Page 10 - Punjab Times March 2018 Edition
P. 10
1 1 1 1 10 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, wkou, f;vBh, wkou 2018
gzikp NkJhw , f;vBh, wkou
gzikp NkJhw , f;vBh, wkou, f;vBh, wkou
gzikp NkJhw
;e{b r'bhpkoh eKv L d' h eJh fdBK s'A eo fojk ;h jwb/ dh fsnkohh eJh fdBK s'A eo fojk ;h jwb/ dh fsnkoh
;e{b r'bhpkoh eKv L d'Sh eJh fdBK s'A eo fojk ;h jwb/ dh fsnkohh eJh fdBK s'A eo fojk ;h jwb/ dh fsnkoh
;e{b r'bhpkoh eKv L d'
;e{b r'bhpkoh eKv L d' h eJh fdBK s'A eo fojk ;h jwb/ dh fsnkoh
roG nt;Ek d/ w"e/ xNk ;ed? dwk ;e{b r'bhpkoh eKv L d'
roG nt;Ek d/ w"e/ xNk ;ed? dwk
roG nt;Ek d/ w"e/ xNk ;ed? dwk
roG nt;Ek d/ w"e/ xNk ;ed? dwk
roG nt;Ek d/ w"e/ xNk ;ed? dwk
nk oj/ jB. g[b; B{z fJe thvhU th
fwbh j?, fi; 'u 19 ;kbK jwbkto
fBe'b; eo{z S{fNzr dh gq?efN; eodk
fdykJh d/ fojk j?. fJj thvhU T[; d/
fJe r[nKYh B/ ;e{b jwb/ s'A e[M fdB
gfjbK pDkJh ;h.
fJ; s'A fJbktk g[b; B/ fBe'b; d/
fJz;Nkrqkw g/i dh th iKu ehsh, fi;
'u fBe'b; eJh soQK d/ jfEnkoK Bkb
fdykJh d/ fojk j?.
fBe'b; d/ fJe ;kpek d';s B/ fJj
th y[bk;k ehsk fe T[; B/ jfEnkoK dh
tos'A ;pzXh Nq/fBzr s/ nwoheh nkowh d/
i{Bhno nfXekohnK d/ Bkb
wkoew?BfSg dk e'o; th ehsk j?.
fzeo:'r j? fe fBe'b; B{z pq'tkov
ezNoh ;e{b 'u'A rbs nkdsK ns/ rbs
toskU ekoB eZY fdZsk frnk ;h.
dZf;nk ik fojk j? fe d'Sh ftfdnkoEh
B/ r[Z;/ 'u nk e/ fJj ckfJfozr ehsh.
d'Sh B{z ;e{b dh jo uhz pko/ uzrh soQK
tkfSzrNB (fpT{o') nwohek d/ w/ j'o b'e rzGho zywh j' rJ/. iKu d"okB gsk ;h.xNBk s'A pknd cb'fovk d/
oioh ;N'Bw?B vrb; jkJh ;e{b 'u g[b; d/ ;kjwD/ fJe thvhU th rtoBo foe ;ekN B/ dZf;nk fe T[BQK
j'Jh r'bhpkoh B/ fJe tko ;koh d[Bhnk nkfJnk, fi; 'u T[j Nkor/N gq?efN; B/ r'bhpkoh B{z b? e/ okSNogsh Nozg
B{z j?okB eo fdZsk. ;e{b d/ ;kpek eodk fdykJh d/ fojk j?. Bkb rZbpks th ehsh j?. okSNogsh
Nozg B/ fJ; xNBk pko/ NftZNo 's/
ftfdnkoEh B/ ;e{b 'u nukBe dkyb eJh ;hBhno ;[oZfynk nfXekoh
ghVs gfotkoK Bkb d[Zy dk gqrNktk
j' e/ r'bhpkoh eoBh S[o{ eo fdZsh, fi; wkwb/ dh iKu 'u bZr/ j'J/ jB. nfij/
ehsk j?.
d"okB 17 b'eK dh w"s j' rJh s/ eJh 'u eJh soQK d/ ;p{s g[b; d/ ;kjwD/
f;vBh (fpT{o') dw/ dhnK e[M dtkJhnK, yk; s"o 's/ i' ibdh n;o eodhnK
jB, T[j n"osK dh roG XkoB eoB dh ;woZEk B{z gqGkfts eo ;edhnK jB. fJ;
tZvk ;tkb- fBe'b; eo{z B/ feT[A fdZsk ;e{b ftu r'bhpkoh eKv B{z nzikw< B/ feT[A fdZsk ;e{b ftu r'bhpkoh eKv B{z nzikw<
tZvk ;tkb- fBe'b; eo{
tZvk ;tkb- fBe'b; eo{
tZvk ;tkb- fBe'b; eo{ B/ feT[A fdZsk ;e{b ftu r'bhpkoh eKv B{z nzikw<
tZvk ;tkb- fBe'b; eo{ B/ feT[A fdZsk ;e{b ftu r'bhpkoh eKv B{z nzikw< B/ feT[A fdZsk ;e{b ftu r'bhpkoh eKv B{z nzikw<
dh fusktBh fJe nfXn?B ftu fdZsh rJh j?. 5600 s'A fznkdk n"osK 's/ ehs/
rJ/ nfXn?B ftu d/fynk frnk j? fe fiBQK B/ dw/ t/b/ ibdh nkokw fdtkT[D
skehnK y'bQDk fznkdk w[Seb BjhA ;h.
tkbhnK dtkJhnK dh tos'A ehsh, T[BQK n"osK ftu j'oBK n"osK d/ w[ekpb/ roGtsh
r/bt/B' B/ fejk fe JhSto dk S[eo j?
j'D ftu fznkdk ;wK bZrdk j?.
fe T[j nfijk BjhA eo ;fenk. eo{z
go fijVhnK n"osK bzw/ ;w/A tkbhnK dwk-o'e{ dtkJhnK dh tos'A eodhnK
tb'A fJwkos ftu dkyb j'D ns/ T[E'A
jB, T[j j'oBK n"osK d/ w[ekpb/ ibdh roG XkoB eodhnK jB. fJj nfXn?B
fBebD ftukb/ f;oc 6 fwzN dk ;wK
:{oghnB o?;fgo/Nqh ioBb ftu Sfgnk ;h, id'Afe xZN ;w/A ftu n;o fdykT[D
phfsnk, go fJ; fwnkd ftu T[; B/ d'
tkbhnK dwk-o'e{ dtkJhnK ibdh nkokw fdzdhnK jB. bzw/ ;w/A ftu dwk-o'e{
doiB s'A fznkdk ftfdnkoEhnK,
dtkJh ibdh nkokw fdtkT[D dh pikJ/ ;fEsh B{z ekp{ ftu eoB bJh tos'A ftu
nfXnkgeK ns/ j'o w[bkzwK T[Zs/
fbnKdh iKdh j?.
r'bhnK ubkJhnK fi; ftu 17 b'e wko/
nk;Nq/bhnk 'u n?vhb/v :{Bhtof;Nh d/ gqw[Zy y'ih fbT{e rqi/;e't/e B/ fejk
rJ/. fJj y{Bh y/v y/vD s'A pknd eo{z
fe xZN ;w/A ftu dwk-o'e{ dtkJhnK dh tos'A eoB tkbhnK n"osK B{z roGtsh
fJe tkbwkoN ;N'o ubk frnk ns/ fco
j'D ftu fznkdk ;wK bZrdk j?.
w?ev'Bkbv; ikD s'A gfjbK fJe ;t-
t/-o?;N'o?AN ftu fJe gkDh dh p'sb
gzikp B?SBb p?Ae dh gkfe;skB Bb p?Ae dh gkfe;skB 'u oZyh rJh ;hu oZyh rJh ;h
gzikp B?
gzikp B?
gzikp B? Bb p?Ae dh gkfe;skB Bb p?Ae dh gkfe;skB u oZyh rJh ;hu oZyh rJh ;h
gzikp B? Bb p?Ae dh gkfe;skB u oZyh rJh ;h yohdh. w?ev'Bkbv ikD s'A e[M 40 fwzN
pknd fJe nfXekoh B/ T[; B{z dZyDh
cb'ohvk dh ;Ve T[Zs/ iKd/ d/fynk sK
BhAj, wjkswk rKXh dk th ;h yksk
BhAj, wjkswk rKXh dk th ;h yksk
BhAj, wjkswk rKXh dk th ;h yksk
BhAj, wjkswk rKXh dk th ;h yksk gkoeb?Av (fpT{o') fBe'b; eo{z T[po r'bhnK ubkJhnK, fco d' ewfonK ftu T[; B{z cV fbnk. T[; B/ cV/ ikD dk
BhAj, wjkswk rKXh dk th ;h yksk
eko s'A SbKr brk e/ T[sfonk ns/ w/ d[pkok ik e/ r'bhnK toQkJhnK, fJ; s'A fto'X BjhA ehsk. eo{z tb'A nzikw fdZs/
oioh ;N'Bw?B vrb; jkJh ;e{b dh pknd g"VhnK okjhA T[go ubk frnk rJ/ esb/nkw ftu ikD rtkT[D
tkfbnK ftu ;jkfJe c[Npkb e'u J/
12thA fJwkos tZb tZX frnk. T[; d/ ns/ d{ih wzfzb T[Zs/ ftnesh B{z wko
jZE ftu fJe ekbk p?r ;h. ;e{b nzdo fdZsk. pq'tov ekT{ANh S/foc dcso tb'A o'B ch; (ftfdnkoEhnK B{z r'bhnK Bkb
fJe ftnesh B/ eo{z B{z d/fynk. T[j ikoh xNBk d/ t/ot/ w[skpe fJ; s'A pukT[Ad/ ;w/A wko/ rJ/), i' fe Ubhto
ikDdk ;h fe 19 ;kb dk eo{z ;e{b pknd shih wzfzb T[Zs/ frnk fszB fwzN (nkgD/ tZyo/ b[Ze bJh ftfdnkoEhnK
dk ;kpek ftfdnkoEh j?. T[; Sy; B/ pknd nkgDh okJhcb oZyh ns/ nkgDk ftukb/ gqf;ZX), nbhSk nbjkv/c
(c[ZNpkb fyvkoh ns/ ftfdnkoEh), 35
nkgD/ fJe ;fj:'rh B{z fJ; pko/ dZf;nk p?r th oZy fdZsk. fco g"VhnK s'A j/mK
ns/ fJe fwzN nzdo jh r'bhnK dh T[so frnk ns/ s[ozs xpokjN ftu ;kb dh G{r'b dh nfXnkfgek ;ekN
nktkz ;[DkJh fdZsh. eo{z B/ bkb ozr fJXo-UXo GZi oj/ ftfdnkoEhnK fpr/b (fJe pzd ewo/ ftu
dh ewhz, ekbh g?AN ns/ ekbh j?N ftukb/ ubk frnk. shih wzfzb dk ftfdnkoEhnK B{z dkyb eotkT[D ftu
gfjBh j'Jh ;h. eo{z B{z d/y oj/ ftnesh w[nkfJBk eoB tkb/ cb'ohvk ;{p/ d/ ;?B/ wdd eoB tkbh) Skwb ;B. uSwdhdK
ns/ ekB{zB n?Bc'o;w?AN fog'oNK s'A fwbh
fi; dk BK S?foc d/ jbcBkw/ s'A jNk No fpb r/bt/B' B/ fejk fe nfXekohnK
fdZsk frnk, B/ iKu nfXekohnK B{z B/ T[BQK B{z dZf;nk fe nfijk brdk j? ikDekoh d/ nkXko T[Zs/ fJ; xNBk dk
dZf;nk fe eo{z fJwkos ftu dkyb j' fe eo{z B/ shih wzfzb dh skeh s'A r'bh t/otk ;kjwD/ nkfJnk j?. ;e{b B/V/
frnk. ubk e/ ;e{b s'A ik oj/ ftfdnkoEhnK thotko dh oks B{z e?Avb wkou ehsk
g"VhnK T[Zs/ uVQ frnk ns/ nkgD/ T[s/ r'bh ubkT[D dh e'fSS ehsh, go frnk ns/ xNBk ftu wko/ rJ/ b'eK
gqsh S'e iskfJnk. fJ; ftu xZN'-xZN
p?r ftu'A T[; B/ fJe okJhcb eZYh. T[; skeh N[ZN BjhA ;eh.
B/ gfjbh wzfzb d/ uko ewfonK ftu g[b; B/ r/bt/B' B{z dZf;nk fe 1000 b'eK B/ fjZ;k fbnk.
bkj"o (fpT{o') 11 jzko eo'V o[gJ/ dk wjk x'Nkbk ;kjwD/ nkT[D d/ pknd
s'A gzikp B?SBb p?Ae fttkdK 'u fxfonk j'fJnk j?. ukj/ jh d/S d/ d{i/ ;G s'A tZv/
nk;Nq/bhnk u fteN'ohnk ;oeko fjzd{ wzdoK bJh d/t/rh XB
nk;Nq/bhnk u fteN'ohnk ;oeko fjzd{ wzdoK bJh d/t/rh XBu fteN'ohnk ;oeko fjzd{ wzdoK bJh d/t/rh XB
nk;Nq/bhnk
nk;Nq/bhnk 'u fteN'ohnk ;oeko fjzd{ wzdoK bJh d/t/rh XBu fteN'ohnk ;oeko fjzd{ wzdoK bJh d/t/rh XB
p?Ae B{z fti/ wkfbnk s'A b? e/ Bhot w'dh tor/ tgkohnK B/ u{zBk bkfJnk j't/ go nk;Nq/bhnk
p?Ae dk fJfsjk; Gkos B{z nkofEe wzp{sh d/D tkbk fojk j?.
s[jkB{z fJj ikD e/ zo{o j?okBh j't/rh fe p?Ae dk fJfsjk; 122 ;kb g[okDk w?bp"oB (fpT{o') nk;Nq/bhnk ftu fjzd{ Xow ;G s'A tZX s/zh Bkb
j?. 1900 'u p?Ae dh gfjbh pqKu bkj"o s'A pkjo eokuh-g/Skto 'u y[ZbQh ;h. fi; T[ZGod/ XowK ftu'A fJe j?. fJ; bJh S[Zeotko B{z fJZE'A dh fteN'ohnk
;oeko B/ fJZE/ ;fEs Sqh ftSB{z wzdo B{z ngrq/v eoB bJh 160,000
B{z S[o{ eoB bJh ;[szsosk ;?BkBh bkbk bkigs okJ/ dk tZvk :'rdkB ;h.
vkbo dh wdd d/D dk n?bkB ehsk j?. ;ZfGnkuko ns/ ftok;s e/Ado
T[; t/b/ bkbk bkigs okJ/ d/ Bkb ;td/Sh nfGnkB Bkb i[V/ fdnkb f;zx
(culture and heritage center) B{z Sqh ftSB{z wzdo d/ s"o 's/ th
wihmhnk, gzikp d/ gfjb/ T[d:'rgsh bkbk jofeSB bkb, ekbh gq;zB okJ/,
gko;h T[d:'rgsh Jh;h i/Z;ktkbk, w[bskB d/ ojh; gqG{ fdnkb, i:Sh okw pySh ikfDnk iKdk j?. fJ; B{z ;kb 1994 ftu wzdo dk doik fdZsk frnk
e/ bkbk v'bB dk; B/ p?Ae dh BhAj gZEo oZfynk ;h. ;h. fJ; B{z dZyDh noX r'b/ ftu ;G s'A tZvk fjzd{ wzdo th wzfBnk iKdk
j?.
fJj p?Ae g{oh soQK Gkosh g{zih d/ Bkb S[o{ j'fJnk ;h. T[; t/b/ 14 w{b S/no
fteN'ohnk ftu pj[ ;ZfGnkuko wkwfbnK d/ wzsoh o'fpB ;e"N B/
XkoeK s/ 7 fBod/SeK B/ pj[s jh xZN S/no bJ/. fJ; d/ fgZS/ ekoB fJj ;h fe p?Ae
S[Zeotko B{z wzdo dh :ksok eod/ j'J/ fejk fe ;oeko fjzd{ ;';kfJNh
nkw b'eK dh gj[zu 'u j't/ s/ fJ; dk ezNo'b d{i/ S/no XkoeK e'b ofj ;e/.
p?Ae 'u wjkswk rKXh ;w/s bkb pjkd[o Sk;soh, fJzdok rKXh, itkjobkb nkc fteN'ohnk B{z 160,000 vkbo s'A fznkdk dh okSh ;ZfGnkuko ns/
Bfjo{ s/ ifbnKtkbk pkr ew/Nh d/ th yks/ ;B. ftok;s e/Ado B{z ngrq/v eoB bJh d/t/rh. T[BQK B/ fejk fe oki ;oeko
g{o/ ;wki B{z T[sSkfjs eoB bJh p/skp j?, fiZE/ fteN'ohnk dk jo
gzikp B?SBb p?Ae dk okSNoheoB ;G s'A gfjbK 1969 'u j'o p?AeK d/ Bkb
Bkrfoe nkgDh ftok;s d/ dkfJo/ ftu ofj e/ nkgD/ ;ZfGnkuko ns/
j'fJnk ;h. nZi p?Ae dhnK pqKuK fpqN/B, jKreKr, ekp[b, SzxkJh s/ d[pJh 'u th
gozgok B{z ;KG ;e/ ns/ T[; B{z ;KMk eo ;e/. b/po gkoNh dh ;oeko tZb'A
jB.
nZi gzikp B?SBb p?Ae d/ e[Zb 10 eo'V ykskXkoe jB. d/S 'u gzikp B?SBb fdZs/ rJ/ czv ftu'A e/Ado d/ tkjB wkor ns/ gqt/S dotki/ B{z ngrq/v
p?Ae dhnK 6941 SkyktK jB s/ 9753 J/HNhHn?ZwH ;?ANo jB. ;szpo 2017 'u p?Ae ehsk ikt/rk. ;kb 2016 dh iBrDBk w[skpe nk;Nq/bhnk ftu
dh e[Zb fvg'fzN 6H36 bZy eo'V o[gJ/ ;h. ghHn?ZBHphH dh e[Zb J/HghHJ/H 57630 440,000 fjzd{ ofjzd/ jB ns/ ;kb 2006 s'A fjzd{ nkpkdh ftu 1H9 ch;dh
tkXk j'fJnk j?.
eo'V o[gJ/ j?.

