Page 75 - การใช้ภาษาและวัฒนธรรมไทยสำหรับครู

๕๘

ึ
2. พรรณนาโวหาร หมายถง โวหารทใชกลาวถึงเรื่องราว สถานท บุคคล สิ่งของ หรือ
ี
ี
่
่
ิ
อารมณอยางละเอียด สอดแทรกอารมณ ความรูสึกลงไปเพื่อโนมนาวใจ ใหผูรับสารเกด
ภาพพจน เกิดอารมณคลอยตามไปดวย ใชในการพูดโนมนาว อารมณของผูฟง หรือเขียนสดุดี
ชมเมือง ชมความงามของบุคคล สถานที่และแสดงอารมณความรูสึกตาง ๆ เปนตน
ุ
3. เทศนาโวหาร หมายถึง โวหารทมงโนมนาวใจใหเกดความรูสึกคลอยตาม เปนการ
่
ี
ิ
กลาวในเชิงอบรม แนะนำสั่งสอน เสนอทรรศนะ ชี้แนะ หรือโนมนาว ชักจูงใจโดยยกเหตุผล
ตัวอยาง หลักฐาน ขอมูล ขอเท็จจริง สุภาษิต คติธรรมและสัจธรรม ตาง ๆ มาแสดงเพื่อใหผูอาน
ื
ี

ี่
เกิดความเขาใจทกระจางจนยอมรับเชื่อถอมความเห็น คลอยตาม และปฏิบัติตาม โวหารประเภทนี้
มักใช ในการใหโอวาท อบรมสั่งสอน อธิบายหลักธรรม และคำชี้แจงเหตุผล ในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง การ
เสนอทรรศนะ เปนตน ควรใชโวหารอื่นประกอบดวยเพื่อใหชวนติดตาม การเขียนเทศนาโวหารตอง

ใชโวหารประเภทตาง ๆ มาประกอบอาจจะใชบรรยายโวหาร พรรณนาโวหาร รวมทั้งอุปมาโวหาร
และสาธกโวหารดวย มักใชกับงานเขียนประเภทบทความชักจูงใจ หรือบทความแสดง ความคิดเห็น
ความเรียง เปนตน แตสวนใหญมักจะเขาใจวาเทศนาโวหารเปนโวหารที่มุงสั่งสอน
4. สาธกโวหาร หมายถง โวหารท่มงใหความชัดเจนโดยการยกตวอยางหรือเรื่องราว
ี
ุ
ึ
ั

ประกอบการอธิบาย เนื้อหาสาระ เพื่อสนับสนุน ขอคิดเห็นตาง ๆ ใหหนักแนน สมเหตุสมผล ทำให
ื
ผูรับสารเขาใจเนื้อหา สาระในสิ่งที่พูด หรือเขียนอยางแจมแจง ชัดเจน ดูสมจริง หรือนาเชื่อถอยิ่งขน
ึ้
ตัวอยางหรือเรื่องราว ที่ยกขึ้นประกอบอาจเปนเรื่องสั้น ๆ หรือเรื่องราวยาว ๆ ก็ไดตามความ
เหมาะสม เชน ประสบการณตรงของผูสงสาร เรื่องราวของบุคคล เหตุการณ นิทาน ตำนาน
วรรณคดี เปนตน สาธกโวหารมักใชเปนอุทาหรณ ประกอบอยูในเทศนาโวหาร หรืออธิบายโวหาร
ึ
ี
5. อปมาโวหาร หมายถง การใชการใชถอยคำอยางมีชั้นเชิง ในการแสดงการเปรียบเทยบ
ุ
ประกอบขอความ เพื่อใหผูอาน เขาใจชัดเจนยิ่งขึ้น ทำใหเขาใจเรื่องราวไดแจมแจง การใชอุปมา
โวหารนี้มีลักษณะการใชหลายลักษณะ ดังนี้
- เปรียบเทียบสิ่งที่เหมือนกันสองสิ่ง มักมคำวา เหมือน ดุจ คลาย เปรียบอยาง ดัง
ี
ฯลฯ เปนตัวเชื่อมคำอุปมาอุปไมยใหสอดคลองกัน (อุปไมย แปลวา ที่กลาวกอน อุปมา แปลวา ท ่ ี
กลาวเปรียบ) เชน ดีใจเหมือนไดแกว, เลาปดีใจเหมือนปลาไดน้ำ

่

- เปรียบเทียบโดยการโยงความคิดจากสิ่งหนึ่งไปยังสิ่งหนึง เปนการเปรียบโดยนัย ตอง
อาศัยการตีความประกอบ ครูเหมือนเรือจาง, ชาวนาเปนกระดูกสันหลังไทยทั้งชาติ
- เปรียบเทียบโดยการซ้ำคำ จะมารักเหากวาผม จะมารักลมกวาน้ำ จะมารักถ้ำกวา
เรือน จะมารักเดือนยิ่งกวาตะวัน จะมารักตัวออกเฒายิ่งกวาตัวเองเลา

- เปรียบเทียบโดยการยกตัวอยางประกอบ เชน พระราชา ๑ หญิง ๑ ไมเลื้อย ๑ ยอม
รักผูคนและสิ่งที่อยูใกล ๆ
- เปรียบความขัดแยงหรือเปรียบสิ่งที่อยูตรงกันขาม คือ การนำสิ่งที่ตรงกันขาม มา
เปรียบกัน เชน เปรียบน้ำกับไฟ ดินกับไฟ อิเหนากับจรกา รักยาวใหบั่น รักสั้นใหตอ

ึ
- เปรียบเทียบโดยใชชื่อเทียบเคียง เชน ปากกามีอำนาจกวาคมดาบ, จากเปลไปถง
หลุมฝงศพ