Page 141 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 141
๑๒๐
สิ้นราคะ) โทสกฺขโย (ความสิ้นโทสะ) โมหกฺขโย (ความสิ้นโมหะ) ตณฺหกฺขโย (ความสิ้นตัณหา) อนุปฺปา
โท (ความไม่เกิดขึ้น) เป็นต้น
๔.๔.๓ นิพพานลภนปัญหา
ปัญหาข้อนี้ปรากฏอยู่ในมิลินทปัญหาวรรคที่ ๔ ปัญหาข้อที่ ๙ พระยามิลินท์ได้ตรัสถามว่า
“พระผู้เป็นเจ้า คนทั้งหลายย่อมได้นิพพานหมดทุกคนหรือ”
พระนาคเสนได้ตอบว่า
“คนทั้งหลายได้นิพพานหมดทุกคนหามิได้ ยกไว้แต่ผู้ใดปฏิบัติชอบ รู้เฉพาะธรรมที่ควรรู้
เฉพาะ คือ ก าหนดรู้ธรรมที่ควรก าหนดรู้ ละธรรมที่ควรละ เจริญธรรมที่ควรเจริญ ท าให้แจ้งธรรมที่
ควรให้แจ้ง ผู้นั้นย่อมได้นิพพาน”
จากการสนทนาถามตอบปัญหาข้อนี้ระหว่างพระยามิลินท์และพระนาคเสน ก็เป็นที่
ชัดเจนว่า สรรพสัตว์ไม่สามารถจะเข้าถึงนิพพานได้ทั้งหมด ผู้ที่จะเข้าถึงนิพพานได้นั้นจะต้องเป็นผู้
ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบก าหนดรู้ธรรมที่ควรก าหนดรู้ ละธรรมที่ควรละ เจริญธรรมที่ควรเจริญ ท าให้แจ้ง
ธรรมที่ควรให้แจ้งเท่านั้นที่จะเข้าถึงนิพพานได้ ซึ่งเป็นไปตามหลักแห่งอริยสัจ ๔ ที่องค์สมเด็จพระ
ุ
สัมมาสัมพทธเจ้าได้ทรงตรัสไว้ในธัมมจักกัปวัตนสูตรนั่นเอง ส าหรับผู้ที่ไม่น้อมน าค าสั่งสอนของพระ
พทธองค์มาปฏิบัติถึงแม้จะอยู่ใกล้พระองค์ก็ไม่สามารถเข้าถึงนิพพานได้ ดังเช่นพระวักกลิ ผู้เอาแต่
ุ
จ้องดูพระรูปโฉมของพระพุทธเจ้าไม่เอาใจใส่ต่อการประพฤติปฏิบัติตตามที่พระองค์พร่ าสอนถึงแม้ว่า
จะอยู่ใกล้ชิดพระองค์ แต่ก็ไม่บรรลุธรรม จนท าให้พระองค์ตรัสแก่ท่านว่า ‘ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเรา
ผู้ใดไม่เห็นธรรม ผู้นั้นชื่อว่าไม่เห็นเรา’
๔.๔.๔ นิพพานสุขภาวชนนปัญหา
ปัญหาข้อนี้ปรากฏอยู่ในมิลินทปัญหา วรรคที่ ๔ ปัญหาที่ ๑๐ โดยพระยามิลินท์ได้ตรัส
ถามพระนาคเสนว่า“พระผู้เป็นเจ้า ผู้ใดไม่ได้นิพพาน ผู้นั้นรู้หรือว่า นิพพานเป็นสุข”
พระนาคเสนตอบทูลว่า
“ขอถวายพระพร รู้ได้”
พระยามิลินท์ซักไซ้ไล่เลียงท่านต่อไปว่า
“รู้ได้อย่างไร”
พระนาคเสนวิสัชนาว่า
“พระองค์จะส าคัญข้อนั้นเป็นไฉน: มือและเท้าผู้ใดไม่ขาด ผู้นั้นจะรู้ได้หรือว่า ‘การถูกตัด
มือและเท้าเป็นเหตุแห่งทุกข์
