliserol dengan tiga molekul asid
lemak. Trigliserida boleh dihidrolisiskan semula kepada asid lemak dan
GAMBAR FOTO 4.6 gliserol melalui tindak balas hidrolisis. Gliserol ialah sejenis alkohol yang
Makanan yang kaya
dengan lipid mengandungi tiga kumpulan hidroksil (–OH).
kondensasi
+ + 3H O
2
air
hidrolisis
gliserol asid lemak trigliserida

Terdapat dua jenis asid lemak iaitu asid lemak tepu dan asid
lemak tak tepu. Perbandingan antara lemak tepu dan lemak tak
tepu ditunjukkan di dalam Jadual 4.1.
H H H H H H H H H H H H H H H
JADUAL 4.1 Perbandingan antara lemak tepu dan lemak tak tepu C – C – H
O =
C –
C –
C –
C –
C –
C –
C –
C –
C –
C –
C –
C –
C –
C–
H – O –
H
H
H
H
H
H
H
H
LEMAK TEPU H H LEMAK TAK TEPU H H H H H
Asid lemak hanya mempunyai ikatan tunggal Asid lemak mempunyai sekurang-kurangnya
antara karbon. satu ikatan ganda dua.
H H H H H
H H H H H H H H H H H H H H H H H C – C = C – C – H H
O = C – C – C – C – C – C – C – C – C – C– C – C – C – C – C – C – H H H C – C – C – C – H H
H – O – H C – C – C – H H H H C – H
H H H H H H H H H H H H H H H C –C – H ikatan H H C – C –
O = – H H H ganda dua H H H H
H – O
Tidak membentuk ikatan kimia dengan atom Ikatan ganda dua masih boleh menerima satu
H
H
H
H
hidrogen tambahan kerana semua ikatan atau lebih atom hidrogen tambahan
H
H
C =
C –
H
C –
H
H
C –
C –
H
antara atom karbon tepu. H H C – C – C – C – H H
H
C – C –
H
H
H
H
C –
C –C –
H
H
C –
H
H
C –
Didapati dalam bentuk pepejal pada suhu bilik. Didapati dalam bentuk cecair pada suhu bilik.
O =
H
H
H
H
H
H
–
H – O
Sumber: mentega, lemak haiwan Sumber: minyak sayuran seperti minyak zaitun
dan ikan
4.4.1 4.4.2 4.4.3 4.4.4 4.4.5 77