Page 105 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 105
๘๔
๓.๒ ความหมายและโครงสร้างของคัมภีร์มิลินทปัญหา
ค าว่า มิลินทปัญหา มาจาก ๒ค า ประกอบด้วยค าว่า มิลินท หรือ มิลินท์ มาจากค าภาษา
กรีกว่า เมนันครอส (Menandros) เป็นชื่อของกษัตริย์พระนามว่ามิลินท์ เป็นองค์เดียวกับพระเจ้า
ุ
เมนันเดอร์ กษัตริย์ชาติอนโดกรีก ซึ่งเป็นผู้ทรงอปถัมภ์และสนับสนุนพระพุทธศาสนาที่ส าคัญพระองค์
ิ
๒๙
ั
หนึ่ง ระหว่างศตวรรษที่ ๒ และค าว่า ปัญหา หมายถึง ค าถาม ข้อสงสัย ข้อติดขัดอดอั้น ข้อที่ต้องคิด
ต้องแก้ไข เมื่อรวมค าทั้งสองเข้าด้วยกันแล้วจึงเป็นค าว่า “มิลินทปัญหา” แปลว่า ปัญหาของพระเจ้ามิ
ลินท์ เป็นการตั้งชื่อบุคคลส าคัญในที่นี้ คือ พระเจ้ามิลินท์ ได้ถามปัญหาข้อต่าง ๆ มากมายกับพระ
๓๐
นาคเสน จึงได้ก าหนดชื่อคัมภีร์นี้ว่า “ปัญหาของพระเจ้ามิลินท์หรือมิลินทปัญหา”
มิลินทปัญหา (The MilindaPañhã or The Questions of King Milinda) ได้เป็นคัมภีร์
อนส าคัญของพระพทธศาสนาซึ่งมีความโดดเด่นยิ่งนอกเหนือจากพระไตรปิฎกแล้วไม่มีวรรณคดี
ั
ุ
ื่
ุ
พระพทธศาสนาเล่มอนใดเสมอเหมือนและเป็นคัมภีร์ที่เกิดจากการสัประยุทธ์ทางปัญญาและความคิด
ระหว่างพระเจ้ามิลินท์หรือพระเจ้าเมนันเดอร์ (Menandrosในภาษากรีก) ซึ่งเป็นกษัติย์เชื้อสายกรีก
ุ
กับพระนาคเสนเถระข้อข้อสงสัยต่าง ๆหรือความไม่รู้จริงของพระเจ้ามิลินท์ที่มีต่อพระพทธศาสนา
พระนาคเสนเถระก็ได้ท าให้แจ่มแจ้งเป็นที่พอใจพระเจ้ามิลินท์จึงท าให้วรรณคดีปุจฉาวิสัชนาเกิดขนใน
ึ้
โลกนี้และมีความส าคัญไว้เป็นแนวในการวิสัชนาปัญหาต่าง ๆส าหรับผู้ยังมีความสงสัยในพระรัตนตรัยและ
พระพทธเจ้าได้ทุกยุคสมัยคัมภีร์มิลินทปัญหาถือว่าเป็นคัมภีร์อรรถกถาสายพระสุตตันตปิฎกที่แต่งขึ้น
ุ
๓๑
เพื่ออธิบายความในพระสุตตันตปิฎกให้มีเนื้อความชัดเจนยิ่งขึ้น
ุ
มิลินทปัญหา เป็นคัมภีร์เก่าแก่และมีความส าคัญคัมภีร์หนึ่งในพระพทธศาสนา แต่งขึ้น
ประมาณพุทธศักราช ๕๐๐ แต่ไม่ปรากฏผู้แต่งปรากฏตามมธุรัตถปกาสินีซึ่งเป็นฎีกาแห่งมิลินทปัญหา
(๑)
ุ
ที่แต่งโดยพระมหาติปิฎกจุฬาภัย ว่าพระพทธโฆษาจารย์เป็นผู้แต่งนิทานกถาและนิคมกถาส่วนตัว
(๒)
ปัญหาไม่ปรากฏผู้แต่ง โดยมีข้อความที่เกี่ยวข้องกับการจัดหมวดหมู่ตามลักษณะของปัญหาดัง
ข้อความตอนหนึ่งในมิลินทปัญหา ดังนี้
“ในมิลินทปัญหานี้มี ๖ สถาน คือ แก้ด้วยปุพพปโยคสถาน ๑ มิลินทปัญหาสถาน ๑
ุ
เมณฑกปัญหาสถาน ๑ อนุมานปัญหาสถาน ๑ ลักขณปัญหาสถาน ๑ อปมากถาปัญหาสถาน ๑เป็น
๒๙ อ้างแล้ว.
๓๐ อ้างแล้ว.
๓๑ มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, พระไตรปิฎก: ประวัตและความส าคัญ, (กรุงเทพมหานคร:
ิ
โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๓), หน้า๘๑.
