Page 114 - ماهنامه شماره 18 برای فردا
P. 114
114شمار ٔههجدهـم | مهݠـرمــاه1396
....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
بحران آب در
مهد تمدن کاریزی
ݓݭٮـــــیݡراههحاکݡݡـمبرمدیریـتمنابـعآببهفـرهنـگکݡاریـــز بازگـردد
دریاچـۀ ارومیـه قـرار دارد و هیـچ نشـانی از مـرگ در آن دکترسعید آب اسـاس زندگـی و بسترسـاز
دیدهنم یشود،چگونهم یتوانهمۀتقصیرهارامتوجه یوسف پور تمد نهاسـت .خداونـد در قـرآن کریـم
آ بوهوا کرد.دریاچ ههایارومیهوواندر یکاقلیمآب بیـانم یکنـد کـهزنـدهبـودنهـرچیـزی
و هوایـی قـرار دارنـد و ا گـر خش کسـالی و کمبـود بـارش مدرس دانشگاه از آب اسـت و تـداوم حیـات را در گـرو
مطـرح باشـد ،هـر دو دریاچـه از آن متأثـر م یشـوند؛ نـه وجودآبدانسـتهاسـت.آبسـرمای های
ای نکـهیکـیبـهحـالاحتضـار درآیـدودیگـریدر شـرایط توسعۀناپایدار؛چیرهبرمحی طزیست جایگزی نناپذیرومتعلقبههمۀساکنان
یـک سـرزمین اسـت .دسترسـی بـه آب
طبیعی سـیر کند. در سـا لهای اخیـر ،دریاچـۀ ارومیـه در صـدر اخبـار ب هخصـوص بـرای شـرب و بهداشـت از
نتایـج پژوه شهـای دانشـمندانی کـه بـر روی تغییـرات محی طزیست کشورقرارداشتهاست.تبعاتخشکیدن
سطحآبدریاچۀارومیه کار کرد هاندنشانم یدهد که بزر گتریـندریاچـۀداخلیایـرانودومیـندریاچۀبزرگ حقـوق اولیـۀ همـۀ انسا نهاسـت.
سـطحآبایـندریاچـهدر دورۀبیـنیخبنـدانپیشـین آ بشوردنیاآ نچنانابعادبزرگیداشتهاست کهبیمآن در ایـران ،مدیریـت منابـع آب همیشـه
( ۱۳۰,۰۰۰تا ۱۱۵,۰۰۰سالپیش)ونیزدورۀبینیخبندان م یرفـتزندگـیبیـشاز12میلیـوننفـرراتح تتأثیـرقرار یکـی از پرحاشـی هترین حوز ههـا در
امروزیموسومبه«هولوسن» ،کهدر حدود ۱۱,۰۰۰سال دهد؛تاآنجا کهنخستینمصوبۀدولتیازدهمدراولین مدیریـتمنابـعاسـتراتژیک کشـوربـوده
پیـشآغـاز شـدهاسـتوتابهامـروزادامهدارد،نوسـانات جلسـۀ رسـمی هیئت وزیـران مربـوط به احیـای دریاچۀ اسـت .ن هتنهـا فعـالان محی طزیسـت،
ارومیـه بـود و بـا تشـکیل سـتاد ملـی بـه ریاسـت معـاون بلکهبسیاریازمتخصصانوفعالاندر
اندکی داشـته است. اولرئی سجمهـوریتالشبـرایبازگردانـدنحیـاتبـه حوزۀآب کشـوربهاشـتباهاتفاحشدر
از سـوی دیگـر ،وقتـی بـه پروژ ههـای انسا نسـاختی ایندریاچهآغاز شد.هرچندیکیاز عللاصلیخشکی مدیریـت منابـع آب معتـرف هسـتند.
ماننـدسـدهادر حوضـۀآبریزدریاچـۀارومیهنگاه کنیم، دریاچـۀ ارومیـه خش کسـال یهای چنـد سـال اخیـر در نوشـتار زیـر نویسـنده باتوج هبـه
م یبینیمدراینحوضۀآبریز103سددرحالشناسایی دانستهم یشود،بررس یهانشانم یدهدخش کسالی محوریـتآبومحی طزیسـتدربرنامـۀ
ومطالعهیادر دسـتاجراوبهر هبرداریاسـت کهاز این فقـط5درصـددر ایـنمسـئلهمؤثـربودهاسـت.وقتیدر ششمتوسعه،بااستفادهازمنابعمختلف
تعـدادحـدود 52سـدآنسـاختهشـدهوافزایـشسـطح کشـور ترکیـه،دریاچـۀواندر فاصلـۀتنهـا 150کیلومتری ونیـزنـگاهجهـ تداربـهمحی طزیسـتو
زیـر کشـت اراضـی در ایـن حوضـه در نظـر گرفتـه نشـده توسـعۀپایـدار،بـرضـرورتتغییـرنـگاهو
رویکـردمتولیـانآب،ب هویـژهدربخـش
است.
ک مآب یهایاخیردریاچۀارومیهنشان هایاز اینواقعیت حاکمیتـیتأ کیـدم یکنـد.
تلخاسـت کهانسـاندر محروم کردنایندریاچهاز آب
موردنیـازشبـرایبقـا ،گـویسـبقترااز طبیعـتربـوده
است.
مسـئلۀ دریاچـۀ ارومیـه ب هدلیـل وسـعت آن و ابعـاد
