Page 102 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 102
๘๑
พระเจ้ามิลินท์ในวัยเยาว์ พระองค์ได้รับการศึกษาศิลปวิทยาจนส าเร็จการศึกษาอย่าง
สมบูรณ์ ทรงมีความรู้ในแขนงวิชาทางโลกต่าง ๆ ถึง ๑๙ สาขาวิชา ทรงเชี่ยวชาญในวิชาการต่าง ๆ
แต่สิ่งที่พระองค์มีความสนพระทัยมากที่สุดเห็นจะเป็นวิชาสาสนคดี ที่เกี่ยวกับศาสนา คือ วิชาที่
๒๔
เกี่ยวกับลัทธิศาสนาต่าง ๆ ทรง โปรดปรานซักถามปัญหาหรือสนทนาถึงทรรศนะต่าง ๆ ตามล าดับ
พระเจ้ามิลินท์เป็นกษัตริย์ที่ท าให้พระพทธศาสนาแผ่ไพศาลในอนเดียเหนือ ไปถึงเอเชีย
ิ
ุ
ุ
กลาง ตามประวัติพระองค์มีความเกี่ยวข้องกับพระพทธศาสนามากกล่าว คือ พระองค์ท าลายล้าง
ิ
ราชววงศ์ยูเครติเดสลงแล้วยกกองทัพเข้ามาทางอนเดียตีได้เมือง ปัญจาปคันธาระ สถาปนาเมืองสา
ิ
คละขึ้นเป็นราชธานี และได้ขยายอทธิพลลงมาถึงตอนเหนือของลุ่มแม่น้ าคงคง หลักฐานที่ปรากฏใน
ุ
ุ
ต านานฝ่ายบาลีและฝ่ายจีนว่า พระองค์มิได้เลื่อมใสในพระพทธศาสนา ได้ขัดขวางพระพทธศาสนา
ด้วยพระราชโยบายต่าง ๆ เนื่องจากพระองค์เป็นผู้แตกฉานในวิชาไตรเพท และศาสนา ปรัชญาต่าง ๆ
รวมทั้งพระพทธศาสนาด้วย จึงได้ประกาศโต้วาทีกับเหล่าสมณพราหมณ์ รวมไปถึงพระภิกษุทาง
ุ
ุ
พระพทธศาสนาขนาดพระภิกษุสงฆ์พากันอพยพหนีจากเมืองสาคละจนหมดสิ้น เหตุการณ์ นั้นท าให้
เมืองสาคละว่างจากพระสงฆ์เป็นเวลา ๑๒ ปี ในช่วงนั้น พระพุทธศาสนาได้เสื่อมรัศมีลงโดยล าดับ
๒๕
การที่พระเจ้ามิลินท์เป็นผู้รอบรู้ในทางพระพทธศาสนานั้น พระองค์ย่อมต้องการแสดง
ุ
ุ
ความรู้นั้น โดยช่วงที่พระองค์ยังมิได้นับถือพระพทธศาสนานั้น พระองค์มีความปรารถนาในการไต่
ุ
ุ
ถาม ประเด็นทางพระพทธศาสนา โดยประสงค์ในความคิดว่า ถ้าท าลายพระพทธศาสนาส าเร็จลง
เมื่อใด เมื่อนั้นพระองค์ได้ชนะจิตใจของปวงประชากรของพระองค์เป็นที่สุด จนในที่สุดคณะสงฆ์ได้
ุ
มอบหมายภาระการโต้ตอบปัญหากับพระเจ้ามิลินท์ให้กับพระภิกษุ รูปหนึ่ง คือ พระนาคเสนพทธ
สาวก ผู้เป็นปราชญ์แตกฉานในพระไตรปิฎก จนปรากฏชื่อเลื่องลือไปในที่ต่าง ๆ เมื่อพระเจ้ามิลินท์ท
รงทราบข่าวนั้นจึงได้เสด็จไปพบท่านที่วัดอสังเขยยะ ในเมืองสาคละ ซึ่งพระเถระได้มาพานักอยู่ พระ
เจ้ามิลินท์นิมนต์พระนาคเสนเข้าไปในวัง เมื่อจะทรงถามปัญหาพระนาคเสนก็รับนิมนต์ และได้เสนอ
วิธีโต้ต่อพระองค์ไว้ว่า ถ้าโต้แบบราชาวาทะเห็นจะไม่เหมาะ ควรโต้แบบปัณฑิติวาทจึงจะเหมาะ (การ
โต้แบบราชาวาทใครมีอานาจมักชนะโต้แบบปัณฑตวาทใครฉลาดก็ชนะ) พระเจ้า มิลินท์พอพระทัยใน
ิ
ข้อเสนอจึงตอบตกลง
๒๖
๒๔ เสถียร นุตยางกูร,พระเจ้ามิลินท์ เล่ม ๑, (กรุงเทพมหานคร: คณะช่าง, ๒๔๙๕), หน้า ๒๓-๒๔.
๒๕ เสถียร โพธินันทะ,ประวัตศาสตรพระพทธศาสนา,(กรุงเทพมหานคร: มหามงกุฏราชวิทยาลัย,
ิ
ุ
์
๒๕๔๓), หน้า ๑๙๙.
๒๖ มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย,
(กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙), หน้า ๗๑.
