Page 27 - ЖУРНАЛ Ойунский с обложкой

Таатта Саарыннара
27
Улуу киґини кытта алтыґан

µбµлµійдээх тэрээґиннэригэр Сардаана Плато-
новна кыттыыны ылбыта, Уус Таатта±а кэлэн
тіріппµттэрин чугас дьонугар махтанан, ахтан-
санаан ааспыта.
Онтон Алдан нэґилиэгин тірµттээбит, туспа
бэйэтин бэйэтэ дьаґанар нэґилиэк буоларыгар
туруорсубут, турууласпыт Г.С.Неустроев 1917 с.
олунньуга Баайа±а±а П.А.Ойуунускайы кытта
кірсµґµµгэ сылдьыбыт, Николай Неустроевты-
ын бииргэ айаннаан тиийбит. Ґлэ, тыыл ветера-
на Клавдия Гаврильевна Неустроева-Макарова,
а±ата Гаврил Семенович Ойуунускайы кірбµтµн,
уоттаах-тіліннііх тылларын истибитин олус
µчµгэйдик саныыра, ірµµ кэпсиирэ, киэн тут-
тара диэн ахтар. Кэлин Г.С.Неустроев Баайа±а±а
М.К.Аммосовы кірсµбµтµн, кэпсэппитин, атын
уларсыбытын астынан кэпсиирэ. Платон Алек-
сеевич Баайа±а±а сылдьыытыгар кэлин бил-
лэр учуутал буолбут, ССРС суруналыыстарын
сойууґун чилиэнэ Герасим Тимофеевич Дяги-
лев ол кэмІэ оскуола±а µірэнэр буолан баар
эбит. Кини ол µірэнээччилэри кытта кірсµґµµ
тµгэнин «СаІа олох кµнµн кірсі» кинигэтигэр
суруйбута.
Нэґилиэк бастакы комсомолеґа, коммуниґа,
гражданскай, А±а дойду улуу сэриилэрин
кыттыылаа±а, республика±а биллэр партий-
най µлэґит Леонтий Николаевич Неустроев
репрессия±а тµбэґэн, П.А.Ойуунускайы кытта
Алдан нэґилиэгиттэн тірµттээх П.А.Ойуу- хаайыыга бииргэ олорбут. Партия±а киирэри-
нускайы кытта бииргэ µлэлээбит, истиІник гэр кинини Платон Алексеевич мэктиэлээбит,
санаґан до±ордоспут, бэйэтин кірбµт, саІатын Кыґыл Знамя, Кыґыл Сулус уордьаннар кава-
истибит, киэн туттар дьоннордоохпут. Онтон лердара, 12 бойобуой мэтээллэрдээх, граждан-
биирдэстэринэн суруйааччы Н.Д.Неустроев бу- скай сэриигэ И.Стродтан анал суруктаах саа-
олар. 1910-13 сс. 15 саастаах Николай Неустроев нан на±араадаламмыт, Нам улууґун бочуоттаах
уонна 17 саастаах Платон Слепцов Дьокуускайга гражданина. Леонтий Николаевич ахтыылары-
тµірт кылаастаах училище±а µірэммиттэр. Та- гар: «Платон Алексеевич хаайыыга олорон эр са-
аттаны аатырдыбыт суруйааччыларбыт, обще- наатын булгуруппата±а, хаґан эрэ µтµі ааппыт
ственнай деятеллэрбит биир ійµнэн-санаанан тіннµі, кырдьык кыайыа диэн онно баар дьон
училище±а µірэнэр саха ыччаттарыгар литера- санаатын кіті±ірі»,- диэн суруйбута.
турнай біліх тэринэллэр, «Юность» диэн ну- Анна, Николай Неустроевтар сиэн балтыла-
уччалыы тылынан сурунаал таґаараллар, суру- ра Акулина Михайловна Неустроева, эдьиийэ
наалга Николай Неустроев редактордыыр. «Бу ииппит ийэтэ Анна Денисовна Ойуунускайда-
сурунаал тула тµмсµбµт 70-ча саха эдэр ыччата ры кытта ситимин, ыаллаґарын, ыарахан кэм-
норуоппут саІа кілµінэ интеллигенцията ии- нэригэр кµµс-кімі буолбутун ахтара. Акулина
тиллэн тахсарыгар олугунан буолбута» - диэн Михайловна о±о сылдьан Саргылаана, Сардаа-
Сардаана Ойуунускайа а±атын туґунан ахтыы- на Ойуунускайалары кытта бииргэ оонньуурун,
ларыгар суруйбута. истиІник санаґан улааппыттарын кэпсиирэ.
Сурунаалга эдэр ыччаттар бастакы холо- Саха Саарыннара Неустроевтартан хаалбыт до-
нуу айымньыларын, олоххо кірµµлэрин, саІа кумуоннары, маллары, айымньылары, хаарты-
олох туґунан ыра санааларын суруйаллара, са- скалары П.А.Ойуунускай аатынан литератур-
нааларын атастаґаллара. 1916 с. до±ордуулар най, Чіркііх музейдарыгар туттарбыта. Саха
Н.В.Гоголь «Ревизор» айымньытын сахалыы дьонугар сµдµ суолталаах Јксікµлээх Јліксій
тылбаастаабыттара. 1917 с. олунньуга Баайа±а±а «Саха интеллигенциятыгар суругун» биир ва-
П.Ойуунускай А.Поповтуун бастакы революция рианын уура сылдьан, 1992 с. дьон билиитигэр
кыайыытын тыа сирин дьонугар сырдата кэлии- таґаарбыта.
лэригэр, Николай Неустроев Уус Тааттаттан ти- Јр сылларга оскуолабытыгар учууталлаабыт
ийэн кыттыыны ылбыта. Ол кірсµґµµ туґунан Степанида Васильевна Оготоева-Колодезникова
«Революция в якутской глуши» очеркатыгар су- 1937 с. Чурапчы педучилищетыгар µірэнэ сыл-
руйбута билиІІэ диэри история биир умнуллу- дьан, Платон Алексеевич ССРС Ґрдµкµ Сэбиэ-
бат тµгэнэ буолан µйэтитиллэ сылдьар. Нико- тигэр депутакка кандидатынан туран, быыбар-
лай Денисович µйэтэ уґаабыта буоллар, Платон дааччыларын кытта Чурапчыга кірсµґµµтµгэр
Алексеевиґы кытта тэІІэ µлэлэґиэ, элбэ±и ай- сылдьыбыта. Платон Алексеевич: «Бу миигин
ыа-тутуо хаалла±а. саха дьадаІытын, сэттэ о±олоох Куґа±ан Хоочу-
Саха талааннаах, бастакы дьахтар суру- гур Јліксій уолун Ґрдµкµ Сэбиэккэ депутакка
йааччыта, общественнай деятель А.Д.Неустроева кандидатынан туруорбуккут. Миэхэ эрэммикки-
Ойуунускайдар дьиэ кэргэн чугас до±ордоро, тигэр бар±а баґыыбаларыІ. Улуу партиям, Ийэ
Платон Алексеевиґы кытта ір кэмІэ биир- дойдум, µтµікэннээх норуотум инники кэскил-
гэ µлэлээбит. Ґтµілээх учуутал А.В.Хоноехова, лээх сайдыытын иґин кµµспµн харыстаабакка
Анна Денисовна балта, ииппит кыыґа µлэлиэм диэн эрэннэрэбин»,- диэн эппитин эт
А.М.Неустроева ахтыыларыгар, П.А.Ойуунускай кулгаа±ынан истибитэ. Степанида Васильевна
Анна Денисовна кэргэнэ И.Д.Балановы кыт- 1937 сыл ахсынньы 12 кµнµгэр П.А.Ойуунускай
та бииргэ µлэлээбиттэрин, дьиэнэн истиІник иґин долгуйа µірэн туран куоластаабыта.
санаґалларын, сылдьыґалларын суруйбут- Киэн туттар биир дойдулаахтарбыт
тара. Акулина Николаевна, Платон Алексе- П.А.Ойуунускайы кытта тэІІэ µлэлэспиттэрин,
евич кэргэнэ «а±абыт хаайыллыбытын кэн- до±ордоспуттарын эдэр ыччат билиэхтээх, киэн
нэ Анна Денисовна ійіібµтэ, кіміліспµтэ» туттуохтаах.
диэн махтанан ахтыыларыгар бэлиэтээбитэ. А.НЕУСТРОЕВА.
2003 с. А.Д.Неустроева тіріібµтэ 100 сыллаах Уус Таатта.