Page 67 - ماهنامه شماره 23 برای فردا
P. 67
شمار ٔهبیستوسوم66
آذر مـاه 1397
ایـصرفن هصجرفویـهجیوکیـنـیدن،باامـاشـمنمد.کوقناتـسـیمـتنخبوهدعنشـوااننعمامـسـ ِئلوبله اجتماعـی مسـئولی تپذیر نباشـد .بنابرایـن لازم اسـت خداونـد ،گر هگشـایی از کا ِر مـردم یـا در خدمـت جامعـه
مدیریـتشـهریتعریفـماز مسـئولی تپذیریایناسـت ارزشواهمیـتمسـئولی تپذیریدر قبـالجامعـهرادر بودناسـت.در چنینموقعیتیخودفردبرخودشاثر
کهفقطشهروندانبایداین کاررابکنند،مسئولی تپذیر شهروندانب هعنوانیکیازاولوی تهایرفتاریپررن گتر گذاشتهاست.مسئولی تپذیرییکیازنشان ههایبلوغ
نیسـتموایـنمفهـومرابـهنفعخـودممصـادره کـرد هام. عاطفی،اجتماعی،روانیوعقلیاسـتونشـا ندهندۀ
شـماایـنوضعیـتراچنـانسـادهتحلیـلم یکنیـد کـه کنیم. ایـناسـت کـهفردفقـطبهمنافعخودفکرنم یکندوبه
گوییبرایداشـتنشـهروندمسـئولی تپذیر کافیاست نقشقوانیندرافزایشمهارتمسئولی تپذیری اینباورومهارترسـیدهاسـت کهبایدمسـئولی تهای
بایسـت ههای مشـخصی را کنـار هـم جمـع کنیـم تـا بـه خـودرادر قبـالجامعـهب هخوبـیانجـامدهـد.حـالا بـه
هدفمانبرسـیم.پسچرااینرادر جامعهنم یبینیم؟ شهروندانچیست؟ ادبیـاتوفرهنـگمـانگاه کنید :کلاهخـودترابگیرباد
آیـاقانو نگـذار یـاشـهردارییـاشـورایشـهرمـاناآ گا هاند؟ قوانیننقشتسهی لگریونظارتیدر مسئولی تپذیری نبـرد؛ گلیـم خـودت را از آب بیـرون بکـش؛ کـس نخـارد
چـراای نقـدر خطاداریم؟چندینسـالاسـتدر کمیتۀ شـهرونداندارنـد.نکتـۀمهـمایـناسـت کـهشـهروندی پشـتمـنجـزناخـنانگشـتمـن؛دیگـی کـهبـرایمـن
فرهنـگ شـهروندی بایدهـا و نبایدهایـی م یآورنـد کـه هیـچ ربطـی بـه جنسـیت ،قومیـت و موقعیـت سـازمانی نجوشـد ،م یخواهـم سـر سـگ در آن بجوشـد .همـۀ
هدلییلـچکدشا امیـنشامقسـدمتاتکـهشوآامقاعـ ًداهنخیوسدشـتا.دنلیهلـم نشمچییدساننـت؟د ندارد.شـهروندیجایگاهیاسـت کهچهبخواهیدوچه ای نهـافردگرایـیراتبلیـغم یکنـد.حـالمیـاناینهمه
شـهروندی چیسـت .مـن سا لهاسـت تالش مـی کنـم نخواهیـدبایـدآنرااحـراز کنیـد؛بنابرایـننم یتـوان گفت تبلیـغ فردگرایـی ،مـن بایـد بـه خـودم بیایم و بگویـم این
بگویم شهروندی چیست؛ ولی متأسفانه هیچ اهمیتی قانو نگـذار بایـدب هعنـوانیـکبازیگـربـاقوانیـنواصـولو چـهزندگـ یایاسـت کـهمـنفقـطبایـدبـرایخـودم کار
دادهنم یشود.شایدتصور برخیاز مسئولاناینباشد امکانات کاری کند کهمسئولی تپذیریدرجامعۀمارشد کنـم؟بایـدجایـیبـرایدیگـرانهـم کاریانجـامدهـم.
که توسعۀ فرهنگ شهروندی وظیفۀ مدیریت شهری و کنـد ،بلکـه تربیـت اثربخـش از یـک سـو و بازآفرینی مفهوم ایـن اصطالح «کار کـردن روی خـود» یعنـی چـه؟ یعنـی
شهردار یهاسـت؛ولـیمـنمعتقدمهمۀسـازما نهای مسـئولی تپذیری اجتماعـی شـهروندان از سـوی دیگـر سـرانجام بنـد نا فهایـی را کـه بـه ذهـن مـا و عـادات و
آموزشـی ،فرهنگـی ،اجتماعی و خدماتی ،انتظامـی و... م یتوانـددرتوسـعۀمهـارتمسـئولی تپذیریاجتماعـی تربیـت و منـش مـا وصـل شـده ببریم و ببینیـم خودمان
بایـددر بسـطو گسـترشایـنفرهنـگمشـارکت کننـد. مؤثرواقعشـود.ا گرشـمامسـئولی تپذیربارآمدهباشـید،
ا گـر ایـن همگرایـی و همـکاری پدیـد بیایـد ،مقدمـات و حتیا گرب هدلیلیکقانوناشـتباهبهزندانبیفتید،باز چگونـه م یخواهیـم زندگـی کنیم.
امکانـات شهروندسـازی و شـهروندگرایی در شـهرهای هـممسـئولی تپذیرخواهیـدبـود.شـمادر هـرموقعیتـی فکرمـی کنیـد اینکـه روی خودمـان کار نم یکنیـم
مـافراهـمخواهـدشـد.البتـهلازماسـتدر ایـنزمینـهاز مسـئولی تپذیریدچـونآندوبازیگـر،یعنـیمربـ یای که عموبمیـینتهکمـه قۀطمـعا ًا نعدمارودم؛یـولتی بدایرشدت؟ر افراد دوست دارند
کسـانیدعـوتبـه کارشـود کـهتخصـصودغدغـۀلازمرا انسـانراتربیـتم یکنـدوانسـانی کـهمفاهیـمرادر خـود دیگران را تغییر دهند چون معتقدند تا دیگران درسـت
داشتهباشندومفهومشهروندیراازشعارهاومانورهای بازآفرینـیم یکنـد،خوبعمـل کرد هانـدوا گرخوبعمل نشـوند ،آ نهـا هـم درسـت نم یشـوند؛ در حالـی کـه
نمایشـیوفعالی تهایسـطحیوسـلیق هایدربیاورند. نکـرده باشـند ،قانو نگـذار هـم نم یتوانـد آ نقدرهـا در بهتریـنراهتغییـرداد ِندیگـرانتغییردادنخوداسـت.
حا کمیتوشـورایشـهر،چهراسـتوچهچپ، مسـئولی تپذیری شـهروندان اثرگـذار باشـد .قانو نگـذار نکتـۀ دیگـر ایـن اسـت کـه اولوی تهـای افـراد مختلـف
م یخواهندچهرۀخوبیاز خودبهجابگذارندتا هـم بـا هـم فـرق م یکنـد .ممکـن اسـت مفهومـی مثـل
م یتوانـدتسـهی لگرباشـد،ولـیبازیگـراصلینیسـت. مسـئولی تپذیری بـرای شـما اهمیـت داشـته باشـد؛
دورۀ بعـدی هم رأی بیاورند. حا کمیـت چـه نقشـی دارد؟ در کشـورهای پـس بـه دنبـال آن مـ یروی ،روی خـودت کار م یکنـی
حضـرت امـام سـا لها پیـش در سخنانشـان بـه نکتـۀ توسـع هیافته قانـون وضـع م یکننـد ،امـا قبلـش و م یفهمـی مسـئولی تپذیری چیسـت و چگونـه بایـد
خوبـی اشـاره کردنـد و گفتنـد« :کاری بکنیـد کـه آن کار تسـهیلاتوامکاناتـیآمـادهم یکننـدتاشـهروند ایجـاد شـود؛ امـا مفاهیـم دیگـر کمتـر برایـت اهمیـت
ماندگار شـود،نهاینکه کاریبکنید کهخودتانماندگار خـودش بـه سـمت رعایـت قانـون گام بـردارد. دارنـد ،چـون اولویـت و ضـرورت نبـوده؛ پـس بـه دنبـال
شـوید».حـرفبسـیار عمیقـیاسـت؛امـابعض یهـاهنوز ای نهـااقدامـاتحا کمیـتاسـت،چـهحا کمیت آن نرفتـ های .مـن م یگویـم دربـارۀ فلانـی بـه شـما دروغ
بعـداز چهـلسـالبـهایـننکتـهنرسـید هاندوم یگوینـد محلـی ،چـه حا کمیـت کلان .مربیـان جامعـه و گفتـم،چـونم یخواسـتمآبرویـشنـرود؛پـسآبـروداری
چـ هکار کنیـم کـهبـاز هـمبمانیـموبـاز هـمرأیبیاوریـمو نخـهاویتدـ ًا اشـگـهررتونسـدهیهلراچقـت ودرامهـکامنـادتسـفراتهـو پمـانببازننشــدد،، بـرای مـن ارزش اسـت؛ شـما م یگویـی بایـد راسـتش را
چگونـه هـر موقعیتـی را سـکوی پـرش خـود ،نـه ارتقـای م یگفتیتااواشتباهشرابپذیردومسئولیتعملشرا
مسـئولی تپذیری راه بـه جایـی نم یبـرد. بهعهدهبگیرد،چونمسئولی تپذیریاجتماعیبرای
جامعـهقـرار دهیـم. گمسسـتئرودلیۀشتپهرذوینردیییاکـسیتا.زحاحلکقم هیهـاتایس اتصلـک ِهیبامیفداههیـممۀ شـما مهـم اسـت .همـۀ ای نهـا ارز شانـد؛ امـا اولوی تهـا
حتـیا گر کسـیبخواهدبماندباید کارهـایخوب مفاهیـم را بـرای شـما تبییـن کنـد ،حـس شـهروندی و بـا هـم فـرق م یکنـد .بنابرایـن شـاید مسـئولی تپذیری
بمثکنل ًاد.دهکارسـاخلوابسـکرتد.انوهممیبمینستدنلزممیزتمواانندطدوهلانسایل، هویتشهروندیبهشمابدهدوفرایندمشارکتجمعی عممسـوئمویلـیتانسـداشتـ.تهشبـاایشـددهـومهـرواکقعـسًـایدرف زکـنردگکـنـیدفـشرـدخیصو
بمانـد؛پـستصمیـمم یگیـردیـک کار کوتا همـدت تبراکمبـنررکیاــزدیک.نـشـحادم.کااتلمبیـستــههتیانلآمل کنینتـهوادنمـتـیـادنشصـرکمفاـاًراابرارحممسـاسیـکئنونسلـیمد،سـتپمئثذولایًیلردتیر خانوادگـی مسـئول باشـد ،ولـی در حـوزۀ شـهروندی و
س هسـالهبکنـدتامردمببیننـدودورۀبعدهمبماند. بحث کمبودبرق،ازشهروندمسئولی تپذیرم یخواهند
اماصـدورل ًااینسـزلمییقن ههادیو امسـشکت.لدماریمکمـ:ینکایساـینتکهشـکامرافرعهانشـگقی
موسیقیباشیدووقتیمسئولفرهنگیشهرم یشوید،
حوزۀموسـیقیرشـد کندودیگراهالیفرهنگوهنردر
حاشیهقرار گیرند.نکتۀدیگراینکهمابرداشتناقصیاز
مسائلفرهنگیداریم.دراینجاهمهماناولویتداد ِن
نفعشـخصیبرنفعجمعیاسـت که کار دسـتمانداده
اسـت.متأسـفانهمدیریـتدر حـوزۀفرهنـگدر جامعـۀ
مـا در بسـیاری از سـازما نها و نهادهـای تصمی مگیـر و
برنام هریـز ،هـم مبتنـی بـر سـلیق هها و سـفار شها و هـم
براسـاس دیدگا ههـای ناقـص و سـطحی اسـت و هـم
