Page 31 - ЖУРНАЛ Ойунский с обложкой
P. 31
31
фольклорун, итэ±элин, үгэстэрин уус-уран ай- сиф СталиІІа туһаайан этэр сэттээх-сэлээн-
ымньыга киллэрбит суруйааччы суо±а. Кини нээх тыллара буолуохтарын эмиэ сөпкө дылы”...
тэрийбит союһа күн бүгүн Ойуунускай аатын Итиннэ эбии “Улуу КудаІсаны” ылыІ. Бу ай-
үрдүктүк тутан, уларыта тутуу ииппит араас ай- ымньылар айар куттаах киһи кыа±ын, кіІµлµн,
аларын этэІІэ туораан кэллэ. бэл диэтэр ол ынырык кэмнэргэ дьиІ кырдьы-
Иккиһинэн, Ойуунускай саха литера- гы тиэрдэр кыах баарын туоһулуур. Ойуунускай
туратын сайдыытын торумнаан биэрбит, бу үөрэ±э биһиэхэ билигин да туһалаах.
олоІхо улахаІІа ууруллубат кэмигэр өрө Өссө биир Ойуунускайга махтанар уонна
туппут, үйэтиппит киһинэн буолар. Кини сүгүрүйэр суолбут – кини суруйааччы бары
кі±µлээґининэн ССРС суруйааччыларын чили- жанрдарга үлэлиир кыа±ын көрдөрүүтэ буо-
эннэринэн то±ус олоІхоһут буолбута. Инсти- лар. Поэт, драматург, кэпсээнньит, онно науч-
тукка үлэлиир кэмигэр бэрт элбэх олоІхону най үлэлэрин эбэн кэбиһиІ. Хас да үйэ тухары
суруттаран хаалларбыта. Уонна туохха да тэІэ нуучча суруйааччылара улуу Пушкиннарыгар
суох улахан үлэни “Дьулуруйар Ньургун Боо- литератураларын бары кыа±ын, ымпыгын-
туру” саха олоІхотун каноническэй текстин чымпыгын булалларын курдук, биһиги, саха
быһыытынан суруйбута. Ойуунускай бу маны суруйааччылара, Былатыан Ойуунускай айым-
оІорбото±о буоллар, бүгүн олоІхобут ЮНЕ- ньыларыгар төннөн кэлэ турабыт, киниттэн са-
СКО шедеврэ аатырара саарбахтардаах буолуо наабытыгар санаа эбинэбит, кыахпытыгар кыах
этэ. Кини бу сүдү үлэтин өйдөөн туран, саха булунабыт.
народнай поэта, Саха сирин суруйааччыларын Ойуунускайы кытта алтыспыт дьоннор-
союһун председателэ Семен Петрович Дани- тон мин Дмитрий Кононович Сивцевтэн-Су-
лов “Дьулуруйар Ньургун Боотуру” нууччалыы орун Омоллоонтон биирдэ-иккитэ ыйытан
тылбаастаппыта, кинигэ буолан тахсарын сити- көрбүттээ±им. О±онньор үгүһү-элбэ±и кэп-
спитэ. Онон бу олоІхобут бастаан нууччалыы сээбэт этэ. Биир сайын кинилиин Ойууну-
туспа кинигэнэн күн сирин көрөн турар. Саха- скайдаах олохторугар Дэлбэрийбит алааһыгар
лыы туспа кинигэнэн 2003 сыллаахха эрэ тах- сылдьыспытым. Онно турар пааматынньык
сыбыта... иннигэр о±онньорум умса туттан туран тугу
Айар үлэ суруйааччыга кіІµл буолар кыа±ы эрэ сибигинэйбитэ. Иһиллээбитим: “Была-
биэрэр. Уопсайынан, саха дьонугар былыргы тыан, эн бу со±ото±ун алааскар турда±ыІ... Бу
илиІІи төрдүлэрбититтэн ситимнээх ханары- мин кэллим ээ...” – диэбитэ. Көнөн мин диэ-
тан этии, эргитэн этии, судургута – үгэргээһин ки хайыспытыгар о±онньор хара±а уу-хаар ба-
диэн баар. Бу олус судургу үгэґэ баар үгэргээһин спыт этэ. Ону миэхэ биллэримээри, туора сотто
буолбатах, дириІ түгэхтээх, хас да биэтэстэ- охсоот, бу пааматынньыгы куоракка көһөрөр
эх , тэІІэ сайдар хас да хайысхалаах кэпсэ- наадатын эппитэ. Уустук да кэмнэргэ олор-
эн. Ити өртүттэн Ойуунускай айымньыларын бут, айбыт, бэйэ-бэйэлэрин олус да ытыктаһар,
ырытар буоллар, бэрт элбэх саІа арыйыылар уйаннык сыһыаннаһар дьон этилэр биһиги
баар буолуох курдуктар. Саха народнай суруй- кырдьа±астарбыт...
ааччыта Софрон Данилов бу туһунан этэн ту- Билигин Былатыан куорат ортотугар, мэлдьи
рардаах. 1937 сыллаахха тахсыбыт “Александр элбэх киһи сылдьар сиригэр турар. Кини тула
Македонскай” диэн кэпсээнин туһунан Софрон о±олор мусталлар, мэниктииллэр, сырсаллар,
Петрович суруйар: “Ону тэІэ Аристотель диэн кырдьа±астар киниэхэ нөрүйэн ааһаллар, илин-
бөлүһүөк о±онньор: “Эн суолуІ – хаан, мин су- тэн ойон тахсар µрµІ кун сардаІата кини сыр-
олум – өй үрдүк билиитэ, үөрэх үрдүк кыайыы- дык сэбэрэтин өссө тупсарарга дылы...
та” диэн хааннаах императорга сырайыгар быһа
быра±ан эппит тыллара Платон Ойуунускай Наталья ХАРЛАМПЬЕВА,
алдьархайдаах репрессия айбыт а±атыгар Ио- саха народнай поэта.
Казах поэтåссата Турсунай бåсåдката
