Page 46 - Matematik Tambahan Tingkatan 5 KSSM
P. 46

dy
              Jadi, kecerunan tangen kepada lengkung y = x  pada titik B(3, 9) ialah    = 2x = 2(3) = 6.
                                                        2
                                                                              dx
                                                                   dy
              Secara amnya, proses untuk menentukan fungsi kecerunan    atau terbitan pertama bagi suatu
                                                                   dx
                                                         dy

              fungsi y = f(x) dengan menggunakan idea  had     seperti ini disebut sebagai pembezaan
                                                    dx ˜ 0 dx
              dengan prinsip pertama.
                  KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
               Contoh    3
                    dy
               Cari     dengan menggunakan prinsip pertama bagi setiap fungsi y = f(x) yang berikut.

                    dx
                                                                                  3
               (a)  y = 3x                  (b)  y = 3x  2              (c)  y = 3x
               Penyelesaian



               (a)  Diberi y = f(x) = 3x                 (b) Diberi y = f(x) = 3x  2




                        dy = f(x + dx) – f(x)                     dy = f(x + dx) – f(x)
                                                                               2
                                                                                     2
                           = 3(x + dx) – 3x                          = 3(x + dx)  – 3x
                                                                                               2
                                                                                        2
                                                                          2
                           = 3x + 3dx – 3x                           = 3[x  + 2x(dx) + (dx) ] – 3x
                                                                          2
                                                                                               2
                                                                                         2
                           = 3dx                                     = 3x  + 6x(dx) + 3(dx)  – 3x
                        dy                                                         2
                           = 3                                       = 6x(dx) + 3(dx)
                        dx                                       dy  = 6x + 3dx
                         dy         dy                           dx
                   Maka,     =  had
                         dx    dx ˜ 0 dx                           dy        dy
                                                             Maka,     =  had
                            = had  3                               dx   dx ˜ 0 dx
                               dx ˜ 0
                         dy                                           = had  (6x + 3dx)
                             = 3                                        dx ˜ 0
                         dx                                           = 6x + 3(0)
                                                                   dy
                                                                      = 6x
                                                                   dx
                                      3

               (c)  Diberi y = f(x) = 3x
                                                                                      Pintar
                     dy = f(x + dx) – f(x)                                       Tip Pintar


                       = 3(x + dx)  – 3x
                                       3
                                 3
                                               3
                                        2
                       = 3(x + dx)(x + dx)  – 3x                             Langkah-langkah untuk
                                                                                       dy
                       = 3(x + dx)[x  + 2x(dx) + (dx) ] – 3x                 menentukan   dx  bagi
                                                         3
                                                  2
                                    2

                                                                        3
                                                                  3
                             3
                                                 2
                                                           2
                                            2
                                  2
                       = 3[x  + 2x (dx) + x(dx)  + x (dx) + 2x(dx)  + (dx) ] – 3x    sebarang fungsi f(x) dengan
                                                            3
                             3
                                              2
                       = 3[x  + 3x (dx) + 3x(dx)  + (dx) ] – 3x              prinsip pertama.
                                  2
                                                     3
                       = 3x  + 9x (dx) + 9x(dx)  + 3(dx)  – 3x               1.  Pertimbangkan dua titik
                                  2
                                                     3
                                             2
                                                           3
                            3
                                                                               A(x, y) dan B(x + dx, y + dy)
                            2
                                                3
                                        2
                       = 9x (dx) + 9x(dx)  + 3(dx)                             pada lengkung.
                    dy
                                           2
                        = 9x  + 9x(dx) + 3(dx)                               2.  Tentukan dy dengan
                            2
                    dx                                                         dy = f(x + dx) – f(x).


                         dy         dy
                   Maka,     =  had                                                          dy
                         dx    dx ˜ 0 dx                                     3.  Dapatkan nisbah   .
                                                                                             dx
                                                      2
                                       2
                               =  had  [9x  + 9x(dx) + 3(dx) ]                             dy
                               dx ˜ 0                                        4.  Ambil had bagi
                            = 9x  + 9x(0) + 3(0) 2                             apabila dx ˜ 0.  dx
                                 2
                         dy
                             = 9x  2
                         dx
                36                                                                             2.1.2
   41   42   43   44   45   46   47   48   49   50   51