Page 81 - รายวิชาภาษาไทย(พท31001)

ห น า | 81

5. ใหความบันเทิงใจแกชุมชนทั้งประเภทที่เปนวรรณกรรมและศิลปะการแสดง
ี
พื้นบาน เชน หมอลําของภาคอสาน การเลนเพลงเรือ เพลงเกี่ยวขาว ของภาคกลาง การซอ การเลาคาว


ของภาคเหนือ การเลนเพลงบอก รองมโนราหของภาคใต เปนตน

ี
6. กอใหความสามัคคในทองถิ่น เกิดความรักถิ่นและหวงแหนมาตุภูมิ


รูปแบบของวรรณกรรมทองถิ่น
1. รูปแบบของวรรณกรรมทองถิ่นภาคกลาง

1.1 กลอนสวด หรือเรียกวา คําพากย ไดแก กาพยยานี ฉบัง สุรางคนางค 


1.2 กลอนบทละคร (นอก) ใชฉันทลักษณเหมือนกลอนบทละครทั่วไปแตไมเครงครัด
จํานวนคําและแบบแผนมากนัก

ู
1.3 กลอนนิทาน บทประพันธเปนกลอนสุภาพ (กลอนแปด) เปนรปแบบที่ไดรับความ
นิยมมาก

1.4 กลอนแหล นิยมจดจําสืบตอกันมาหรือดนกลอนสด ไมนิยมบันทึกเปนลายลักษณ


2. รูปแบบของวรรณกรรมทองถิ่นภาคอีสาน
2.1 โคลงสาร เปนฉันทลักษณที่บังคบเสียงเอกโท สวนมากใชประพันธวรรณกรรม
ั
ประเภทนิทาน นิยาย หรือนิทานคติธรรม
2.2 กาพยหรือกาพยเซิ้ง ประพันเปนบทสั้นๆ สําหรบขบลําในพิธี เชน เซิ้งบั้งไฟ เซิ้งนาง
ั
ั
แมว ฯลฯ

ิ


2.3 ราย (ฮาย) ลักษณะเหมือนรายยาว ใชประพันธวรรณกรรมชาดก หรือนิทานคตธรรมที่

ิ

ิ
ใชเทศน เชน มหาชาต (ฉบับอีสานเรียกวาลํามหาชาต)

3. รูปแบบของวรรณกรรมทองถิ่นภาคเหนือ
3.1 คําวธรรม ฉันทลักษณเหมือนรายยาวชําสําหรับเทศน นิยมประพันธวรรณกรรม
ประเภทนิทานชาดกหรือนิทานคติธรรม
3.2 คําวซอ คําประพันธที่บังคบสัมผสระหวางวรรคและบังคบเสียงเอกโท นิยมแตนทาน
ั
ิ
ั
ั


เปนคําวซอแลวนํามาขับลําในที่ประชุมชน ตามลีลาทํานองเสนาะของภาคเหนือ

3.3 โคลง ภาษาถิ่นเหนือออกเสียงเปน “กะลง” เปนฉันทลักษณที่เจริญรุงเรือง
ควบคกับ “คาวธรรม” มีทั้งกะลงสี่หอง สามหอง และสองหอง (โคลงสี่ โคลงสาม และ
ู
โคลงสอง)