Page 66 - ماهنامه شماره 23 برای فردا

‫‪65‬‬

‫بـه نیـاز شـهروندان خـاص مثـل معلـولان یـا سـالمندان‬ ‫آیا شهروندان اصفهانی شهروندان‬
‫و توجـه بـه حیوانـات و محی ‌طزیسـت مطـرح م ‌یشـود‪.‬‬ ‫مسئولی ‌تپذیریهستند؟‬
‫قوانیننقشتسهی ‌لگریو‬ ‫ا گـرمسـئولی ‌تپذیریرامهارتقلمداد کنیـم‪،‬پسباید‬ ‫مردممابیشـترمسـئولی ‌تگریزند کهمسئل ‌هایفرهنگی‬
‫نظارتیدرمسئولی ‌تپذیری‬ ‫امـری تربیتی باشـد‪.‬‬ ‫رفتـاری اسـت‪ .‬البتـه مـن ریشـ ‌ههای آن را در فرهنـگ‬
‫شهرونداندارند‪.‬نکتۀمهم‬ ‫درسـت اسـت کـه مهـارت اسـت‪ ،‬ولـی حـق هـم‬ ‫نم ‌یدانم؛چونفرهنگملیوفرهنگدینیماسرشـار‬
‫هسـت؛ یعنـی حا کمیـت حـق دارد از مـا بخواهـد‬ ‫از آموز ‌ههـایمرتبـطبـامسـئولی ‌تپذیریاسـت‪.‬‬
‫ایناست کهشهروندی‬ ‫مسـئولی ‌تهاییرابپذیریـمومـاهـمحـقداریـم‬ ‫پسریشۀمسئولی ‌تگریزیمادر کجاست؟‬
‫هیچربطیبهجنسیت‪،‬‬ ‫کـه اختیاراتـی داشـته باشـیم و مقدماتـی برایمـان‬ ‫مـا در حـوزۀ شـهروندی مفاهیمـی بسـیار مهـم قبـل از‬
‫قومیتوموقعیتسازمانی‬ ‫آمـاده شـود‪.‬‬ ‫مسـئولی ‌تپذیری داریـم کـه بایـد تبییـن شـود‪ .‬یکـی‬
‫ندارد‪.‬شهروندیجایگاهی‬ ‫همۀمفاهیمازجملهمفاهیماجتماعیعناویناصلیو‬ ‫از آ ‌نهـا احسـاس شـهروندی اسـت‪ .‬احسـاس اینکـه‬
‫است کهچهبخواهیدو‬ ‫فرعیدارند‪.‬بهمسئولی ‌تپذیریهمبایدبههمیندید‬ ‫بـه شـما ب ‌هعنـوان شـهروند نـگاه م ‌یشـود‪ .‬وقتـی از‬
‫چهنخواهیدبایدآنرااحراز‬ ‫وب ‌هعنـوانمهـارتنـگاه کنیـم؛چـونمـناولبایـدماهر‬ ‫کـمهسبئایوـلید ان‌تپجـذایمردیهـحدرامفکمانا‌یتـزنییمد‪،‬ریاعنختییـفاررددادرردبرکاـبرهکباعرـدًیا‬
‫کنید؛بنابرایننم ‌یتوانگفت‬ ‫باشـمتـابتوانـموظیفـ ‌هایراانجـامدهـموماهرباشـمتا‬
‫قانو ‌نگذاربایدب ‌هعنوان‬ ‫بتوانـمحقـمراطلـب کنـم‪.‬مسـئولی ‌تپذیریب ‌هعنـوان‬ ‫بخ‌هوادلیســتلهوجمـو‌یدشـهومدی؛ـنماثما ًلکانـدارت اسزـاطو تحعهـشـدهورم اسمـئکاولنـیات‌ت‬
‫یـک مهـارت‪ ،‬امـری آموزشـی و تربیتـی اسـت‪ .‬ابتـدا در‬
‫یکبازیگرباقوانینو‬ ‫خانـوادهبایدمسـئولی ‌تپذیریرابـهبچ ‌ههایادبدهند‪.‬‬ ‫زیرسـاختی و ایمنـی بـرای رانندگـی فراهـم شـده اسـت و‬
‫اصولوامکانات کاری‬ ‫بعـدنوبـتمدرسـهاسـتوبعدرسـانه‪.‬ا گـردر اینمیانه‬ ‫مسـئولیترانندگـیامـنبـرعهـدۀشماسـت‪.‬نم ‌یتـوان‬
‫کندکهمسئولی ‌تپذیری‬ ‫تناقضـیشـکلبگیرد‪،‬وضعیتیپدیـدم ‌یآید کـهاز نبود‬ ‫بـدونفراهـم کـردنامکانـات‪،‬انتظـار مسـئولی ‌تپذیری‬
‫درجامعۀمارشد کند‪،‬‬ ‫آموزشهمبدتراست‪.‬مسئولی ‌تپذیریبهنو ‌عدوستی‬ ‫داشـت‪ .‬دربـارۀ بچ ‌ههـا هـم همی ‌نطـور اسـت‪ .‬ا گـر‬
‫بلکهتربیتاثربخشاز‬ ‫واحقـاقحقـوقختـمم ‌یشـودوپدیـدآمـدنتناقضدر‬ ‫امکانـات در اختیارشـان نگذاریـم‪ ،‬نم ‌یتوانیـم از آ ‌نهـا‬
‫یکسووبازآفرینیمفهوم‬ ‫بسـیاریمـوارد کار رادشـوار م ‌یکنـد‪.‬مـاهنـوز نم ‌یدانیم‬ ‫مسـئولی ‌تپذیریبخواهیـم‪.‬اماقبـلاز آن‪،‬بایدمعنای‬
‫مسئولی ‌تپذیریاجتماعی‬ ‫ا گرباماشینبا کسیتصادف کنیمفرار کنیمیانکنیم؛‬ ‫مسـئولی ‌تپذیری را بدانیـم‪ .‬ایـن یعنـی فـرد بـه نقـش و‬
‫شهروندان از سوی دیگر‬ ‫نم ‌یدانیـما گـرچنینصحنـ ‌هایرادیدیمپلا کماشـین‬ ‫جایـگاهخـودوتوانمند ‌یهـاوامکاناتـشووظایفـی کـه‬
‫م ‌یتوانددرتوسعۀمهارت‬ ‫رابرداریمیانه؟ای ‌نهاهمهتناقضاسـت‪.‬مهمنیسـت‬ ‫برعهد ‌هداردآ گاهیواشرافداشتهباشد‪،‬بهوظایفش‬
‫مسئولی ‌تپذیریاجتماعی‬ ‫کهشمام ‌یدانیدبایدشهروندمسئولی ‌تپذیریباشید؛‬ ‫عمـل کنـدودر برابرشپاسـ ‌خگوباشـد‪.‬هیچمسـئولیتی‬
‫مؤثر واقع شود‪ .‬ا گر شما‬ ‫مهـم ایـن اسـت کـه در لحظـۀ لازم مسـئولی ‌تپذیری‬ ‫ددیرگحرایان نتیاسجتتم؛اعمثلی ًاانمعسلامن‪،‬مغیسرئمورتلباسط باتمکهسئخولویب ‌تدهرایس‬
‫مسئولی ‌تپذیربارآمده‬ ‫خـودکار در وجـودشـماشـکلبگیـرد‪.‬همـۀمـام ‌یدانیـم‬
‫باشید‪،‬حتیاگرب ‌هدلیل‬ ‫نبایددروغبگوییمولیچرام ‌یگوییم؟چونتوجیهات‬ ‫بدهـد و دان ‌شآمـوز مسـئو ‌ل اسـت کـه سـؤال بپرسـد و‬
‫یکقانوناشتباهبهزندان‬ ‫فـراوان را بـه مـا یـاد داد ‌هانـد‪ .‬دلایـل را عقـل و منطـق‬ ‫خـوببیامـوزدوهی ‌چکـدامی ‌کطرفهمسـئولنیسـتند‪.‬‬
‫بیفتید‪،‬بازهممسئولی ‌تپذیر‬ ‫م ‌یسـازد و توجیهـات را عـادات‪ .‬چقـدر سـازمان هـای‬ ‫چه کسانیبازیگرانحوزۀمسئولی ‌تپذیر ‌یاندو‬
‫آموزشـیوتربیتیمابه کودکانونوجوانانروشزندگی‬ ‫هرکدام چه وزنی دارند؟‬
‫خواهیدبود‪.‬‬ ‫مسـئولانهرایـادم ‌یدهنـد؟‬ ‫در زمینـۀ مسـئولیت اجتماعـی بازیگـران متفـاوت و‬
‫اولین کارایناست که‬ ‫نکتۀدیگرایناست کهبازیگراناصلیاینعرصه‪،‬یعنی‬ ‫زیـادیوجـوددارد؛امـایکـیاز مه ‌متریـننق ‌شهـاراخود‬
‫شهروندی را از مصادرۀ‬ ‫مربیـان جامعـه و خـود فـرد‪ ،‬در موقعی ‌تهـای مختلـف‬ ‫شهروندانبازیم ‌یکنندوالبتهنقشآ ‌نهادر کناردیگر‬
‫شهرداریدرم ‌یآورم‪.‬چرا‬ ‫مسـئولی ‌تپذیری را بـه نفـع خودشـان مصـادره نکننـد‪.‬‬ ‫بازیگراناینعرصهمعنام ‌ییابد‪.‬شمااولبایداحساس‬
‫اینتصوروجوددارد که‬ ‫یکـیازبارزتریـنویژگ ‌یهـایرفتاریماایرانیانتقدمنفع‬ ‫کنیـد شـهروند هسـتید‪ .‬بعـد هویـت شـهروند ‌یتان‬
‫مسئولیتشهروندسازی‬ ‫فـردییـا گروهـیبـرنفـعجمعیاسـت‪.‬حضـرتعلـی(ع)‬ ‫مشـخص شـود‪ .‬ایـن هویـت بایـد بـه شـما تقدیـم شـود‪،‬‬
‫فقطبهعهدۀشهرداری‬ ‫م ‌یفرمایند‪«:‬حقیقترابگو‪،‬حتیا گربهزیانتوباشـد؛‬ ‫نـوبهعتـدًحاممیـفاله؛یـسـمپمرتبسـشـطبـمااایشــهنروهنویدـیترارامک ‌یآسـموبزیـمد‌یوکآنیـنردا‬
‫سـر پیمـان خـود بـاش‪ ،‬حتـی ا گـر بـه نفـع تـو نباشـد‪».‬‬
‫است؟شهروندیبه‬ ‫آبرندارابشـهنتفمـعنازخـمودسئموملیصـا‌تپدرذهیکرنـیمچ؟یمثسا ًلاتگورآیاجمنـا‌یحخمواهنبرم‬ ‫متناسـبباشـهری کهدر آنزندگیم ‌یکنیدومتناسب‬
‫همۀسازما ‌نهاونهادها‬ ‫باشخصیتخودتانبروزم ‌یدهید‪.‬بعدنوبتآموختن‬
‫سـر کار آمد‪،‬مسـئولی ‌تپذیریایناسـت که کسانیرابر‬ ‫بـه همیـن‬ ‫ترحتقیــوبق‪،‬ممهاسرـتـئولییمثـ‌تهلامووشـظااریکـتف اشـسـهرتون‪.‬دمث ‌یا ًلو‬
‫مربوطاستوهم ‌هجا‬ ‫سـر کار بیـاورم کـهایـنجنـاحرابـهقـدرترسـاندند؟‬ ‫شـرکت در‬
‫بایدشهروندیراآموزش‬ ‫حوزۀ‬ ‫ابجستـیماارعـییمواعقـملع ًامبـسـهئاویـلین ‌تدنلایپـذلیاربـسـودتنکـدره‬ ‫و عـد ‌های وظیفـۀ خـود‬ ‫راامـعاـ ادیـ‌هان ایسحاـسـقًا یـخـودک‬ ‫انتخابـات‬
‫دهند‪.‬دومین کارایناست‬ ‫دیگـر‬ ‫مهـارت اسـت و حـق و‬ ‫م ‌یداننـد؛‬
‫بازیگـرانایـنعرصـهنقـشخـودراب ‌هخوبـیایفـا‬ ‫وظیفـهنیسـت‪.‬ذهـنشـرقیماسـت کـهبـهدوقسـمت‬
‫کهمفهومشهروندیرا‬ ‫نکرد ‌هانـد‪.‬‬ ‫وظیفـه در برابـر دیگـران و حـق در برابـر دیگـران تقسـیم‬
‫ترویج می دهم‪ .‬در فرانسه‬ ‫ایـن یکـی از اشـتباهات ماسـت کـه مقصـر هـر‌ضعفـی را‬ ‫شـدهاسـت؛ولیدر ذهنانسـانمدرن‪،‬پیشاز ای ‌نها‪،‬‬
‫دیگرانم ‌یدانیم‪.‬درصورتی‌کهبههرحالتاسنخاص‬ ‫مهار ‌تهـای زندگـی مطـرح اسـت کـه مشـارکت کـردن و‬
‫فرهن ‌گسراهااولینبار‬ ‫و جـای خاصـی‪ ،‬دیگـران یـا والدیـن بـر فـرد تأثیرگذارنـد و‬ ‫مشارک ‌تجوییوترغیببهمشارکتاز آنجملهاست‪.‬‬
‫برایترویجزندگیشهریو‬ ‫بکنعدد‪.‬ازمآثل ًناخشـودخاوصمی ‌یکتوهاتنادپامنزفادههیسـمالذگهنی ‌هیامواشرراهببازهآفهریمنرایه‬ ‫همینمشارک ‌تطلبیفردرابهاحساستعلقبهجامعه‬
‫فرهنگشهروندیتأسیس‬ ‫م ‌یرسـاندوایـنحـستعلقبهتعهـدوتعهدبه کیفیت‬
‫پـدرش بـه مسـجد م ‌یرفتـه‪ ،‬بعـد از مطالعـه و تحقیـق‬ ‫زندگـی شـهری م ‌یانجامـد‪ .‬بعـد از ایـن‪ ،‬وارد حوز ‌ههـای‬
‫شدند‪.‬همانالگوی‬ ‫بـه ایـن نتیجـه م ‌یرسـد کـه یکـی از را ‌ههـای ارتبـاط بـا‬ ‫اخلاقیم ‌یشویم کهدر آنحفظاحترامدیگران‪،‬توجه‬
‫فرهن ‌گسراهادرایرانپیاده‬
‫شد؛امادرآ ‌نها کلا ‌سهای‬

‫هنریو کامپیوتروفنی‬
‫حرف ‌هایو‪...‬برگزار‌کردند‪.‬‬