Page 65 - แผนการจัดการเรียนรู้ ม.ปลาย

59

ใบความรู้ที่ 1
ื้
ทบทวนความเชื่อพนฐานทางการศึกษาผใหญ่ของคนคิดเป็นและการเชื่อมโยงไปสู่ปรชญาคิดเป็น การแก้ปัญหาอย่าง
ั
ู้
เป็นระบบของคนคิดเป็น
ในชวิตประจำวันทุกคนต้องเคยพบกับปัญหาต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นปัญหาการเรียน การงาน การเงิน หรือแม้แต่ การเล่นกีฬาหรือ
ี
ปัญหาอื่นๆ เช่น ปัญหาขัดแย้งของเด็ก หรือปญหาการแต่งตัวไปงานต่างๆ เป็นต้น เมื่อเกิดปัญหาก็เกิดทุกข์ แต่ละคนก็จะมีวีแก้ไขปัญหา
ั
หรือแก้ทุกข์ด้วยวิธีการที่แตกต่างกันไป ซึ่งแต่ละคน แต่ละวิธีการอาจเหมือนหรือต่างกัน และอาจให้ผลลัพธ์ที่เหมือนกันหรือต่างกันก็ได้
ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับพื้นฐานความเชื่อ ความรู้ ความสามารถและประสบการณ์ของบุคคลนั้น หรืออาจจะขึ้นอยู่กับทฤษฎีและหลักการของความ
เชื่อที่ต่างกัน เหล่านั้น
“คิดเป็น” เป็นกระบวนการคิดและตัดสินใจแก้ปัญหาวิธหนึ่งของคนทำงาน กศน.ที่ทานอาจารย์ ดร.โกวท วรพิพัฒน์ อดีตอธบดี
ิ
ี
่
ิ
กรมการศึกษานอกโรงเรียนและอดีตปลัดกระทรวงศึกษาธิการได้นำเสนอไว้เป็นทิศทางและหลักการสำคัญในการดำเนินงานโครงการ
การศึกษาผู้ใหญ่และการศึกษานอกโรงเรียนในสมัยนั้น และใชเป็นปัญหาส่องนำทางในการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม
้
อัธยาศัยในระยะต่อมาด้วย
ื่
“คิดเป็น” ตั้งอยู่บนความเชอพื้นฐานทางการศึกษาผู้ใหญ่ที่เป็นหลักความจริงของมนุษย์ที่ว่า คนเรา มีความ
หลากหลายแตกต่างกัน แต่ทุกคนต้องการความสุขเป็นเป้าหมายสูงสุด คน กศน.เชื่อว่าปัญหาหรือความทุกข์เป็นเรื่องธรรมชาติที่เกิดขึ้นได้
้
ั
ั
ก็สามารถแกไขได้ ความทุกข์หรือปญหาเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นกับคนมากน้อย หนกเบา ต่างกันออกไป เมื่อเกิดปัญหาหรือความทุกขคนเราก็ต้อง
์
พยายามหาทางแก้ปัญหาหรือคลี่คลายความทุกข์ให้หมดไปให้ความสุขกลับคืนมา ความสุขของมนุษย์จะเกิดขึ้นได้ต่อเมื่อมนุษย์กับสภาวะ
แวดล้อมที่เป็นวิถีชวิตของตนสามารถปรับตัวกับสภาวะแวดล้อมให้กลมกลืนกันได้นี้ มนุษย์ต้องรู้จักแสวงหาข้อมูลที่หลากหลายและ
ี
เพียงพออย่างน้อย 3 ด้านด้วยกัน คือ ข้อมูลด้านวิชาการ ข้อมูลเกี่ยวกับตนเอง และข้อมูลเกี่ยวกับสภาวะแวดล้อมทางสังคม ชุมชน นำมา
วิเคราะห์ศึกษารายละเอียดอย่างรอบคอบและสังเคราะห์เพื่อหาทางเลือกที่ดีที่สุดนำมาใช้แก้ปัญหา
ความเชื่อพื้นฐานของคนคิดเป็นหรือความเชื่อพื้นฐานทางการศึกษาผู้ใหญ่คืออะไร

เพื่อให้ผู้เรียนมีความเข้าใจและเข้าถึง “คิดเป็น” ได้อย่างลึกซึ้งและชัดเจน ผู้เรียนที่เคยเรียนเรื่อง “คิดเป็น” มาก่อนในระดับ
่
ประถมศึกษาหรือระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ขอให้ข้ามไปอานต่อและร่วมกิจกรรมกระบวนการ
สำหรับผู้เรียนที่ยังไม่เคยเรียนเรื่อง “คิดเป็น” มาก่อนในระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาตอนต้น ขอให้ร่วมกันทำความเข้าใจ
ื่
ื่
เรื่องความเชอพื้นฐานของคนคิดเป็นหรือความเชอพื้นฐานทางการศึกษาผู้ใหญ่เสียก่อน ทั้งนี้เพราะกระบวนการ “คิดเป็น” เน้นการทำ
้
ความเข้าใจด้วยกระบวนการคิดและสร้างความเข้าใจด้วยตนเองเป็นหลัก ให้ใชกรณีตัวอย่างในแบบเรียนคิดเป็น ระดับประถมศึกษาเป็น
เอกสารประกอบการสนทนาและร่วมสรุปแนวคิดดังต่อไปนี้
ความเชื่อพื้นฐานทางการศึกษาผู้ใหญ่ ปฐมบทของปรัชญา คิดเป็น

ครั้งหนึ่ง ดร.โกวิท วรพิพัฒน์ อดีตปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งเคยเป็นอธิบดีกรมการศึกษานอกโรงเรียนมาก่อนเคยเล่าให้ฟังว่า
มีเพื่อนฝรั่งถามท่านว่า ทำไมคนไทยบางคนจนก็จน อยู่กระต๊อบเก่าๆทำงานก็หนัก หาเชากินค่ำ แต่เมื่อกลับบ้านยังมีแก่ใจนั่งเป่าขลุ่ย
้
ตั้งวงสนทนา สนุกสนาน เฮฮากับเพื่อนบ้านหรือโขกหมากรุกกับเพื่อน ได้อย่างเบิกบานใจ ตกเย็นก็นั่งกินข้าวคลุกน้ำพริก คลุกน้ำปลากับ
ลูกเมียอย่างมีความสุขได้ ท่านอาจารย์ตอบไปว่า เพราะเขาคิดเป็น เขาจึงมีความสุข มีความพอเพียง ไม่ทุกข์ ไม่เดือดร้อนทุรนทุรายเหมือน
คนอื่นๆ เท่านั้นแหละ คำถามก็ตามมาเป็นหางว่าว เช่น ก็เจ้า “คิดเป็น” มันคืออะไร อยู่ที่ไหน หน้าตาเป็นอย่างไร หาได้อย่างไร หายาก
์
ไหม ทำอย่างไรจึงจะคิดเป็น ต้องไปเรียนจากพระอาจารย์ทิศาปาโมกขหรือเปล่า ค่าเรียนแพงไหม มีค่ายกครูไหม ใครเป็นครูอาจารย์หรือ
ศาสดา ฯลฯ ดูเหมือนว่า “คิดเป็น” ของท่านอาจารย์จะเป็นคำไทยง่ายๆ ธรรมดาๆ แต่ก็ออกจะลึกล้ำ ชวนให้ใฝ่หาคำตอบยิ่งนัก

ประมาณปี พ.ศ.2513 เป็นต้นมา ท่านอาจารย์ ดร.โกวิท วรพิพัฒน์ และคณะได้นำแนวคิดเรื่อง “คิดเป็น” มาเป็นเป้าหมาย
สำคัญในการจัดการศึกษาผู้ใหญ่หลายโครงการ เชน โครงการการศึกษาผู้ใหญ่แบบเบ็ดเสร็จ โครงการรณรงค์เพื่อการรู้หนังสือแห่งชาติ
่
โครงการการศึกษาประชาชนและการศึกษาผู้ใหญ่ขั้นต่อเนื่องเป็นต้น*ต่อมาท่านย้ายไปเป็นอธิบดีกรมวิชาการ ท่านก็นำคิดเป็นไปเป็น
แนวทางจัดการศึกษาสำหรับเด็กในโรงเรียนจนเป็นที่ยอมรับมากขึ้น เพื่อให้การทำความเข้าใจกับการคิดเป็นงายขึ้นพอที่จะให้คนที่จะมา
่
มีส่วนร่วมในกระบวนการเรียนการสอนตามโครงการดังกล่าวเข้าใจและสามารถดำเนินกิจกรรมการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับหลักการ
้
ื่
“คิดเป็น” ได้ จึงมีการนำเสนอแนวคิดเรื่อง ความเชอพื้นฐานทางการศึกษาผู้ใหญ่ขึ้นเป็นครั้งแรก โดยใชกระบวนการคิดเป็น ในการทำ
ความเข้าใจกับความเชอพื้นฐานทางการศึกษาผู้ใหญ่ให้กับผู้ที่จะจัดกระบวนการเรียนการสอนตามโครงการดังกล่าวในรูปแบบของ
ื่
การฝึกอบรม** ด้วยการฝึกอบรมผู้ร่วมโครงการการศึกษาผู้ใหญ่แบบเบ็ดเสร็จ และโครงการการศึกษาผู้ใหญ่ขั้นต่อเนื่องระดับ 3-4-5
เป็นที่รู้จักฮือฮากันมากในสมัยนั้นผู้เข้ารับการอบรมยังคงรำลึกถึงและนำมาใช้ประโยชน์จนทุกวันนี้