Page 198 - E-book การประชุมวิชาการครั้งที่ 36

(8)
ในช่วงหลังคลอด
ร้อยละ 90 ของสตรีตั้งครรภ์ที่ตรวจพบเนื้องอกในไตรมาสแรกจะมีขนาดลดลงเมื่อตรวจซ้ำที่ 3-6 เดือน มี

็
เพียงร้อยละ 10 เท่านั้นที่จะมีขนาดใหญ่ขึ้น ซึ่งสตรีที่ใช้การคุมกำเนิดแบบ progestin-only pill จะมีขนาดเลกลง
ได้ช้า

อาการและอาการแสดง (Symptoms and signs)

ส่วนใหญ่แล้วเนื้องอกในมดลูกในระหว่างตั้งครรภ์จะไม่มีอาการหรืออาจมีอาการเพียงเล็กน้อย โดยอาการ
(9)
ที่พบได้บ่อย ได้แก่
1. อาการปวดท้องหรือถ่วง ๆ ในอุ้งเชิงกราน ซึ่งมักจะพบในช่วงหลังไตรมาสแรกและช่วงต้นของไตรมาส

ิ
(10)
ที่สอง ซึ่งจะสัมพันธ์กับเนื้องอกที่มีขนาด 7 เซนติเมตรขึ้นไป เนื่องจากอัตราการเตบโตของก้อนทำ
ื่
ให้เกิดการขาดเลือดได้ (degenerative change) หรือ เกิดการบิดขั้วซึ่งจะทำให้มีอาจมีอาการคลนไส ้
อาเจียนร่วมด้วย

2. เลือดออกผิดปกตทางช่องคลอด (vaginal bleeding) ซึ่งอาจขึ้นกับชนิดของเนื้องอกหรือเป็นสวนหนึ่ง
่
ิ
ของอาการแท้งบุตร
3. อาการจากการกดเบียด (pressure symptoms) ซึ่งพบในเนื้องอกชนิด subserous หรือ intramural

ที่ขนาดใหญ่ โดยจะทำให้มีอาการปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะไม่สุด หรือ หากก้อนใหญ่มากอาจทำให้เกิด
ภาวะ urinary retention ตามมาด้วย hydroureter หรือ hydronephrosis และเป็นสาเหตุของการ

ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะได้บ่อยอีกด้วย

การเปลี่ยนแปลงต่อการเจริญพันธุ์ (Impact of fibroids on reproductive function)

เนื้องอกมดลูกพบได้ร้อยละ 5 ถึง 10 ของผู้ป่วยที่มีภาวะมีบุตรยากและอาจเป็นสาเหตุหลักของภาวะมี

ั
บุตรยากได้ ในบางการศึกษาพบกว่าการตดเนื้องอกออกไปสามารถทำให้อัตราการตั้งครรภ์เพิ่มขึ้นจากร้อยละ 25
(11)
เป็น 42 โดยกลไกที่เนื้องอกมดลูกทำให้เกิดภาวะมีบุตรยากนั้น อาจมีหลายปัจจัยประกอบกัน ได้แก่
1. การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพและการหดตัวของมดลูก

ี่
ิ
เนื้องอกมดลูกมีผลทำให้ขัดขวางท่อนำไข่ ทำให้โพรงในเยื่อบุโพรงมดลูกผดรูปไปหรืออยู่ในสภาพทไม่
เหมาะแก่การฝังตัวของตัวอ่อนได โดยเนื้องอกมีผลทำให้มีการหดตัวของกล้ามเนื้อมดลูก (myometrial
้
(12)
peristalsis) มากขึ้นจากการที่มีปฏิกิริยาการอักเสบเรื้อรังได้จากการเพิ่มขึ้นของ growth factor, neurotensin,
neuropeptides, enkephalin และ oxytocin modulators ต่าง ๆ ที่ capsule ของเนื้องอก
โดยเนื้องอกชนิด submucosal จะทำให้โพรงมดลูกผดรูป ทำให้ลดโอกาสการตั้งครรภ์ดวยวิธีการชวย
่
ิ
้
เจริญพันธุ์ ถึงร้อยละ 70 เมื่อเปรียบเทียบกับสตรีที่มีบุตรยากที่ไม่มีเนื้องอกมดลูก (13, 14) ในเนื้องอกชนิด

Myoma uteri: Impact on pregnancy 182