Page 30 - ЖУРНАЛ Ойунский с обложкой

Ґс саха тірµі±эр...

30
«Суруйааччылар миэннэрэ свÿтаÿ свÿтых кэриэтэ дьонум этилэр.
Ол иґин кµµґµм кыайарынан кинилэри тумнан, харыстаґа, аччылаґа
сатаатым. Мин оннубар суруйдуннар, µлэлээтиннэр!»

Ï.À.Ойуунускай.

Былатыан Ойуунускай кэмнэргэ
ілбіідµйбэт аата

охтубут аатырбыт саха бастакы суруйааччы-
ларын ійііґµІІэ мэлдьи уорбалыыллара,
иккиһинэн – төттөрү кинилэри самнарбыттарга
кыттыспытын, ханна эрэ тыл ыһыктыбытын ти-
линнэрэ, дьыала±а тиһэ сатыыллара. Күн бүгүн
да±аны ити икки була сатаан буруйдааһыннар
матыыптара биллэн ааһааччы.
Ойуунускай норуотугар хайдах баары-
нан, дьиІнээ±инэн төннөрүгэр биир суол
дьэІкэтик өйдөнүөх тустаах – кини бэйэтин
кэмин киһитэ, кини ол уустук кэмнэргэ ай-
быта-туппута, олорбута. Ойуунускай хайа да
дьайыыта – былааска, литература±а, наука±а
– барыта норуотун туһугар ол кэм кыа±ынан
туһуламмыта.
Кини бэйэтэ бі±іргіппµт былааһа бэйэтин
саллаатын сиир суолга турунарын эрдэттэн да
бүтэйдии сэрэйэрэ эбитэ буолуо дии саныы-
бын. Икки бүк батталга олорбут саха дьонун
сырдык олох киэІ суолугар таһаарар туһугар
Былатыан Ойуунускай саха норуотун улуу уола Ойуунускай үлэтин бэркэ билэбит. 1918 сыл-
буоларын саарбахтыыр киґи бµгµн суох. Арыый лаахха Ойуунускай – Саха сиригэр советскай
эдэр дьон ійдібµллэригэр мэлдьитин да итинник былааһы тэрийиигэ Центросибирь комиссия-
этэ диэн санаа бигэтик олохсуйда. Дьокуускай тын баһылыга, 1921 сылтан губревком предсе-
куорат килбэйэр киинигэр турар Былатыан па- дателэ, автономнай республика тэриллиэ±иттэн
аматынньыгар саІа ыал буолааччылар сибэкки бастаан Саха АССР Совнаркомун, онтон Саха
уурар µгэстэрэ µіскээтэ. Поэкка сµгµрµйµµттэн АССР Киин Ситэриилээх комитетын председа-
са±аланар эдэр дьиэ-кэргэн дьоло... телэ, 1928-29 сылларга – үөрэх уоннаи доруо-
Ити көннөрү кэм-кэрдии ааспытынан, буйа харыстабылын наркома. РКП(б) Х съеһин
биитэр кырдьык тиллэр айылгытынан эрэ делегата. Иккис, үһүс ыІырыылаах ССРС Киин
быһаарыллыбат. Саха норуотугар, саха дьонугар Ситэриилээх комитеттарын чилиэнэ. Х1 Совет-
Ойуунускай аата тар Бµтµн Россиятаа±ы, 11 Бүтүн Союзтаа±ы
биһиги государ- съезтэрин делегата...
ственноспытын, Ити үрдүк дуоһунастарга үлэлээбитин туха-
литературабытын, ры Ойуунускай норуотун кэскилин туһугар ох-
тылбытын уон- суспута. Былаастан туора тутуллар кэмнэригэр
на олоІхобутун кини Саха сирин бастакы научнай тэрилтэтин
кытта быһаччы – Тыл уонна культура институтын төрүттээбитэ,
сибээстээх. Бу салайбыта. Кини кі±µлээґининэн Саха сирин
санаа олохсуйа- издательствота тэриллибитэ. Саха сирин су-
рын туһугар хас руйааччыларын союһун эмиэ кини тэрийсиби-
эмэ көлүөнэ саха тэ, бастакы салайааччы кини этэ. Ити барыта
ин т е л лиг е нн э - Ойуунускай сайдыы түһүмэхтэрин ситимнээн
рэ, ордук чуола- көрөрүн туоһулуур. Бу ааттаммыт үс тэрилтэ
ан суруйааччылар күн бүгүнүгэр диэри тигинэччи үлэлии, нору-
күүскэ улэлээбит- оттарыгар сулууспалыы олороллор.
тэрэ. Ойуунускай БµгµІІµ саха суруйааччылара Былатыан Ой-
айымньы ларын, уунускайга махтанарбыт, сүгµрүйэрбит элбэх.
үлэлэрин ыры- Бастатан туран, ити этиллибитин курдук,
тыы, чинчийии кини биһиги айар союзпутун тэрийбит, олохто-
кини үтүө аата обут киһинэн буолар. 1934 сыл ахсынньытыгар
тиллибитин да ыытыллыбыт тэрээһин съезкэ кини бэйэтэ кыт-
кэннэ бэрт уустук тыыны ылбата±а,Москва±а аспирантура±а сыл-
быһыыга-майгыга дьара. Ол эрээри Былатыан Ойуунускайы биир
барбыта. Биир санаанан председателинэн талбыттара. Кини
өртүттэн, аата айар талаана, суруйбут айымньыларын абылы-
тиллиэн инни- ыр күүһэ, инникини өтө көрүүтэ ол са±анаа±ы
нэ Ойуунускайы суруйааччылары бигэтик итэ±этэрэ. Кини айар
“ б у р ж у а з н а й авторитета олус улахана, Ойуунускай курдук
национализмІа” саІа кэми, саІа оло±у, ону кытта тэІІэ саха