Page 104 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 104
๘๓
ุ
เป็นสามเณร ถวายตัวเป็นศิษย์ของท่านพระโรหณเถระ (พระอปัชฌาย์) ที่ถ้ ารักขิตคูหา แถบเทือกเขา
ุ
หิมาลัย เพอศึกษาวิชาพทธศาสตร์กับท่าน หลังเรียนจบวิทยาประจ าตระกูลพราหมณ์ของบิดาท่าน
ื่
และศิลปศาสตร์ทางโลกแล้ว
พระโรหณเถระได้พร่ าสอนสามเณรนาคเสนให้เรียนรู้พระอภิธรรมปิฎก จนมีความรู้ทรง
จ าพระอภิธรรมปิฎกทง ๗ คัมภีร์ ได้หมดในระยะเวลาเพยง ๗ เดือนเมื่ออายุครบ ๒๐ ปี สามเณรนาค
ั้
ี
ุ
ุ
เสนก็ได้รับการอปสมบทเป็นภิกษุ โดยมีพระโรหณเถระเป็นพระอปัชฌาย์ หลังจากที่ท่านบวชเป็น
พระภิกษุแล้ว ก็มีเรื่องเล่าว่า เช้าวันหนึ่งพระนาคเสนนึกดูหมิ่นพระอปัชฌาย์ในเรื่องเกี่ยวกับ
ุ
การศึกษาว่า พระโรหณเถระพระอปัชฌาย์ของท่านไม่มีความรู้อน เช่น พระวินัยปิฎกและพระ
ื่
ุ
สุตตันตปิฎก นอกจากพระอภิธรรมอย่างเดียว จึงพร่ าสอนท่านแต่พระอภิธรรมปิฎก แต่ภายหลัง
ุ
ส านึกผิดว่า ตนไม่ควรนึกดูหมิ่นสงสัยพระอปัชฌาย์ของตนอย่างนี้จึงขอให้พระเถระยกโทษให้ พระ
เถระไม่ยอมรับการขอขมาทันที แต่มีข้อแม้ว่าจะยกโทษให้
ถ้าพระนาคเสนสามารถจะตอบปัญหาของพระเจ้ามิลินท์ และท าพระองค์ให้เลื่อมใสได้
พระนาคเสนจึงรับค าพระอุปัชฌาย์ ตามล าดับ ดังนั้น พระนาคเสนจึงถูกส่งไปเป็นศิษย์ศึกษาพระพุทธ
ั
ิ่
พจน์เพมเติมกับพระอสสคุตตเถระ (อาจารย์รูปที่สองของท่าน) ที่วัดวัตตนิยเสนาสนวิหาร พระอสส
ั
ื่
คุตตเถระพร่ าสอนและทดสอบ ท่านโดยให้ท่านสอนพระอภิธรรมแก่คนอน ๆ ต่อมาพระนาคเสนก็ได้
ี
ี่
ั
ถูกพระอสสคุตตเถระส่งตัวไปศึกษาต่ออกทเมืองปาฏลีบุตรกับพระธัมมรักขิตะ (อาจารย์รูปที่สามของ
ิ
ั
ท่าน) ที่วัดอโศการาม ศึกษาร่วมกบพระติสสทัตตเถระ ชาวลังกา พระธัมมรักขตะสอนพระนาคเสนให้
มีความรู้บริบูรณ์ในพระไตรปิฎก
พระนาคเสนศึกษาอยู่กับพระธัมมรักขิตะที่วัดอโศการาม เป็นเวลา ๓ เดือน ก็เรียนจบ
และทรงจ าพระไตรปิฎก คือ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก และพระอภิธรรมปิฎกได้หมด รู้
ความหมาย ทั้งโดยอรรถ (ใจความ) และโดยพยัญชนะ (ตามตัวอกษร) และอยู่ทบทวนซักซ้อมที่นั่นอีก
ั
เป็นเวลา ๓ เดือน รวมความว่าพระนาคเสน เรียนพระไตรปิฎกอยู่ที่วัดอโศการาม เมืองปาฏลีบุตร กับ
พระธัมมรักขตะเถระเป็นเวลา ๖ เดือน เมื่อเรียนจบภาคปริยัติแล้วก็ได้รับแรงกระตุ้นจากพระอาจารย์
ิ
ั
ธัมมรักขิตะให้เข้าสู่ภาคปฏิบัติด้วย พระนาคเสนเชื่อฟงและได้พยายามเจริญสมณธรรมทั้งกลางวัน
และกลางคืนในภาคปฏิบัติ ไม่ช้าไม่นานนักท่านก็ได้บรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ ได้ปฏิสัมภิทา ๔ คือ
๒๘
แตกฉานในการอธิบายความหมาย ในหัวข้อธรรม ในการใช้ภาษา และในการมีไหวพริบปฏิภาณดี
๒๘ มหามกุฏราชวิทยาลัย,มิลินท์ปัญหา ฉบับแปลในมหามกุฏราชวิทยาลัย, (กรุงเทพมหานคร: มหาม
กุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๔๗), หน้า ๗-๑๒.
