Page 83 - book.sakeao62

เอกสารโครงการพัฒนาการจัดการศึกษาจังหวัดสระแก้ว :

การส่งเสริมสมรรถนะและทักษะสําคัญในศตวรรษที่ 21 หน้า 63

1. วิธีคิดแบบสืบสาวเหตุปัจจัย (อิทัปปัจจยา หรือ ปฏิจจสมุปบาท)

2. วิธีคิดแบบแยกแยะส่วนประกอบ (ขันธ์ 5)

3. วิธีแบบสามัญลักษณ์ หรือ วิธีคิดแบบรู้เทาทันธรรมดา (ไตรลักษณ์)

4. วิธีคิดแบบอริยสัจจ์ หรือ วิธีคิดแบบแก้ปัญหา (อริยสัจ 4)
5. วิธีคิดแบบอรรถสัมพันธ์ หรือ วิธีคิดตามหลักการและความมุ่งหมาย (ธรรมานุธรรมปฏิบัติ หรือ สัปปุริสธรรม)

6. วิธีคิดแบบคุณโทษและทางออก (อัสสาทะ อาทีนวะ และ นิสสรณะ)

7. วิธีคิดแบบคุณค่าแท้ คุณค่าเทียม (ปฏิสังขาโยนิโส)

8. วิธีคิดแบบอุบายปลุกเร้าคุณธรรม (กุศลภาวนา)

9. วิธีคิดแบบเป็นอยู่ในขณะปัจจุบัน (สติปัฏฐาน 4)

10. วิธีแบบแยกแยะประเด็น (วิภัชวาท)
2
หากจะตั้งคําถามว่ายุค Disruption ยุ่งเหยิงหรือที่มีผู้แปลว่า “ยุคหักศอก” เกิดขึ้นได้อย่างไร
มีความจําเป็นที่ต้องสืบค้นย้อนไปที่ปรัชญาการศึกษาในยุคแรกที่โลกส่วนใหญ่เดินทางตามรอยเสาหลักแห่ง

ปรัชญาชาวกรีก โสเครตีส เพลโต และอริสโตเติล ที่มองว่าความรู้หรือความจริงใด ๆ ต้องอธิบายได้ด้วยเหตุผล

ดังจะเห็นได้จากความพยายามของโสเครตีสที่เป็นอาจารย์ของเพลโต พยามตั้งคําถามเพื่อหาคําตอบ เช่น

อะไรคือความดี จะมีคําตอบที่หลากหลายมากมาย ไม่เหมือน แต่โสเครตีสบอกว่านั่นเป็นเป็นตัวอย่างของ

ความดี ความดีแท้ต้องเป็นสิ่งสากล อยู่ในโลกแห่งแบบที่ทุกคนสามารถเข้าใจได้เหมือนกัน
แต่มีกลุ่มนักปรัชญาอื่นที่ตั้งคําถามว่าสิ่งที่เราเรียกว่าความรู้ ความจริง ความดี ความงามนั้น

เป็นเพียงสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นมาเท่านั้น และสมมติว่ามันเป็นความรู้ ความจริง ความดี ความงาม เราจะมั่นใจได้

อย่างไรว่าความรู้ความจริงเหล่านั้นจะจริงแท้ หรือจริงแท้แล้วมันจะใช้ประโยชน์อะไรได้ในยุคของเรา ฉะนั้น

ความรู้ความจริงเหล่านั้นมันเป็นเพียงสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นเท่านั้น เราต้องกล้าที่จะท้าทายแนวความคิด

ความเชื่อ ความรู้ ความจริงแบบเดิมๆ กลุ่มนักปรัชญาเหล่านี้ถูกเรียกชื่อว่าพวกนักปรัชญาหลังนวยุค

(Postmodernist) เช่น เลียวตารด์ (Lyotard) นักปรัชญาชาวฝรั่งเศสให้คําจํากัดความของ Postmodern ว่า

“I [Lyotard] define Postmodern as incredulity towards grand narratives. This incredulity is
indoubtedly a product of progress in the sciences: but that progress in turn presupposes it”

(Lyotard,1984, p. xxiv). แท้จริงแล้วแนวความคิดเหล่านี้แพร่หลายและเติบโตในยุโรป โดยเฉพาะใน

2 คําจํากัดความและความหมายของโยนิโสมนสิการ ดูเพิ่มเติม พระธรรมปิฎก (ป.อ. ประยุทธ ปยุตฺโต). พุทธธรรม. โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณ
ราชวิทยาลัย: กรุงเทพมหานคร, 2538, หน้า 667-728